حفتر، بازیگر این روزهای توافق ابراهیم

فرشاد گلزاری

از زمان روی کار آمدن بایدن در ایالات متحده و همچنین انتخاب نفتالی بنت در سرزمین‌های اشغالی به عنوان نخست‌وزیر، شاهد آن بودیم که اهم مسائلی که توسط دو طرف پیگیری و اجرایی می‌شود عموماً موضوعات جاری و برخی از معاهدات اقتصادی و نظامی است. در این میان بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که تیم بایدن در مواجهه با رژیم صهیونیستی اساساً به گونه‌ای قدم برمی‌دارد که بتواند بنت و هم‌قطارانش را در مورد شهرک‌سازی‌ها با چالش روبرو کند. این موضوع اگرچه در نمای کلی می‌توانست و می‌تواند به واقعیت منجر شود اما در هر حال باید توجه داشت که ساختار بالادستی ایالات متحده عملاً به دنبال این نیست که بخواهد اسرائیل را محدود کند. ایالات متحده همیشه و در تمام ادوار خود را حامی و تامین کننده منافع اسرائیل دانسته و فرق نمی‌کند که جمهوریخواهان بر سر کار باشند یا اینکه دموکرات‌ها بر صندلی کاخ‌سفید تکیه زده باشند. بر این اساس با عنایت به آنچه که در حال رخ دادن است، باید گفت که اسرائیل به صورت کاملاً مشخص در حال پیمودن نقشه راهی است که در سیاست خارجی و راهبردهای امنیتی خود آنرا هدف‌گذاری کرده و در این راه تیم بایدن هم کاملاً با او هماهنگ هستند. نکته مهم این است که باید بدانیم هر زمان دموکرات‌ها وارد کاخ سفید می‌شوند در این میان کشورهای اروپایی‌ها به نوعی مجبور می‌شوند تا روابط خود با رژیم صهیونیستی را یا بیشتر تقویت کنند یا اینکه از سطح چالش‌ها و ضداقدامات خود علیه تل‌آویو کم کنند. نمونه این موضوع را باید کنفرانس بین‌المللی پاریس درباره لیبی بدانیم. روز شنبه کنفرانس بین‌المللی پاریس درباره لیبی با حضور افرادی مانند امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا که کشورهایشان در برپایی این نشست، نقش مستقیم داشتند، برگزار شد. به غیر از این جماعت، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب، عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر و بسیاری از شخصیت‌های لیبیایی مانند عبدالحمید الدبیبه، نخست‌وزیر لیبی، محمد المنفی، رئیس شورای ریاستی لیبی و غیره هم در این کنفرانس حضور داشتند. در این کنفرانس همانند گذشته تمامی کشورهای حاضر تهدید کردند افرادی را که در داخل یا خارج از لیبی اقدام به اخلال در برگزاری انتخابات یا تضعیف آن کنند، تحریم می‌کنند. بر اساس آخرین آمارهای موجود، قرار است که در 24 نوامبر سال جاری میلادی انتخابات سراسری در لیبی با هدف تعیین رئیس جمهوری و تشکیل دولت دموکراتیک برگزار شود اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این روند نمی‌تواند منجر به تشکیل یک دولت دموکراتیک شود و مشکلات به قوت خود باقی خواهند ماند. عده‌ای دیگر هم با اشاره به حضور قدرت‌های طراز اول دنیا در روند صلح لیبی و همچنین نفوذ فرانسوی‌ها در این کشور، معتقدند که اوضاع به سمت و سویی می‌رود که کشورهای اروپایی و همچنین سایر بازیگران مانند امارات، مصر و روسیه در تعیین دولت با یکدیگر درگیر می‌شوند و خروجی آن نهایتاً می‌تواند منجر به یک بحران سیاسی جدید شود؛ یعنی لیبی از یک سناریوی میدانی حالا وارد یک بهم‌ریختگی سیاسی شود که شاید بتوان آنرا همانند آخرین روزهای حکومت معمر قذافی دانست.

بسیاری از ناظران بین‌المللی و تحلیلگران معتقدند که اسرائیلی‌ها به دلیل ارتباط فرزند قذافی با تل‌آویو از او برای شرکت در انتخابات 24 نوامبر لیبی حمایت می‌کنند تا او درنهایت پیروز میدان باشد اما برخی دیگر 180 درجه با این تحلیل مخالف هستند

زمینه‌چینی برای ارتباط با تل‌آویو

خلیفه حفتر در پشت پرده از ماه‌ها پیش با اسرائیلی‌ها رابطه داشته و با وساطت عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر که در کنفرانس بین‌المللی پاریس درباره لیبی شرکت داشت، کمک‌هایی را از رژیم صهیونیستی دریافت کرده است

بحث انتخابات آینده لیبی به این جهت اهمیت دارد که داده‌های جدید نشان می‌دهد دو نامزد اصلی که گفته می‌شود برای انتخابات خود را نامزد کرده‌اند، موافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند. به عنوان مثال روزنامه معاریو چاپ تل‌آویو از تماس‌هایی در حاشیه کنفرانس بین المللی پاریس پیرامون لیبی پرده برداشت که نشان می‌دهد تلاش‌هایی برای بررسی برقراری اینگونه روابط میان لیبی و رژیم صهیونیستی صورت گرفته است. این روزنامه با استناد به داده‌های سیاسی اعلام کرد که با توجه به اینکه خلیفه حفتر، فرمانده ارتش ملی لیبی متعهد شده در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری لیبی روابط کشورش را با رژیم صهیونیستی عادی خواهد کرد و اینکه پسرش صدام را طی یک سفر محرمانه برای مذاکره با مسوولان ارشد رژیم صهیونیستی پیرامون اعلام احتمالی این نوع رابطه در ازای حمایت از بازسازی لیبی و دریافت کمک های امنیتی به اراضی اشغالی فرستاد، موضوع رژیم صهیونیستی در کنفرانس پاریس جایگاه خاصی داشته است. این گزارش به خوبی نشان می‌دهد که خلیفه حفتر در پشت پرده از ماه‌ها پیش تاکنون با اسرائیلی‌ها رابطه داشته است و حالا این مساله را علنی کرده است. نکته جالبی که در گزارش روزنامه معاریو باید مورد توجه قرار بگیرد این است که منابع دیپلماتیک اعلام کرده‌اند حفتر با وساطت عبدالفتاح سیسی ، رئیس جمهور مصر که در این کنفرانس شرکت داشت، کمک‌هایی را از رژیم صهیونیستی دریافت کرده است. گفته می‌شود بخشی از این کمک‌ها توسط یک شرکت اسرائیلی که در امارات حاضر است به دست حفتر و ارتش ملی لیبی رسیده است که شامل وجه نقد و تجهیزات الکترونیکی و نظامی می‌شود. اما این مساله، پایانِ پرونده عادی‌سازی روابط لیبی با اسرائیل نیست و نبوده؛ چراکه یک طرف این معادله سیف‌الاسلام قذافی، فرزند دیکتاتور سابق لیبی وجود دارد. اخیراً روزنامه عبری زبان یسرائیل هیوم به نقل از چندین مقام دیپلماتیک اسرائیل اعلام کرد مقامات این رژیم معتقدند که حتی اگر خلیفه حفتر نتوانست در انتخابات پیروز شود، تل‌آویو با فرزند قذافی که چند روز پیش برای انتخابات 24 نوامبر اعلام نامزدی کردف وارد مناسبات خواهد شد و در نهایت از کانال وی لیبی را وارد توافق ابراهیم می‌کند. این در حالیست که بسیاری از روشنفکران لیبی معتقدند هیچکدام از دو گزینه (حفتر و قذافی) نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و در نهایت باز هم اوضاع لیبی به بن‌بست کشیده می‌شود و دسته‌ای دیگر معتقدند که به دلیل نفوذ سیف‌الاسلام قذافی در قبال لیبی، او می‌تواند پیروز میدان باشد و به نظر می‌رسد که اسرائیل هم از او بیشتر حمایت خواهد کرد. روزنامه عبری زبان هاآرتص در همین رابطه روز گذشته (دوشنبه) اعلام کرد با وجود اینکه معمر قذافی از سرسخت‌ترین حامیان مساله فلسطین بود و از گروه‌های مسلح فلسطینی حمایت مالی، تسلیحاتی و آموزشی می‌کرد، اما پسرش سیف‌الاسلام پیش از این با اسرائیلی‌ها آشکارا دیدار کرده بود. این روزنامه عبری زبان در ادامه می‌نویسد: «در حال حاضر روابط رسمی میان دو طرف (لیبی و رژیم صهیونیستی) وجود ندارد، اما رژیم صهیونیستی و حاکمیت قذافی پیش از این در مورد مسایل دیپلماتیک و انسانی با هم در تماس بودند. سیف‌الاسلام این تماس‌ها و رایزنی‌ها را از طریق تاجران یهودی لیبیایی الاصل مدیریت می‌کرد، یکی از این تاجران فردی به نام والتر اربیب بود که فعالیت‌هایش در کانادا متمرکز بوده و حالا هم در همانجا مشغول به کار است». این گزارش هاآرتص به خوبی نشان می‌دهد که احتمالاً اسرائیل از قذافی حمایت خواهد کرد اما ناظران بین‌المللی معتقدند که حفتر شخصی خواهد بود که واگن لیبی را به قطار توافق ابراهیم پیوند خواهد داد.