توفان شکایات علیه ترامپ

سیدمحمد میرزامحمدزاده

ماجرای پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، راه به جاهای باریک برده است. کسانی که در جریان تحقیقات مولر قرار گرفته‌اند، خود اتهامات دیگری دارند که موقعیتشان را تضعیف کرده است. هر روز بر تعداد کسانی که با مولر همکاری می‌کنند و پیش‌تر با ترامپ همکاری داشتند، افزوده می‌شود. حالا ترامپ خود را در تنگنا دیده و به هر دری می‌زند؛ توئیت‌های روز جمعه او راجع به مولر و توهین به وی، نشان می‌دهد که از عاقبت این پرونده ترسیده است. اگر نتیجه همکاری کمپین انتخاباتی وی با روس‌ها مشخص شود، باید منتظر عواقب سختی بود؛ از آن بدتر اگر خود ترامپ در این رسوایی نقش داشته باشد، اتفاق تاریخی در آمریکا رخ می‌دهد؛ مسئله‌ای که در تاریخ جهان بی‌سابقه بوده است. نیویورکر در مقاله‌ای که روز جمعه (25 آبان ماه) منتشر کرد به بررسی این موضوع پرداخته است. از نظر نویسنده این مقاله، بحران قانونی در آمریکا در حال شکل‌گیری است. اقداماتی که ترامپ در مورد بی‌اثر کردن این تحقیقات انجام داده است، دیگر از حالت فعالیت‌های طبیعی یک رئیس‌جمهور خارج شده‌اند و عصبانیت دموکرات‌ها و برخی از جمهوری‌خواهان را بر انگیخته است. دادگاهی در ایالت مریلند، علیه حقانیت وایتیکر تشکیل شده است و انتظار می‌رود حضور وی به عنوان کفیل دادستان کل آمریکا زیر سوال برود. باید برای عاقبت این پرونده به انتظار نشست و دید دستگاه قضایی آمریکا چه مسیری را بر می‌گزیند.

دونالد ترامپ، با مجبور کردن جف سژنز، دادستان کل آمریکا، به استعفا از سمت خود و جانشین کردن متیو وایتیکر، رئیس دفتر سژنز، به عنوان کفیل دادستان کل در وزارت دادگستری، در حالی که می‌توانست وایتیکر را به جای رابرت مولر، بازرس ویژه بگذارد تا خطر تحقیقات مولر را رفع کند، توفانی از مسائل حقوقی را برای آمریکا به وجود آورد.

آیا این جانشینی وایتیکر را می‌توان به تغییرات مواد قانون اساسی آمریکا یا قانون اصلاح واجدین شرایط دولتی در سال 1988 آمریکا تشبیه کرد؟ آیا قانون نمی‌تواند اختیار را به رود روزینستاین، معاون دادستان عمومی بدهد؟ شخصی که با کناره‌گیری سژنز از جریان تحقیقات، مولر را برای تحقیقات انتخاب کرده بود.

وزارت دادگستری آمریکا صاحب دفتر بازرس حقوقی، که بر مسائل حقوقی عمده تأثیر گذار است، روز چهارشنبه (23 آبان ماه) بر تصمیم ترامپ صحه گذاشت و این امر مباحث در مورد ماجرا را گسترده‌تر کرد. حالا ایالت مریلند و حداقل یک وکیل، حقانیت انتساب وایتیکر را زیر سوال برده‌اند، به امید اینکه یک قاضی ایالتی این تصمیم را نادرست بخواند.

اما فرای همه این سر و صداها، سفسطه و دعاوی قضایی، این سوال از ذهن همه پاک شده است: اینکه رئیس‌جمهور آمریکا تحقیقی راجع به خودش را خلع کند، طبیعی است؟ بله. نه تنها این رئیس‌جمهور، بلکه هر رئیس‌جمهوری در آمریکا در آینده اختیار این را دارد که قانون را در دستانش بگیرد.

انتصاب چشم و گوش

 در وزارت دادگستری

دلیل اینکه ترامپ وایتیکر را جایگزین سژنز کرد به نظر شفاف می‌آید؛ زمانی که هفته پیش دیلی کالر، یک وبسایت خبری محافظه‌کار از ترامپ پرسید که نظر او در مورد مردی که قرار است وزارت دادگستری را بگرداند چیست او پاسخ داد: تا جایی که به من مربوط است، چنین تحقیقاتی نباید هیچ‌وقت انجام می‌شد؛ هیچ‌وقت. این یک تحقیقات غیرقانونی است.

وایتیکر دشمن شناخته شده مولر است، او این تحقیقات را شکار ارواح خوانده بود. گفته بود که تحقیقات مولر نباید مسائل مالی ترامپ را شامل شود و پیشنهاد کرده بود که دادستان کل، بودجه بازپرس ویژه را قطع کند.

اگر نگرانی در مورد قانون اساسی، قوانین آمریکا و قضاوت خود وایتیکر زیاد بزرگ به نظر نمی‌رسد، تصویری که از وایتیکر از گذشته ایجاد شده، بسیار نگران‌کننده‌ است. او در مورد پرونده‌های قضایی بسیاری جبهه گرفت، پرونده ماربوری و مدیسون، پرونده‌ای که موجب تغییر قوانین قضایی آمریکا شد از آن جمله است؛ وی همچنین حمایت خود را از کسی که نگاهی بر اساس کتاب مقدس مسیحیان، به عدالت داشت، اعلام کرد. او زمانی که قاضی ایالتی در آیوا بود، یک مخالف سیاسی را به دلایل نامناسب محکوم کرد. در نهایت هم پرونده رسوایی همکاری مالی او با شرکتی که از مشتریانش کلاهبرداری می‌کرد و حالا پرونده‌اش در دست بررسی اف‌بی‌آی است به میان می‌آید.

قوانین وزارت دادگستری به وایتیکر اجازه می‌دهد همه فعالیت‌های روزانه دفتر بازرس ویژه را مورد بررسی قرار دهد و می‌تواند تمامی کارهای داخلی این دفتر را مرور کند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل توضیحات در روند تحقیقات و مراحل پرونده باشد؛‌ یعنی هر تصمیمی که مولر قصد دارد اجرایی کند اول باید به تأیید وایتیکر برسد. بنابراین اینکه بگوییم وایتیکر چشم و گوش ترامپ در محافظت شده‌ترین پرونده تحقیقات سیاست آمریکا است، دور از ذهن نیست.

آخرین تیر در ترکش

روز پنج‌شنبه صبح (24 آبان 1397) ترامپ در توئیتی خصمانه نوشت که مولر شخصی بسیار ناسازگار است که یک تیم حقوقی را که یک به‌هم ریختگی تمام عیار است را رهبری می‌کند. وی ادامه داد: آنها بر سر مردم داد و فریاد می‌کنند و مردم را به شکل وحشت‌آوری تهدید می‌کنند که جواب سوالاتی را که می‌خواهند بدهند.

ترامپ دلایلی برای این‌کارها دارد. روز چهارشنبه (23 آبان‌ماه) دفتر مولر به یک قاضی دولتی گفت که ریک گیتز، معاون پیشین کمپین ترامپ، در حال همکاری در تحقیقات است و از این قاضی خواست که محکومیت وی (در پرونده‌هایی غیر از موضوع ترامپ) را به تعویق بی‌اندازد؛ ظاهرا این فرد در پرونده‌های دیگر محکوم شده است. روز دوشنبه (21 آبان ماه) مایکل کوهن، وکیل سابق ترامپ و دستیار او، که محکوم به اتهامات غیر مرتبط شده و در حال همکاری با مولر است، به همراه وکلای دفاع خود به واشنگتن آمد. دوست راجر استون، مشاور قدیمی ترامپ، روز دوشنبه (21 آبان ماه) گفت که انتظار می‌رود که استون به دلیل دروغ گفتن به تیم تحقیقاتی مولر متهم شود. ترامپ روز جمعه (25 آبان‌ماه) اعلام کرد که پیش‌نویس پاسخ به سوالات بازرس ویژه را تمام کرده است، سوالاتی که مولر مدت‌های مدیدی منتظر پاسخ آنها برای روند تحقیقاتش بود.

بنابراین طبیعی است که ترامپ بخواهد عنان اختیار کسی را در دست بگیرد که ممکن است، بزرگ‌ترین کابوس زندگی وی را رقم بزند. در واقع می‌توان اقدام اخیر ترامپ را آخرین تلاش وی برای منهدم کردن تحقیقات در مورد ارتباط کمپین وی با روسیه دانست. مولر انتصاب خود را مدیون اخراج جیمز کومی، مدیر سابق اف‌بی‌آی است؛‌ کسی که ترامپ برای مختل کردن تحقیقاتش، آشکارترین تلاش‌ها را به کار گرفت. او برای اخراج مولر هم خیز برداشت، اما این اقدام وی از سوی دستیاران با تدبیر ترامپ متوقف شد.

کنگره می‌توانست قانونی را وضع کند که از اخراج مولر از سوی رئیس‌جمهور جلوگیری کند، اما میت مک‌کانل، رهبر اقلیت مجلس سنا، هیچ علاقه‌ای به این کار نشان نداد. 

همچنان که ترامپ تلاش می‌کند که این تحقیقات را متوقف کند، مک‌کانل و دیگر رهبران جمهوری‌خواهان باید اندکی تأمل کنند تا به استانداردها و تاریخ نظری داشته باشند؛ چرا که آنها رو به موقعیت خطرناکی دارند.