طالبان خواستار پذیرش سفیر و سخنرانی در سازمان ملل شد؛
مشروعیت‌طلبی نامشروع
فرشاد گلزاری
هرچه پیش می‌رویم، شاهد رویدادهایی در افغانستان هستیم که نه تنها دنیا را با تعجب و حیرت روبرو می‌کند بلکه نشان می‌دهد دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای که در ارتباط با پرونده افغانستان هستند به نوعی نمی‌خواهند اوضاع در این کشور به یک ثبات نسبی برسد. واقعیت این است که تمرکز بسیاری از رسانه‌های دنیا در حال حاضر بر پرونده افغانستان است؛ اما نکته اینجاست که این پرونده به شدت فرسایشی خواهد شد؛ چراکه از یک سو تحلیلگران داخل و خارج از افغانستان باید بتوانند حرکات و رفتار کابینه موقت طالبان را در کابل رصد و تحلیل کنند و از سوی دیگر باید رفتار نیروهای این جریان در سراسر افغانستان را زیر نظر داشته باشند تا بتوانند سوژه‌های اجتماعی، اقتصادی، حقوق بشری و همچنین امنیتی خود را از دل این تحولات بیرون بکشند و روی آنها مانور دهند.
اگر سازمان ملل به درخواست طالبان برای سخنرانی در مجمع عمومی چراغ سبز نشان دهد نه تنها مردم افغانستان سرخورده می‌شوند، بلکه ممکن است هسته‌های مسلحانه مردمی تشکیل شود و آنگاه دوباره جنگ داخلی در افغانستان رخ عیان می‌کند
روند این رصدهای رسانه‌ای بدون تردید خسته‌کننده است و دلیلش این است که دنیا تازه در اولِ راهِ تحولات افغانستان است و مشخص نیست که این روند تا کجا ادامه دارد. از سوی دیگر مشخص نیست که روند تحولات این کشور تا به کجا قرار است اینگونه پیش برود، چراکه بر اساس مستندات موجود احتمال اینکه به زودی یک بهم‌ریختگی امنیتی در افغانستان به وجود بیاید زیاد است.
سند موجود برای اثبات این موضوع را باید گزارش اخیر روزنامه تایمز دانست. این روزنامه انگلیسی اعلام کرده که با افزایش نارضایتی در بین گروه طالبان زنگ خطر ملحق شدن عناصر افراطی به داعش در افغانستان به صدا در آمده است. این روزنامه به نقل از رام‌الله نبیل، مقام سابق اطلاعاتی افغانستان اعلام کرده که داعش با جذب شبه نظامیان ناراضی از سراسر آسیا، از آنها برای جنگ علیه طالبان استفاده می‌کند. رام‌الله نبیل پیش‌بینی کرده داعش بعد از کشته شدن دستکم هفت نفر از جمله یک کودک و زخمی شدن ۳۰نفر دیگر در عملیات بمب‌گذاری پایان هفته فعالیت رادیکال خود را تقویت می‌کند. اینکه تا چه حد گزارش روزنامه تایمز موثق است، موضوعی است که چندان اهمیت ندارد، اما در این میان اتفاقی رخ داده که نشان می‌دهد طالبان در حال تقویت دوباره ساختار امنیتی و نظامی خود در کابل و سپس سراسر افغانستان است. دلیل این امر، دو انتصاب مهم اخیر در کابینه موقت طالبان است.
روز سه‌شنبه ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان اعلام کرد که «ملا عبدالقیوم ذاکر» و «صدر ابراهیم» به عنوان معاونین وزارت دفاع و وزارت کشور منصوب شده‌اند. این اقدام به خوبی نشان می‌دهد وزیر دفاع طالبان (ملا یعقوب، فرزند ملاعمر) و همچنین وزیر کشور این جریان (سراج‌الدین حقانی، فرزند بنیانگذار شبکه حقانی) در پشت‌پرده یک سناریوی جدید را دریافت کرده‌اند که درون‌مایه امنیتی - نظامی دارد و بخشی از آن به مقابله با داعش و سایر جریان‌های رادیکال برمی‌گردد؛ چراکه علاوه بر حضور داعش در افغانستان، اخیرا این جریان دست به اقداماتی زده که طالبان از این ناحیه احساس خطر می‌کند، اما فارغ از این مساله باید توجه کرد که یک سناریوی دیگر هم به کادر مرکزی طالبان در کابل ابلاغ شده که جنبه سیاسی با مقیاس جهانی دارد.
طالبان پشت تریبون سازمان ملل!
در اثنای تغییر و تحول در کابینه طالبان شاهد آن بودیم که این جریان تلاش دارد تا از سوی کشورهای مختلف به رسمیت شناخته شود. همین چند روز پیش بود که نمایندگان کشورهای چین، روسیه و پاکستان برای افغانستان با ملا محمدحسن آخوند، رئیس دولت موقت گروه طالبان دیدار و گفت‌وگو کردند. هیئت روسیه توسط ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه پوتین، و هیئت پاکستانی توسط صادق خان، نماینده ویژه پاکستان در این نشست رهبری شد که نشان می‌دهد این دو کشور بعلاوه چین، حالا به دنبال کسب منافع خود از افغانستان هستند. اینکه آیا این دیدار به منزله به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت مستقر در کابل است یا خیر، بدون تردید پاسخ مثبت با خود به همراه دارد اما موضوع این است که به موازات این دیدار یک اتفاق بسیار مهم و البته عجیب رخ داده که باعث شده تمام توجه‌ها به آن جلب شود.
سحرگاه روز گذشته (چهارشنبه) استفان دوچاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که طالبان در نامه‌ای خواستار سخنرانی در جریان نشست سالانه مجمع عمومی این سازمان شده است. وی اعلام کرد آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نامه طالبان را دریافت کرده که در آن خواستار مشارکت در مذاکرات سطوح بالا در این نهاد شده است.
انتصاب معاونین وزارت دفاع و وزارت کشور طالبان به خوبی نشان می‌دهد این جریان در پشت‌پرده یک سناریوی جدید را دریافت کرده‌اند که درون‌مایه امنیتی - نظامی دارد و بخشی از آن به مقابله با داعش و سایر جریان‌های رادیکال برمی‌گردد
خبرگزاری فرانسه اعلام کرده که تاریخ این نامه روز دوشنبه ۲۰ سپتامبر، یعنی یک روز پیش از آغاز نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل است. رویترز هم از مشاهده یک نسخه از این نامه خبر داد و اعلام کرد که در این نامه طالبان سهیل شاهین، سخنگوی خود در دفتر سیاسی دوحه را به عنوان سفیر جدید افغانستان در سازمان ملل معرفی کرده است.
فرهان حق، دیگر سخنگوی سازمان ملل هم تایید کرده است که طالبان در این نامه اعلام کرده که محمد غلام اسحاق‌زی، سفیر فعلی افغانستان، نماینده این کشور در سازمان ملل نیست و ماموریتش پایان یافته است. پرسش مهم که در این رستا طرح می‌شود این است که آیا طالبان موفق به سخنرانی در سازمان ملل می‌شود یا خیر؟ پاسخ به این پرسش به نوعی منفی است؛ چراکه در وهله اول درخواست طالبان برای در اختیار گرفتن کرسی افغانستان و سخنرانی در مجمع عمومی باید به کمیته اعتبارنامه ارسال شود. این کمیته ۹ عضو دارد که ایالات متحده، چین و روسیه از جمله اعضای آن هستند و بعید است که این کمیته پیش از دوشنبه آتی (آخرین روز نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل) تشکیل شود. در وهله دوم باید در نظر داشت که اگر سازمان ملل به این درخواست طالبان پاسخ دهد به نوعی نه تنها شأن خود را زیر سوال برده، بلکه این پرونده می‌تواند به یک بدعت سیاسی تبدیل شود؛ به‌گونه‌ای که از فردای سخنرانی طالبان در سازمان ملل جریان‌های رادیکال سراسر جهان با فتح پایتخت کشورها می‌توانند اقدام خود را با برچسب سازمان ملل قانونی نشان دهند.
بدون تردید اگر سازمان ملل به این درخواست چراغ سبز نشان دهد نه تنها مردم افغانستان سرخورده می‌شوند، بلکه ممکن است هسته‌های مسلحانه مردمی تشکیل شود و آنوقت دوباره جنگ داخلی در افغانستان رخ عیان می‌کند. از سوی دیگر باید توجه داشت که فردای به رسمیت شناختن طالبان در سازمان ملل، علیرغم آنچه گفته می‌شود، دیگر هیچ نظارتی بر این جریان توسط دولت‌ها وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر انزوای طالبان هم می‌تواند خطرناک باشد. بر این اساس جهان حالا بر سر دوراهی مشروعیت‌بخشی یا در انزوا قرار دادن افغانستان قرار گرفته است.
دیدگاه تان را بنویسید