پوتین،خشمگین از تحریم‌ها و به‌دنبال تحکم نظامی

فرشاد گلزاری

 اخباری که از اوکراین مخابره می‌شود، نگران‌کننده است و روح آدمی را آزار می‌دهد. روز گذشته (سه‌شنبه) روسیه با دو موشک کروز ادارات و چندین زیرساخت اصلی اوکراین در شهر خارکیف را هدف قرار داد و به گفته منابع خبری این کشور، چیزی حدود 70 سرباز اوکراینی در این حملات کشته شدند. در همین راستا دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین در پیامی اعلام کرد که شاهد حملات وحشیانه موشک‌های روسی به میدان آزادی و مناطق مسکونی در مرکز خارکیف بودیم اما پوتین باید بداند که قادر به شکستن و خرد کردن اوکراین نیست؛ چراکه او از روی خشم مرتکب جنایات جنگی بیشتر و قتل غیرنظامیان بی‌گناه شده است. وزیر خارجه اوکراین در همین راستا خواهان تحریم بین‌المللی روسیه از سوی تمام مجامع حقوقی، سیاسی و اقتصادی جهان شد. در این میان اما اخبار دیگری نشان می‌دهد که بسیج مردمی اوکراین به شدت در حال مبارزه با ارتش روسیه و حتی نیروهای چچنی است. در تصاویری که توسط رسانه‌های محلی منتشر شده، کشته شدن و قتل صدها نفر از نظامیان روسیه و حتی مبارزان چچنی به فجیع‌ترین نحو توسط اوکراینی‌ها به نمایش گذاشته شده که نشان می‌دهد روسیه اصلاً فکر اینجای کار را نکرده بود. از سوی دیگر اخباری از شرق اوکراین مخابره شده که نشان می‌دهد جریان‌های مسلح به راست‌های افراطی اوکراین که عموماً از مشی نئونازی‌ها حمایت می‌کنند، به صورت تمام قددر حال مبارزه با روس‌ها و چچنی‌ها هستند و توانسته‌اند تلفات زیادی از طرف مقابل بگیرند. در تازه‌ترین تحولات، مقام‌های اوکراینی می‌گویند که نیروهای روسیه عملیات علیه خِرسون، واقع در جنوب این کشور را شروع کرده‌اند و این منطقه توسط آنها محاصره شده است. ایگور کولیخایف، شهردار این شهر در فیس‌بوک خبر داده ارتش روسیه در حال ایجاد پست‌های بازرسی در ورودی‌های خرسون است. او اعلام کرد که هنوز برق، آب و گرمایش در خرسون وجود دارد، اما افزود که با انباشته شدن مواد غذایی در انبارهای حومه، مشکلاتی در انتقال مواد غذایی به شهر ۳۰۰ هزار نفری خرسون به وجود آمده است. در این میان موسسه مطالعه جنگ در تازه‌ترین گزارش خود مدعی شده که روس‌ها فکر نمی‌کردند که تلفات زیادی تا به این حد در اوکراین بدهند و به نوعی آچمز شده‌اند. این موسسه در ادامه گزارش خود آورده است که روس‌ها روند حمله خود را کُند کرده‌اند، زیرا مسکو پس از برنامه‌ریزی و اجرای ضعیف بر اساس محاسبات اشتباه در مورد توانایی اوکراینی‌ها برای مقاومت، دوباره گروه‌بندی می‌شوند. در این گزارش آمده است که مرحله اصلی بعدی حمله روسیه احتمالاً ظرف ۲۴ ساعت آینده آغاز و طی سه روز آینده اجرا خواهد شد. از سوی دیگر گفته شده که در کی‌یف، فعالیت روسیه محدود باقی مانده است و سربازان خارج از پایتخت منتظر رسیدن نیروهای کمکی هستند. دفاع اوکراین از این شهر تاکنون قوی بوده است، اما احتمالاً در ۲۴ ساعت آینده حملات قوی‌تر از سر گرفته می‌شود.

اظهارات پوتین در گفت‌وگو با مکرون به خوبی نشان می‌دهد که او اساساً یا حداقل در وضعیت کنونی نمی‌خواهد مذاکره‌ به جایی برسد و بر همین اساس باید گفت که نیت او خریدن وقت و پیشروی نظامی است

بن‌بست سیاسی و اعمال فشار سخت

اخباری از شرق اوکراین مخابره شده که نشان می‌دهد راست‌های افراطی اوکراین که عموماً از مشی نئونازی‌ها حمایت می‌کنند، به صورت تمام قد در حال مبارزه با روس‌ها و چچنی‌ها هستند و توانسته‌اند تلفات زیادی از طرف مقابل بگیرند

در این میان باید توجه کرد که بخشی از حملات روسیه و تشدید آن علیه اوکراین را باید نوعی اعتراض به وضعیت مذاکراتی دانست که یک دور آن برگزار شده است. دوشنبه شب دفتر ریاست جمهوری اوکراین از پایان دور اول مذاکرات نمایندگان اوکراین و روسیه در گومل بلاروس و بازگشت نمایندگان به پایتخت‌هایشان خبر داد. اولین ساعات روز گذشته (سه‌شنبه) هم ولادیمیر مدینسکی، رئیس هیات مذاکره‌کننده روسی اعلام کرد که قرار است ادامه مذاکرات رأس ساعت 12 به وقت مسکو در بلاروس انجام شود اما در این میان اخبار حاکی از تحکم و نگاه از بالا به پایین روسیه علیه اوکراین بوده است. مولفه‌ای که نشان می‌دهد روسیه در حال تحمیل اراده خود نه تنها بر اوکراین بلکه بر تمام کشورهای دخیل در این پروژه است را می‌توان در گفت‌وگوی پوتین با همتای فرانسوی خود که دوشنبه شب انجام شد، ملاحظه کرد. پوتین در این تماس به مکرون شروط مسکو درباره حل و فصل اختلاف با اوکراین را توضیح داد. او به حاکم الیزه اعلام کرد که این شروط شامل به رسمیت شناختن حاکمیت روسیه بر شبه جزیره کریمه، بیرون راندن نازی‌ها از کی‌یف، تضمین وضعیت بی‌طرف آن و خلع سلاح اوکراین است. پوتین در انتهای مکالمه خود با پاریس گفت که حل و فصل پیرامون اوکراین تنها در صورت در نظر گرفتن منافع امنیتی مشروع روسیه ممکن است. این اظهارات پوتین به خوبی نشان می‌دهد که او اساساً یا حداقل در وضعیت کنونی نمی‌خواهد مذاکره‌ به جایی برسد و صرفاً در حال وقت خریدن است و اتفاقاً ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین این موضوع را به راحتی و با صدای بلند اعلام کرده است. او اعلام کرده که اساساً پوتین به دنبال آتش‌بس نیست و به دنبال وقت تلف کردن است. این سخنان زلنسکی به خوبی نشان می‌دهد که پوتین به شدت از تحریم‌هایی که علیه مسکو و توسط آمریکا و اروپا اعمال شده ناراحت است. پوتین در جلسه اخیر که در آن الویرا نبی‌یولینا، رئیس بانک مرکزی و ماکسیم آرشکین، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری روسیه حضور داشتند، اگرچه به ظاهر در حال خندیدن بود، اما نمی‌توانست تصور کند که صف مردمش در مقابل عابربانک‌ها به کیلومترها برسد. این در حالیست که دیروز (سه‌شنبه) سرویس مطبوعاتی نیروی دریایی اوکراین اعلام کرد، بلغارستان، لهستان و اسلواکی ۷۰ هواپیمای جنگی برای اوکراین اعزام می‌کنند که می‌توانند در فرودگاه‌های لهستان مستقر شوند. برونو لومر، وزیر اقتصاد و دارایی فرانسه هم در همین راستا اعلام کرد: «تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه اقتصاد آن را ضعیف می‌کند و بر این اساس آمریکا و اروپا قدرتمندترین بلوک اقتصادی در جهان را شکل می‌دهند؛ چراکه ما جرقه فروپاشی اقتصاد روسیه را زده‌ایم و بدون تردید این روند را ادامه می‌دهیم.» این در حالیست که دفتر ریاست جمهوری اوکراین اعلام کرد، سند درخواست این کشور برای عضویت در اتحادیه اروپا پذیرفته شده و در دست بررسی قرار دارد. به موازات این تحولات، اخباری به گوش می‌رسد که نشان می‌دهد کشورهای اروپایی به شهروندان خود مجوز داده‌اند تا با ورود به اوکراین در کنار مردم این کشور و علیه روسیه دست به اقدام بزنند و همین موضوع شاید به یک تراژدی عجیب تبدیل شود. حال باید دید که چگونه این روند طی می‌شود؛ چراکه پوتین حالا عصبانی است و به هر ترتیب می‌خواهد برای خود یک دستاورد به وجود بیاورد.