چالش‌های نخست‌وزیر احتمالی در سایه سهم‌خواهی صدر

فرشاد گلزاری

قبل از اربعین شاهد یکسری رویدادها در عراق بودیم که این کشور را به تیتر یک رسانه‌های دنیا تبدیل کرد. در بطن این رخدادهای سیاسی آنچه که باعث شد بغداد مورد توجه قرار بگیرد صرفاً درگیری احزاب سیاسی این کشور با یکدیگر نبود، چراکه این درگیری و تضادها از سال‌ها پیش در این کشور ریشه داشته و بر اساس مولفه‌های موجود سر و سامان این وضعیت حداقل به چند دهه زمان نیاز دارد که البته رقابت‌های خارجی در بغداد را هم نباید به هیچ وجه جدای از فاکتورهای تاثیرگذار در این کشور دانست. در این میان آنچه که باید موردتوجه قرار بگیرد و در این مدت بغداد را به نوعی درگیر یک آشوب جدید کرد، بحث سهم‌خواهی جریان مقتدی صدر در عراق بود. این جریان از سال گذشته تاکنون که انتخابات سراسری برگزار شد دائم بر طبل 73 کرسی که در انتخابات کسب کرده بود می‌کوبید ولی در هر صورت نتوانست کابینه موردنظرش را تشکیل بدهد.

صدر بارها و بارها با مانورهای سیاسی مختلف تلاش کرد با احزاب شیعی و حتی با جریان اهل تسنن و کُردهای عراق برای تشکیل کابینه وارد یک ائتلاف شود که در نهایت در این راه شکست خورد. او در نهایت اما به جنگ دستگاه قضا رفت. صدری‌ها در این راستا خواستار انحلال پارلمان عراق شدند و حتی اوضاع به جایی رسید که درگیری مسلحانه خیابانی در کوچه و پس‌‌کوچه‌های منطقه سبز بغداد به وقوع پیوست و 30 کشته و ده‌ها زخمی. بر جای گذاشت نکته اینجاست که نه تنها مقتدی صدر نتوانست از این طریق به خواست خود برسد بلکه درنهایت دادگاه عالی فدرال عراق هم حکم به عدم انحلال پارلمان صادر کرد و در اینجا بود که تمام سناریوهای صدر یکباره از درون فرو ریخت.

اینکه او پشت تریبون بایستد و با چهره‌ای حق به جانب کشته شدن و به خاک و خون کشیده شدن 30 انسان غیرنظامی و بی‌گناه را حتی تسلیت نگوید و صرفاً به یک «عذرخواهی» بسنده کند، موضوعی است که نشان می‌دهد افسار سیاست در عراق را نمی‌توان به این راحتی به دست گرفت و کنترل کرد ولی در نهایت باید گفت که او و جریانش نمایشنامه‌ای را طراحی و اجرا کردند که خروجی آن جز تمسخر و انگشت‌نما شدن چیزی نبود. حالا و با گذشت چند هفته از آن روزها و با سپری شدن اربعین در عراق، دوباره احزاب شیعی به میدان آمده‌اند تا بتوانند این غائله را حداقل در سالگرد انتخابات سراسری به سر منزل مقصود برسانند و دولت تشکیل دهند.

صدر- السودانی:

تقابل و چالش‌های آتی

روز دوشنبه منابع خبری عراق اعلام کردند که رهبر جریان صدر عراق پس از چندین بار مخالفت، بالاخره دیدار با هیأت سه جانبه متشکل از رئیس ائتلاف الفتح، حزب دموکرات کردستان و رئیس اقلیم کردستان را پذیرفت. بغداد الیوم در این رابطه نوشت که این هیأت سه نفره پس از آن تشکیل شد که ائتلاف اهل سنت السیاده (حاکمیت) به رهبری خمیس الخنجر و الحلبوسی و حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی به عنوان متحدان مقتدی صدر با برگزاری نشستی در اربیل بر اهمیت برگزاری انتخابات زودهنگام پس از تشکیل دولتی با اختیارات کامل تأکید و بر سر لزوم تداوم فعالیت پارلمان تا زمان برگزاری انتخابات توافق کرده بودند. بیانیه هم‌پیمانان صدر استقبال چارچوب هماهنگی شیعیان عراق را به همراه داشت و پس از آن اعلام شد که هیأتی متشکل از نیچروان بارزانی، محمد الحلبوسی (رئیس پارلمان عراق) و هادی العامری (رئیس ائتلاف الفتح) برای دیدار با مقتدی صدر و متقاعد کردن وی به مشارکت در روند تشکیل دولت جدید عراق راهی نجف شدند. آنچه در این میان می‌تواند امیدبخش باشد راضی شدن صدر برای دیدار با این هیأت سه‌جانبه است اما باز هم یک مشکل اساسی در این بین وجود دارد که آن هم وضعیت و برخورد مقتدی صدر است. همه می‌دانند که صدر اساساً فاقد یک شخصیت سیاسی و گفتار و کلام ثابت است و هر روز که از خواب برمی‌خیزد ممکن است موضعی را اتخاذ کند که تاکنون هیچکس از او انتظار نداشته است. شاید سوال شود که چرا این موضوع را مورد اشاره قرار می‌دهیم؟ پاسخ در موضع روز گذشته (سه‌شنبه) جریان‌های شیعی یا همان چارچوب هماهنگی شیعیان عراق است. به دنبال انتشار اخبار ضد و نقیضی مبنی بر احتمال تغییر نامزد چارچوب هماهنگی شیعیان عراق برای تصدی پست نخست‌وزیری، این ائتلاف با رد این اخبار تاکید کرد که «محمد شیاع السودانی» گزینه نهایی و بدون تغییر آنها برای تصدی پست مذکور است. بر همین اساس اگر فرض را بر این بگذاریم که صدر با این گزینه مخالفت نکند و در جلسه آتی خود هم چراغ‌سبز بدان نشان دهد؛ باز هم نخست‌وزیر آتی عراق با چالش سهم‌خواهی صدر در مورد وزارتخانه‌ها روبرو خواهد بود. چالشی که از همان 73 کرسی صدری‌ها در انتخابات برآمده و بدون شک ظرف روزهای آینده تاثیر آن را در اتمسفر سیاسی عراق خواهیم دید.