موج دوم تحریم‌ها و جنگ دیپلماتیک اروپا علیه روسیه

فرشاد گلزاری

چندی پیش اخباری از عقب‌نشینی نیروهای نظامی روسیه از شمال اوکراین توسط رسانه‌های غربی منتشر شد که شادی بسیاری از مردم اوکراین را به دنبال داشت. طبیعتاً در هر درگیری و مخاصمه مسلحانه، آتش گشودن به سمت یکدیگر امری معمول اما دردناک به حساب می‌آید، ولی تاسف‌آورتر از آن این است که به قصد نسل‌کشی یا از سرِ کینه و برای مخابره پیام وحشت، یک کشتار مهندسی شده رخ دهد. همه آن کسانی که از عقب‌نشینی ارتش روسیه شادمان بودند، کمی بعد بهت‌زده و حیران یا به صفحه تلویزیون‌های خود خیره شدند یا صفحه گوشی تلفن‌همراهشان را نگاه می‌کردند. خبر کوتاه اما حیرت‌انگیز بود: صدها جنازه با دستان بسته و نشانه‌های شکنجه پس از خروج نظامیان روسیه کشف شدند. این خبر به نوعی نشان داد که اساساً جان غیرنظامیان هیچ اهمیتی برای روس‌ها ندارد. آنچه در شهر 29 هزار نفری بوچا اتفاق افتاد، به نوعی نشان می‌دهد که مسکو عملاً یک روند خونبار را در دستور کار قرار داده است. زمانی که جنگ بوسنی رخ داد، صرب‌ها هنگام خروج از شهرهای این کشور، به زنان و دختران کرده تجاوز و در نهایت با یک تیر خلاص همه را زیر خاک‌ مدفون می‌کردند. پس از خروج صرب‌ها از بوسنی گورهایی دسته‌جمعی کشف شد که دست اجساد از پشت بسته شده بود. حالا با گذشت آن سال‌ها، شهر بوچا دقیقاً شاهد تکرار همان فجایع است. اینکه در این میان اشخاصی مانند واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل تمام تراژدی بوچا و قتل عام رخ داده در این شهر را منکر می‌شود و طرف غربی آن را تایید می‌کند، موضوعی است که هیچکس از آن خبر نداشته و ندارد جز سرویس‌های اطلاعاتی و شاهدان عینی حاضر در این شهرِ شمالی اوکراین. تصاویر و ویدئوها از آنچه در شهر بوچا اتفاق افتاده حکایت‌ها دارند. در این میان روز گذشته (سه‌شنبه) جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که نماینده آمریکا در سازمان ملل به دستور جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، برای تعلیق عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل دست به قلم شده و  تلاش خواهد کرد. سخنگوی کاخ‌سفید در پاسخ به سوالی مبنی بر «حذف دائمی روسیه» از شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت که بهتر است خبرنگاران برای جزئیات بیشتر با توماس گرینفیلد تماس بگیرند! این اظهارات مقامات ایالات متحده به خوبی نشان می‌دهد که احتمالاً ما با موج جدیدی از تحریم‌های جدید علیه روسیه مواجه هستیم؛ تحریم‌هایی که در بطن آن ضربه به حیثیت دیپلماتیک روسیه قرار دارد و پوسته آن را تحریم‌های اقتصادی سر و شکل داده است.

اولین توقیف اموال الیگارش‌های روسیه بالاخره رقم خورد و برابر اعلام واشنگتن، دولت آمریکا به مقامات اسپانیا کمک کرد تا کشتی خصوصی ۷۷ متری متعلق به ویکتور وکسلبرگ، متحد رئیس‌جمهوری روسیه و بنیانگذار و مدیر «گروه رنووا» مصادره شود

ضربات متعدد به مسکو

دیروز فرانسه، دانمارک، آلمان و لیتوانی به دلیل فجایع بوچا جنگی دیپلماتیک علیه روسیه به راه انداختند و دیپلمات‌های این کشور را از خاک خود اخراج کردند. لیتوانی پا را فراتر گذاشت و به‌عنوان نخستین کشور اتحادیه اروپا با ممنوعیت واردات گاز از روسیه، وابستگی خود به انرژی این کشور را قطع کرد

چندی پس از اظهارات سخنگوی کاخ سفید اما اتفاق دیگری رخ داد اینبار منشا اقدام دانمارک بود. بر اساس گزارش رویترز، وزارت خارجه دانمارک دیروز (سه‌شنبه) تصمیم گرفت ۱۵ دیپلمات روسی را از این کشور اخراج کند. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه به اسپوتنیک گفت که روسیه به اخراج ۱۵ دیپلمات روسی از دانمارک پاسخ خواهد داد و اقدامات مناسب علیه کارمندان مؤسسات خارجی این کشور اتخاذ خواهد شد. همچنین منابع دیپلماتیک اعلام کردند که وزارت خارجه فرانسه، سفیر روسیه در پاریس را احضار و اخراج دیپلمات‌های روسی را به اطلاع وی رسانده است. این در حالیست که وزارت امور خارجه فرانسه روز دوشنبه از اخراج ۳۵ دیپلمات روسی که با منافع امنیتی فرانسه در تضاد هستند، خبر داد. در همین راستا دولت آلمان هم ۴۰ دیپلمات روس را به‌دلیل حمله روسیه به اوکراین، عنصر نامطلوب خواند. وزارت خارجه آلمان اعلام کرد که دیپلمات‌هایی که اخراج‌ شده‌اند باید به‌زودی خاک آلمان را ترک کنند. دومینوی اخراج دیپلمات‌های روسیه به اینجا ختم نشد. گابریلیوس لندسبرگیس، وزیر امور خارجه لیتوانی هم دوشنبه شب اعلام کرد که سفیر روسیه باید خاک این کشور را ترک کند و لیتوانی نیز سفیر خود را از روسیه فراخوانده است. وی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد دولت لیتوانی در واکنش به تجاوزهای روسیه در اوکراین، تصمیم گرفته است روابط دیپلماتیک خود با مسکو را کاهش دهد و سفیر روسیه باید لیتوانی را هرچه سریعتر ترک کند. از همه مهمتر اینکه لیتوانی سیاست ضدروس خود را تا به اینجا معطوف نکرد و پا را فراتر گذاشت. این کشور روز گذشته (سه‌شنبه) اعلام کرد که واردات گاز از روسیه را ممنوع اعلام کرد؛ لیتوانی اکنون نخستین کشور از ۲۷ عضو اتحادیه اروپا است که وابستگی خود به بخش انرژی روسیه را قطع می‌کند. به موازات این تحولات، اولین توقیف اموال الیگارش‌های روسیه هم رقم خورد. وب‌سایت روزنامه هیل روز گذشته (سه‌شنبه) اعلام کرد که دولت آمریکا به مقامات اسپانیا کمک کرد تا کشتی خصوصی یک الیگارش روسی را مصادره کنند. این کشتی ۷۷ متری متعلق به ویکتور وکسلبرگ، متحد رئیس‌جمهوری روسیه و بنیانگذار و مدیر «گروه رنووا» است. بر اساس اسناد موجود این شرکت روسی در زمینه‌های متعددی از جمله آلومینیوم، نفت، انرژی و صنایع مخابراتی فعالیت می‌کند. این تحولات در حالی ظرف 48 ساعت رخ داده که وزیر امور خارجه فرانسه در امور اروپا اعلام کرد، اتحادیه اروپا احتمالاً امروز (چهارشنبه) تحریم‌های جدید علیه روسیه اعلام کند. وی اعلام کرد که این تحریم‌ها به دلیل اوضاع در بوچا، اوکراین و افزایش فشارها بر مسکو وضع می‌شوند تا مسکو بداند هزینه حمله و کشتار غیرنظامیان چیست. در سوی دیگر این ماجرا یعنی در کرملین، رئیس جمهوری روسیه هم ساکت ننشسته است. بر اساس گزارشی که از سوی اسپوتنیک منتشر شده، ولادیمیر پوتین با امضای فرمانی دستور داد تا برخی مفاد قراردادهای تسهیل صدور ویزا با اعضای اتحادیه اروپا، نروژ، ایسلند، سوئیس و لیختن‌اشتاین به حالت تعلیق درآید. این اقدام به خوبی نشان می‌دهد که مسکو در حال پاسخ دادن به اقدامات دیپلماتیک کشورهای اروپایی علیه خود است. باید منتظر شد و دید که موج دوم تحریم‌ها علیه روسیه که به دلیل قتل‌عام بوچا وضع شده، تا کجا پیش می‌رود.