ایران و ائتلاف غربی – عربی!

فرشاد گلزاری

 روز شنبه (11 ژوئن) یک گزارش خبری کوتاه توسط بلومبرگ انتشار یافت که با تاخیر بیش از 24 ساعت در بسیاری از رسانه‌های ایران منتشر شد. این گزارش توسط «جاش وینگرو»، خبرنگار بلومبرگ که عموماً اخبار و نشست‌های کاخ‌سفید را پوشش می‌دهد منتشر شد و در آن به این نکته اشاره کرده بود که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده هنوز تصمیمی در مورد سفر به عربستان سعودی نگرفته است، اما اگر به این کشور سفر کند، این تصمیم برای شرکت در جلساتی فراتر از موضوعات انرژی است. بلومبرگ در گزارش خود نوشته بایدن در حالی هنوز تاریخ دقیق سفرش را به اطلاع عموم نرسانده که منابعی در عربستان اعلام کرده‌اند ریاض درحال برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست شورای همکاری خلیج فارس با حضور جو بایدن در سفر احتمالی وی به منطقه است. در این میان و قبل از آنکه بخواهیم در مورد ابعاد اصلی سفر بایدن صحبت کنیم باید دو نکته را مورد نظر قرار دهیم. نکته اول اینکه رویترز به نقل از برخی منابع کاخ‌سفید اعلام کرده‌  بایدن صرفاً قرار نیست به عربستان سفر کند، بلکه اروپا و سرزمین‌های اشغالی از دیگر مقاصد سفر وی در اواخر ماه ژوئن و شاید هم اوایل ماه جولای خواهد بود. اینکه چرا بایدن قرار است به منطقه و سپس به اروپا سفر کند دلایل چندان پنهانی نخواهد داشت؛ چراکه او در این سفر با مقامات عربستان (به عنوان بزرگترین تولید و صادرکننده نفت جهان) دیدار می‌کند و سایر اعراب حاشیه خلیج‌فارس هم در این میان به شرط برگزاری نشست شورای همکاری خلیج‌فارس به دیدار او خواهند آمد و این به معنای آن است که تمام قطب‌های صدور نفت و صاحبان بزرگترین میادین نفتی جهان (منهای ایران) با او تبادل‌نظر خواهند کرد که بخشی از این تبادل نظر به بحث بحران انرژی برآمده از جنگ اوکراین مربوط است. نکته دوم (احتمالاً) بحث بالا رفتن قیمت بنزین در آمریکا خواهد بود که این موضوع هم مجدداً در چارچوب همکاری‌ها میان اعراب و آمریکا در حوزه انرژی طبقه‌بندی می‌شود. در این مورد شبکه سی.ان.ان گزارش داده که میانگین قیمت هر گالن (۳.۸ لیتر) بنزین معمولی در ایالات متحده در اوایل روز شنبه (11 ژوئن) به پنج دلار رسید، به عبارتی هر لیتر بنزین معمولی در سراسر آمریکا برای نخستین بار در تاریخ به قیمت ۱.۳۱ دلار فروخته شد. ثبت این رکورد تاریخی در شرایطی است که قیمت بنزین در آمریکا در هشت هفته گذشته (به صورت پیوسته) رو به افزایش بوده و شنبه پانزدهمین روز متوالی بود که انجمن خودرورانی آمریکا رکورد تازه‌ای در زمینه افزایش بهای بنزین ثبت کرد. به همین دلیل بایدن در حوزه انرژی فعالیت و مانور مختص به خود را نمایش خواهد داد و ممکن است هماهنگی‌هایی با اعراب منطقه برای صادرات نفت و گاز به اروپا را نشانه‌گذاری کند و اگر به اروپا هم سفر کند می‌تواند حامل پیغام‌هایی برای کشورهای قاره‌سبز در این خصوص باشد.

برخی کشورهای عربی خلیج فارس به دنبال انعقاد توافق‌نامه کتبی با واشنگتن هستند که بتواند متضمن پشتیبانی دفاعی از آنها باشد و به نظر می‌رسد حال وقت انعقاد این توافق رسیده است

تجدید پیمان برای تقابل و موازنه با تهران

رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده هرگونه سفر به عربستان سعودی با هدف حضور در یک «جلسه مهمتر» در مورد امنیت منطقه خواهد بود و صرفاً مباحث مربوط به بحران انرژی یا همکاری در این خصوص مطرح نیست

فارغ از نکاتی که بدان اشاره شد، آنچه برای ما باید اهمیت داشته باشد بحث‌های خارج از حوزه انرژی است. در گزارش بلومبرگ با اشاره به سخنان بایدن در جمع خبرنگاران که پس از نشست چند روز پیش کالیفرنیا (با محوریت کشورهای آمریکای لاتین) صورت گرفت به این نکته بسیار مهم اشاره شده است که رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرده هرگونه سفر به عربستان سعودی برای یک «جلسه مهم‌تر» در مورد امنیت منطقه برگزار خواهد شد. اینکه از لفظ جلسه مهم‌تر در این گزارش و اظهارات بایدن استفاده شده به گونه‌ای نمایانگر آن است که ایالات متحده برنامه‌های جدیدی برای منطقه (خاورمیانه، خلیج فارس و شمال آفریقا) دارد. در این میان روزنامه وال‌استریت ژورنال هم به نقل از مقامات مطلع آمریکایی و به نقل از بایدن گزارش داده که تمامی جوانب این سفر به انرژی مربوط نمی‌شود و دستور کار در عربستان سعودی فراتر از این‌ حوزه‌ها خواهد بود. اینکه چه سناریویی در پس این سفر نهفته است،‌ چندان مشخص نیست، اما با کنار هم قرار دادن برخی اخبار هفته‌ها و روزهای گذشته می‌توان به یک درک و تصویر کلی از اهداف این سفر دست یافت. به عنوان مثال شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی که عموماً اخبار امنیتی و نظامی را منتشر می‌کند جمعه گذشته اعلام کرد که اسرائیل سامانه‌های راداری را در کشورهای منطقه از جمله بحرین و امارات مستقر کرده است که همین موضوع نشان می‌دهد تل‌آویو در حال تغییر و گسترش آرایش پدافندی خود است که بالطبع به تنش با ایران هم مربوط می‌شود. در ادامه، این شبکه همچنین اعلام کرد که دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا درصدد دستیابی به یک توافقنامه دفاعی میان شش عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه عراق، مصر و اردن است و پیشنهاد توافقنامه مذکور توسط تعدادی از اعضای احزاب دموکرات و جمهوریخواه در کنگره آمریکا ارائه شده است. طبق این گزارش، هدف از ارائه این پیش‌نویس، همکاری و هماهنگی میان دولت آمریکا و رژیم‌ صهیونیستی با کشورهای عربی مذکور است که ما می‌توانیم آنها را «مثلث برمودای منطقه‌ای» خطاب کنیم. شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی همچنین اعلام کرد علی‌رغم اینکه از کشورهای عربی مذکور از جمله عراق، کویت و عربستان با تل‌آویو روابط سیاسی ندارند، اما واشنگتن معتقد است که این اقدام منجر به عادی‌سازی روابط میان این کشورها و دولت تل‌آویو خواهد شد. در این میان باید به این نکته توجه شود که اساساً آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا با بزرگنمایی تهدید ایران و بازوهای منطقه‌ای آن در منطقه در وهله اول ساختار و آرگونومی نظامی کشورهای عربی را بر اساس تسلیحات و تجهیزات خودشان چینش کنند و در این میان می‌توان به گزارش بلومبرگ که در تاریخ 30 مارس 2022 میلادی توسط سیلویا وستال و بن بارتنشتاین نوشته شده اشاره کرد. در این گزارش به این موضوع اشاره مستقیم شده که برخی کشورهای عربی خلیج فارس به دنبال انعقاد توافق‌نامه کتبی با واشنگتن هستند که می‌تواند پشتیبانی دفاعی را پس از تشدید حملات یمنی‌ها به امارات متحده عربی و عربستان سعودی فراهم کند. در اینجا باید توجه داشت که ساختار سیاسی و رسانه‌ای غرب در این روزها به دنبال آن است تا بتواند در وهله اول ایران را برای اعراب و سپس اسرائیل یک تهدید اصلی معرفی کند و در وهله دوم اینگونه برای دنیا تبیین کند که منافع ایالات متحده هم در این میان در حال تهدید شدن است. در آخر علاوه بر تشدید تهدیدهای برمودای منطقه‌ای علیه ایران باید به این نکته توجه داشت که استراتژی کلان آمریکا برای کم کردن نفوذ و حضور خود در منطقه، پیوند اعراب و اسرائیل به صورت تمام و کمال و ایجاد ائتلاف میان این دو به رهبری تل‌آویو است تا واشنگتن بتواند در نهایت به سراغ تقابل با چین و روسیه برود.