لشگرکشی هدفمند زیر سایه مواخذه جهانی

فرشاد گلزاری

 این روزها طالبان در افغانستان نه تنها خطوط قرمز را رد کرده، بلکه اخباری که از گوشه و کنار و از منابع موثق دولتی و رسانه‌ای به گوش می‌رسد، حاکی از آن است که یک بحران به شدت عمیق در حال شکل گرفتن است که هیچکس آن را پیش‌بینی نکرده بود.

زمانی که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد قرار است نیروهای نظامی تحت امرش تا سپتامبر و شاید تا آگوست افغانستان را ترک کنند بسیاری از تحلیلگران و حتی مقامات فعلی و سابق افغانستان و دولت‌های همسایه این کشور اعلام کردند که آمریکایی‌ها هیچ تدبیر قاطع و مشخصی در مورد اوضاع و احوال امنیتی و سیاسی این کشور پس از خروجشان ندارند؛ چراکه هیچکدام این کشور‌ها تا همین حالا نمی‌دانند که چه سرنوشتی در انتظار افغانستان است. به همین جهت از روسیه و چین گرفته تا ایران و هند، همگی نگران اوضاع و احوال افغانستان هستند اما متاسفانه بر خلاف آنچه تیم طالبان در دوحه اعلام می‌کنند، عناصر میدانی این گروه، ولایت به ولایت و شهر به شهر را زیر رگبار گلوله و آتش خود گرفته‌اند. بر اساس گزارش بی.بی.سی، در شهر هرات درگیری‌ها میان نیروهای طالبان و سربازان دولتی شدت یافته است و طالبان وارد بخش‌های جنوبی شهر شده‌اند و گزارش‌ها از نبرد در پنج نقطه مختلف این شهر حکایت دارد.

نمایندگان کویت میزبانی از مترجمان افغان که برای آمریکا کار می‌کردند را تهدید آشکاری برای امنیت ملی کشورشان دانستند، چراکه از نظر آنها بسیاری از این افراد تحت تعقیب هستند و ورود آنها به کشوری مانند کویت می‌تواند آرایش جمعیتی این کشور را بهم بزند

رویترز هم در گزارش روز گذشته (یکشنبه) خود اعلام کرده که از زمان اعلام خروج همه نیروهای خارجی از افغانستان، نیروهای طالبان در مناطق روستایی به‌سرعت پیشروی کرده‌اند، اما همچنان سرنوشت سه شهر عمده‌ هرات که اکنون نبرد بر سر تصرف آن‌ها جریان دارد، حیاتی خواهد بود؛ چراکه این ولایت در مرز با ایران قرار دارد و می‌تواند تبعاتی از جمله مشکلات امنیتی و مهاجرت پناهندگان را به دنبال داشته باشد. در همین راستا گل احمد کمین، نماینده پارلمان افغانستان به شبکه طلوع‌ افغانستان اعلام کرده که که قندهار در خطر سقوط است و هزاران نفر آواره شده‌اند. بنابر این گزارش، اوضاع هر ساعت بدتر می‌شود، و شدت نبرد در داخل شهر، در ۲۰ سال گذشته سابقه نداشته است. قندهار از دید طالبان جایگاه اساسی برای این گروه دارد؛ چراکه آن را به عنوان پایتخت موقت خود در نظر گرفته‌اند و از سوی دیگر این ولایت زادگاه ملامحمد عمر، رهبر پیشین طالبان به حساب می‌آید. بر این اساس در صورت سقوط قندهار، پنج یا شش ولایت آن منطقه نیز از دست خواهد رفت. این در حالیست که گفته می‌شود نیروهای آمریکا هنوز برای پشتیبانی از دولت افغانستان، از آسمان افغانستان به طالبان حمله می‌کنند.

در همین راستا اتفاق دیگری در افغانستان رخ داده که می‌تواند به نوعی یک زنگ خطر جدی از لحاظ امنیتی به حساب بیاید. اسپوتنیک روسیه اعلام کرده که مسعود پشتون، رئیس فرودگاه قندهار در جنوب افغانستان گفته است شنبه شب گذشته سه راکت به فرودگاه اصابت کرد و دو فروند از آنها به باند فرودگاه شلیک شد که در پی این حملات تمامی پروازها لغو شده است. چندی بعد هم مسعود بینا، معاون اتحادیه شرکت‌های سیاحتی درباره توقف پروازها در افغانستان گفت که اخیراً بخاطر ناامنی‌ها پروازهای داخلی بیش از 60 درصد کاهش یافته است و ما به غیر از دو سه ولایت، دیگر پرواز داخلی نداریم. او اعلام کرده که به غیر از قندهار، تمامی پروازهای غیرنظامی به ولایت‌های هرات، ارزگان، هلمند، قندوز، فاریاب و بدخشان نیز متوقف شده است و این به بدان معناست که پروازها از فرودگاه 7 ولایت در افغانستان کاملاً به حالت تعطیل درآمده است.

توماس نیکلاسون، فرستاده ویژه اتحادیه اروپا در منطقه در اظهاراتی اعلام کرد که اگر طالبان بخواهد قدرت را با گزینه نظامی به دست بگیرد، توسط اتحادیه اروپا و اکثر کشورهای منطقه به رسمیت شناخته نمی‌شود

هشدار به طالبان

پیشروی طالبان در اقصی نقاط افغانستان و همچنین اقدامات خشن و غیرانسانی آنها به حدی افزایش پیدا کرده که روز گذشته اروپایی‌ها هم صدایشان به آسمان رسید. در این راستا توماس نیکلاسون، فرستاده ویژه اتحادیه اروپا در منطقه در اظهاراتی اعلام کرد که اگر طالبان بخواهد قدرت را با گزینه نظامی به دست بگیرند، توسط اتحادیه اروپا و اکثر کشورهای منطقه به رسمیت شناخته نمی‌شود. او با ابراز نگرانی بروکسل از تحولات اخیر در افغانستان، از هر دو طرف درگیری خواست تا برای پایان دادن به درگیری‌های جاری بین نیروهای دولتی و شبه نظامیان طالبان، انعطاف نشان دهند.

از سوی دیگر ژنرال لرد دیوید ریچاردز، یکی از فرماندهان پیشین نیروهای مسلح انگلیس از بوریس جانسون، نخست‌وزیر این کشور خواسته است تا به منظور اجتناب از اینکه افغانستان پس از شکست غرب بار دیگر مأمن تروریست‌های بین‌المللی شود، راهبرد جدیدی در نظر بگیرد. لرد ریچاردز که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ فرمانده نیروی بین‌المللی کمک‌رسانی امنیتی در افغانستان بوده، خروج از افغانستان را نمایانگر اوج تاسف‌ از شکست راهبردی جغرافیایی غرب در بیست سال گذشته دانسته است. این واکنش‌ها تنها بخشی از تحولات بهت‌آور افغانستان طی روزهای اخیر به حساب می‌آید؛ چراکه خبرها از کویت نشان می‌دهد آمریکایی‌ها در مورد انتقال و اسکان مترجمان افغان که طی 20 سال گذشته با آنها همکاری می‌کردند، به در بسته خورده است. روزنامه رأی‌الیوم چاپ لندن روز گذشته اعلام کرد که نمایندگان پارلمان کویت مخالفت خود را با میزبانی کشورشان از مترجمان افغان ارتش آمریکا اعلام کردند. نمایندگان کویت میزبانی از این مترجمان را تهدید آشکاری برای امنیت ملی و استراتژیک کشورشان دانستند؛ چراکه از نظر آنها بسیاری از این افراد تحت تعقیب هستند و ورود آنها به کشوری مانند کویت می‌تواند آرایش جمعیتی این کشور را بهم بزند. در مقابل چندین نفر از قانونگذاران آمریکایی در کنگره این کشور، تاخیر در انتقال این مترجمان یا هرگونه شکست در چارچوب عملیات انتقال را یک «فاجعه کامل و نابخشودنی» دانستند. این اخبار در حالی از واشنگتن و کویت مخابره شد که در کابل اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در گردهمایی بزرگی از رهبران و سیاسیون افغان حاضر شد و رسماً طالبان را تهدید کرد. غنی در اظهارات خود صریحا اعلام کرد که طالبان با تشدید حملات خود در سراسر افغانستان به دنبال آن است تا ریشه صلح را بخشکاند و به سمت تاسیس مجدد امارت اسلامی حرکت می‌کند. این اظهارات غنی که روز شنبه در نشست مذکور مطرح شد، به مذاق طالبان خوش نیامد و همانطور که در ابتدا گفته شد، نه تنها فرودگاه قندهار را مورد حمله راکتی قرار داد، بلکه گستردگی عملیات خود را به حدی افزایش داد که حالا شورای ملی افغانستان، وزارت دفاع این کشور را متهم به کم‌کاری در مبارزه با طالبان کرده است. بر این اساس و با افزایش اقدامات طالبان طی روزهای اخیر به نظر می‌آید که این جریان در حال حساب‌کشی از کابل و دولت حاکم بر آن برآمده است.