الیزه در انتظار نتیجه جدال «مکرون» و «لوپن»

فرشاد گلزاری

 این روزها که تمام رسانه‌ها و تحلیلگران چشم به تحولات اوکراین دوخته‌اند و منتظر آن هستند تا ببینند چه اتفاق جدیدی در عرصه نظامی و سیاسی این کشور رخ می‌دهد، انتخابات فرانسه خبرساز شده است. انتخاباتی که برای امانوئل مکرون، رئیس جمهوری 45 ساله این کشور به صورت تام و تمام «حیثیتی» قلمداد می‌شود و او با پرچم حزب «جمهوری به پیش» پا به عرصه رقابت‌های انتخاباتی گذاشته است. خبرگزاری فرانسه در این میان به نقل از کمیسیون برگزاری انتخابات اعلام کرده که ۴۸.۷ میلیون فرانسوی واجد شرایط می‌توانند در دور اول انتخاب رئیس‌جمهور به پای صندوق‌های رأی بروند. در مقابل منابع محلی به یورونیوز اعلام کرده‌اند که شهروندان فرانسه روز گذشته (یکشنبه) از ساعت ۸ صبح برای انتخاب رئیس جمهوری این کشور پای صندوق‌های رأی رفته‌اند. بنا به آمارهای وزارت کشور، تا ساعت ۱۲ دیروز، تنها حدود 26 درصد واجدان، رأی خود را به صندوق انداختند که حاکی از کاهش مشارکت نسبت به دوره مشابه در سه دوره گذشته است. از سوی دیگر رویترز اعلام کرده که آغاز رای‌گیری انتخابات فرانسه در مجمع‌الجزایر سن پیر و میکلوون ظهر روز شنبه (به وقت اروپای مرکزی) یعنی یک روز قبل از برگزاری انتخابات در پاریس آغاز شده است. موضوع دیگری که در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد، تکثر نامزدهای انتخاباتی است. بر اساس آخرین آمارها، رأی‌دهندگان فرانسوی از بین ۱۲ نامزد انتخاباتی یعنی ناتالی آرتو (حزب مبارزه کارگران)، نیکولا دوپون انیان (حزب فرانسه برخیز)، ان ایدالگو (حزب سوسیالیست)، یانیک ژادو (حزب سبزها)، ژان لاسال (حزب مقاوت کنیم)، مارین لوپن (جبهه ملی فرانسه)، امانوئل ماکرون (حزب جمهوری به پیش)، ژان لوک ملانشون (حزب فرانسه تسلیم‌ناپذیر)، والری پکرس (حزب جمهوری خواهان)، فیلیپ پوتو (حزب جدید ضد سرمایه داری)، فابین روسل (حزب کومونیست) و اریک زمور (حزب تسخیر مجدد)، می‌توانند نامزد مورد نظر خود را انتخاب کنند. برخی از کارشناسان مسائل سیاست داخلی فرانسه اعلام کرده‌اند که تعدد و تکثر نامزدهای انتخاباتی به نوعی نشان می‌دهد که سیاسیون و کمپین‌های مربوط به آنها (به غیر از مکرون) به این نتیجه رسیده‌اند که نارضایتی عمومی از دولت و رئیس جمهوری فعلی افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل تعدد و تکثر نامزدها در این حد شاید به معنای حمله آنها به اردوگاه مکرون باشد تا بتوانند الیزه را از این طریق تسخیر کنند. آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اگر نتیجه انتخابات در دور اول مشخص نشود، دور دوم انتخابات در ۲۴ آوریل برگزار خواهد شد و پس از آن برنده این انتخابات، با تمام دعوا و درگیری‌های سیاسی وارد کاخ الیزه می‌شود. آنچه در این بین رخ می‌نماید، تهدیدهایی است که مقابل مکرون قرار گرفته و ممکن است او را ورطه شکست یا بهتر بگوییم، «سقوط سیاسی» بکشاند. بدون تردید بسیاری از عوام در داخل فرانسه فکر می‌کنند که مارین لوپن، رهبر جبهه ملی فرانسه و اریک زمور، رهبر حزب تسخیر مجدد از اصلی‌ترین تهدیدهای مکرون به حساب می‌آیند که تا حدودی این امر درست به نظر می‌رسد، ولی در این میان چندین نکته بسیار مهم وجود دارد.

جامعه مسلمانان فرانسه که اقلیتی تاثیرگذار در نتیجه آرا به شمار می‌روند، نسبت به ادامه اسلام‌هراسی و تبعیض در جامعه فرانسه که از سوی نامزدهای راستگرا اتخاذ شده ابراز نگرانی کرده‌اند و همین موضوع نشان می‌دهد که امنیت روانی مسلمانان در دوران مکرون کاهش پیدا کرده است

راست‌افراطی تهدیدِ همچنان باقی!

نظرسنجی‌ها حاکی از پیروزی آسان مکرون بود، اما ورود دیرهنگام او به کمپین انتخاباتی، با یک تجمع بزرگ که حامیانش آن را ضعیف می‌دانستند، و تمرکز او بر طرحی نامطلوب برای «افزایش سن بازنشستگی»، رتبه‌ رئیس‌جمهور را همزمان با افزایش شدید تورم کاهش داد

اگر به کارنامه سیاسی و اقدامات مکرون طی چهار سال گذشته توجه کنیم به یک خط سینوسی پر فراز و نشیب برخورد می‌کنیم که البته نباید آن را ملتهب‌تر از دوران ریاست جمهوری فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری پیشین فرانسه دانست. مکرون در این بین دقیقاً زمانی روی کار آمد که دونالد ترامپ در کاخ‌سفید و به نوعی اتحادیه اروپا دچار یک درگیری و شکاف داخلی بود. در مورد ناتو هم او که یکی از سیاستمداران نسبتاً جوانِ اروپا به حساب می‌آید، بارها اعلام کرده بود که این پیمان نظامی - امنیتی با مرگ مغزی و گسست‌های متعدد روبرو است. در مورد پرونده پیمان آکوس که به نوعی بریتانیا و آمریکا برای خرید چندین زیردریایی، فرانسه را کنار گذاشتند و استرالیا را به جای آن برگزیدند، پاریس علناً یک نوع واگرایی را تجربه کرد. همین موضوع باعث شد که منتقدان مکرون او را به سخره و باد انتقاد بگیرند و بارها و بارها بر ضعیف بودن سیاست خارجی وی تاکید کنند. اما مساله مهم که در ایران کمتر به آن پرداخته می‌شود این است که عملاً شهروندان کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا، توجه زیادی به مسائل سیاست خارجی ندارند و صرفاً توجهشان بر مسائل داخلی و در صدر آنها مباحث اقتصادی - اجتماعی است. بر پایه نظرسنجی‌ها امانوئل مکرون با فاصله کمی از رقیب اصلی خود مارین لوپن جلوتر است. با آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه، فاصله مکرون با لوپن افزایش یافت اما این اختلاف در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها یک درصد بیشتر نبوده است که این موضوع نشان می‌دهد او مسیر دشواری پیش رو دارد. در این میان غالب کارشناسان بر این نظر هستند که مسائلی مانند مهاجرت، بیکاری، تورم، کاهش قدرت خرید شهروندان و مدیریت بحران همه‌گیری کرونا از مهم‌ترین مباحت مبارزات و مناظره‌های انتخاباتی در فرانسه بوده‌اند که مکرون سعی کرد تا حدودی روی آنها به نفع خود مانور دهد. تا همین چند هفته پیش، نظرسنجی‌ها حاکی از پیروزی آسان مکرون بود، اما ورود دیرهنگام او به کمپین انتخاباتی، با تنها یک تجمع بزرگ که حتی حامیانش نیز آن را ضعیف می‌دانستند، و تمرکز او بر طرحی نامطلوب برای «افزایش سن بازنشستگی»، رتبه‌ رئیس‌جمهور را همزمان با افزایش شدید تورم کاهش داد. نکته نهایی و مهم در این انتخابات راست‌گراهای افراطی هستند. مارین لوپن و اریک زمور نمونه بارز راست‌گرایی دراین رقابت‌ها هستند و برخی‌ها معتقدند که به دلیل افول چپ‌ها در فرانسه، این جماعت در حال میدان‌داری علیه مکرون هستند. به عنوان مثال جامعه مسلمانان فرانسه که اقلیتی تاثیرگذار در نتیجه آرا به شمار می‌روند، نسبت به ادامه اسلام‌هراسی و تبعیض در جامعه فرانسه که از سوی نامزدهای راستگرا اتخاذ شده ابراز نگرانی کرده‌اند و همین موضوع نشان می‌دهد که حداقل در قبال مسلمانان، امنیت روانی در دوران مکرون به شدت کاهش پیدا کرده است. بسیاری معتقدند که راست‌گراهای افراطی در نهایت اگر با یکدیگر هماهنگ باشند، می‌توانند بر اساس سناریوی مشترک دولت ائتلافی تشکیل دهند اما در این میان احتمال دارد مکرون به دلیل ترس مردم کشورش از راست‌افراطی، برنده رقابت‌های 2022 شود؛ چراکه عموماً اذهان عمومی برای فرار از «بدتر» به سوی انتخاب «بد» می‌روند و این یک قاعده مشخص است. بر این اساس احتمالاً مکرون در دور اول برنده و یا بازنده نخواهد بود، بلکه در دور دوم می‌تواند به مصاف لوپن برود.