مانور قدرت در جزیره ثبات

فرشاد گلزاری

پس از ماه‌ها انتظار بالاخره روز گذشته شاهد آن بودیم که نفتالی بنت، نخست‌وزیر فعلی اسرائیل به عنوان اولین رئیس دولت ائتلافی وارد خاک امارات شد. این سفر بدان جهت اهمیت دارد که او از حیث تاریخی به عنوان اولین نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی وارد امارات شد و از سویی به خوبی نشان داد که اماراتی‌ها تاحدودی می‌دانستند بنیامین نتانیاهو دیگر قرار نیست در تل‌آویو زمام قدرت را به دست داشته باشد. واقعیت این است که در زمان نخست وزیری نتانیاهو او بارها و بارها اعلام کرد که قرار است به امارات سفر کند، ولی چندی بعد یکباره خبر از لغو این سفرها رسید. بسیاری از تحلیلگران و کسانی که در تیم نتانیاهو حضور داشتند، اعلام می‌کردند که این سفرها به دلیل مشغله فکری و کاری وی به تعویق افتاده‌اند؛ اما اینگونه نبود. اماراتی‌ها و به خصوص دستگاه دیپلماسی ابوظبی به این جمع‌بندی رسیده بودند که نتانیاهو قرار نیست در انتخابات بعدی اسرائیل رای بیاورد و از سوی دیگر تحلیل آنها هم نشان می‌داد که دونالد ترامپ قرار نیست مجدداً به عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده برگزیده شود. این تحلیل‌ها به نظر می‌آید که نتیجه فعالیت سخت‌کوشانه لابی امارات در کاخ‌سفید و کنگره آمریکا بود و به هر ترتیب این تحلیل‌ها درست از آب درآمد. بر همین اساس اماراتی‌ها می‌دانستند که نتانیاهو برای پیروزی در انتخابات اسرائیل نیاز به یک مانور تبلیغاتی و سیاسی دارد که آن هم سفر به امارات است، اما به هر ترتیب ابوظبی نگذاشت این سفر انجام شود و حالا قرعه به نام نفتالی بنت 50 ساله افتاده است. بر اساس اعلام دفتر نخست‌وزیری اسرائیل، بنت عصر یکشنبه تل‌آویو را به مقصد ابوظبی ترک کرد و پس از ورود به این شهر، عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه امارات از وی استقبال کرد. روزنامه هاآرتص در این رابطه اعلام کرد که این سفر از ابتدای انعقاد توافق عادی‌سازی میان دو طرف، بالاترین سطح از سفرها و ملاقات‌ها را به نمایش می‌گذارد. سفر نفتالی بنت در حالی به امارات انجام می‌شود که یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی ژوئن گذشته برای افتتاح سفارت این رژیم به ابوظبی سفر کرد که سفر لاپید هم نخستین سفر رسمی یک وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به امارات به شمار می‌رفت. نخست وزیر رژیم صهیونیستی در بدو ورود به امارات در مصاحبه با خبرگزاری رسمی امارات (وام) اعلام کرد که «توافق‌نامه‌های ابراهیم (توافق‌ عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و برخی کشورهای عربی) ساختار جدیدی را برای روابط دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی در منطقه ایجاد کرد. روابط میان امارات و اسرائیل در تمام زمینه‌ها تقویت شده است و من بسیار از این مسئله خرسند هستم.» این اظهارات دقیقاً یکشنبه شب از سوی بنت مطرح شد، اما اصل داستان ظهر دیروز (دوشنبه) رقم خورد.

دولت ائتلافی لاپید – بنت در سرزمین‌های اشغالی به نوعی گسستگی خاصی را در درون خود دارد و حتی بسیاری از رقبای آنها بارها اعلام کرده‌اند که هر اقدامی را برای فروپاشی این دولت در دستور کار قرار خواهند داد و به این ترتیب، نخست‌وزیر با این سفر به دنبال مانور قدرت به نفع خود است

تاکید بر روابط اقتصادی و چند پرونده دیگر

عده‌ای معتقدند که سفرهای اخیر اماراتی‌ها به کشورهای منطقه به نوعی مخابره یک پیام صلح بوده و برخی دیگر اعتقاد دارند که این سفرها برای آرام‌سازی جو کشورهای منطقه صورت گرفته تا در زمان سفر نفتالی بنت به ابوظبی اعتراضات چندانی رخ ندهد

بر اساس اعلام دفتر ولیعهد امارات، ظهر روز گذشته (دوشنبه) محمد بن زاید با نفتالی بنت دیدار کرد و این اولین مواجهه رودررو میان دو طرف به حساب می‌آید. بر اساس اعلام معاریو، ولیعهد ابوظبی و نخست وزیر رژیم صهیونیستی در جریان این دیدار همکاری دوجانبه و فرصت‌های رشد و توسعه در زمینه‌های مختلف از جمله در زمینه سرمایه‌گذاری، اقتصادی، تجاری و رشد و توسعه‌ای را مورد بررسی قرار دادند. نفتالی بنت و محمد بن زاید آل نهیان همچنین درخصوص بخش‌های حیاتی که از اهتمام ویژه دو طرف برخوردار است به ویژه در زمینه‌های کشاورزی، امنیت غذایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، تکنولوژی پیشرفته و بهداشت به بحث و تبادل نظر پرداختند که خواسته‌های آنها را درخصوص همکاری گسترده‌تر در چارچوب «توافق ابراهیم» که بین دو طرف در سال گذشته میلادی امضا شد، محقق می‌کند. نکته مهم این است که ولیعهد ابوظبی در جریان این دیدار تاکید کرد که رویکرد دولت امارات در روابط خارجی خود از زمان تاسیسش بر اصول ثابتی همچون احترام متقابل، همکاری و ایجاد ارزش همزیستی و صلح متمرکز بوده که بهترین راه برای تحقق خواسته‌های مردم است. این اظهارات ولیعهد امارات در حالی بیان می‌شود که به نظر می‌رسد اماراتی‌ها «سیاست درهای باز» را در دستور کار خود قرار داده‌اند. دلیل اینکه در این نوشتار به این موضوع اشاره می‌شود این است که طی هفته‌های اخیر تحرکات زیادی از سوی مقامات امارات در منطقه انجام شده است. در اولین اقدام وزیر خارجه این کشور پس از 10 سال به سوریه رفت و با بشار اسد دیدار کرد. پس از آن طحنون بن زائد، مشاور امنیت ملی امارات به تهران آمد و با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران دیدار کرد. چندی بعد هم محمد بن زاید شخصاً به همراه یک تیم اقتصادی به آنکارا رفت و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از وی استقبال کرد که در نهایت منجر به سرمایه‌گذاری خارجی اماراتی‌ها در ترکیه شد. عده‌ای معتقدند که این اقدام اماراتی‌ها به نوعی مخابره یک پیام صلح به منطقه بوده و برخی دیگر هم اعتقاد دارند که این اقدام‌ها برای آرام‌سازی جو کشورهای مذکور صورت گرفته تا در زمان سفر نفتالی بنت به ابوظبی اعتراضات چندانی رخ ندهد. اما به هر ترتیب در این میان فلسطینی‌ها و گروه‌های مقاومت به این سفر واکنش نشان دادند. جنبش جهاد اسلامی فلسطین در واکنش به سفر نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی به امارات متحده عربی طی بیانیه‌ای اعلام کرد که عادی‌سازی روابط با دشمن صهیونیستی خیانت به فلسطین است. این جریان اعلام کرد که استقبال از بنت، به معنای تقویت امنیت این رژیم جنایتکار و تلاش برای مشروعیت بخشیدن به موجودیت نامشروع آن است. نکته‌ای که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که از سوی دیگر این سفر برای بنت نوعی مانور قدرت هم به حساب می‌آید. واقعیت انکارناپذیر این است که دولت ائتلافی لاپید – بنت در سرزمین‌های اشغالی به نوعی گسستگی خاصی را در درون خود دارد و حتی بسیاری از رقبای آنها و به خصوص نتانیاهو که حالا رهبری حزب لیکود را به عهده دارد بارها اعلام کرده‌اند که هر اقدامی را برای فروپاشی این دولت در دستور کار قرار خواهند داد. بر این اساس سفر بنت به امارات را باید نوعی مانور قدرت در کشوری دانست که تمام دنیا آن را قطب اقتصادی و جزیره ثبات می‌دانند. به همین دلیل آنچه در سفر بنت بیش از هر چیز دیگر به چشم می‌خورد، مسائل اقتصادی و تبادلات تجاری است تا مسائل امنیتی و سیاسی که البته رایزنی در مورد این دو محور هم در پشت صحنه انجام شده است و اخبار آن آرام آرام طی روزهای آینده علنی می‌شود.