بازگشت به عصر اوباما در مقابل انزواگرایی ترامپ

فرشاد گلزاری

تنها دو روز به برگزاری مرحله نهایی پنجاه و نهمین انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا فرصت باقیست و همچنان جنگ بر سر خروجی نظرسنجی‌ها ادامه دارد. در این 48 ساعت باقی‌مانده جو بایدن (به نمایندگی از دموکرات‌ها) و دونالد ترامپ (به پشتیبانی جمهوریخواهان) با سفر به ایالت‌های مرکزی این کشور، به دنبال جذب آرا از شهروندانی هستند که در انتخابات گذشته به آنها روی خوش نشان نداده بودند.

 به همین دلیل جو بایدن به آیوا رفته و ترامپ هم به مینه‌سوتا سفر کرده تا بتوانند در آخرین روزها آرای بیشتری به نفع خود جهت‌دهی و ضبط کنند. جو بایدن که نظرسنجی‌ها او را پیشتاز رقابت امسال معرفی می‌کنند روز جمعه، ۳۰ اکتبر، به ایالت آیوا رفت؛ ایالتی که در سال ۲۰۱۶ با ۱۰ درصد اختلاف دونالد ترامپ را به هیلاری کلینتون ترجیح داد. بایدن حتی در جریان نخستین رقابت درون حزبی در آیوا، نتوانست با «پیت بوجچیچ»، «برنی سندرز» و «الیزابت وارن»، دیگر نامزدهای حزب دموکرات در آیوا رقابت کند و همین موجب شد کارزار انتخاباتی خود را با شکستی بزرگ در این ایالت کلید بزند. همزمان، دونالد ترامپ با سفر به مینه‌سوتا نشان داده که امیدوار است این ایالت را که سال ۲۰۱۶ با اختلاف کمی، به کلینتون روی خوش نشان داده بود جذب خود کند.

مینه‌سوتا که شهر مینیاپولیس آن در ۶ ماه گذشته و پس از مرگ جورج فلوید، کانون اعتراضات به خشونت پلیس و جنبش «جان سیاهان مهم است» بوده، به طور سنتی به نامزدهای دموکرات رای داده و بعید است که ترامپ را در این دوره برگزیند. بایدن که از زمان همه‌گیری ویروس کرونا سفرهای ایالتی خود را محدود کرده و مانند ترامپ میتینگ‌های بزرگ برگزار نمی‌کند، در چند روز باقی‌مانده به روز رسمی انتخابات (سوم نوامبر) سفرهای متعددی را در پیش گرفته است.

اگر ترامپ وارد کاخ‌سفید شود، سیاست‌های کنونی به نوعی دیگر و شاید تندتر از گذشته ادامه پیدا می‌کند، ولی با پیروزی بایدن سند امنیت ملی و اولویت‌های ایالات متحده تا حد زیادی دگرگون خواهد شد

او جمعه علاوه بر آیوا، به ویسکانسن و مینه‌سوتا هم رفت و پر سفرترین روز کارزار خود را رقم زد. بایدن که در نظرسنجی‌ها با حدود ۱۰ امتیاز در سطح ملی پیش است و در ایالت‌های رقابتی و حساس چون فلوریدا، پنسیلوانیا، میشیگان و ویسکانسن تنها حدود ۵ درصد یا کمتر با ترامپ فاصله دارد و همین پیش‌بینی درباره نتایج نهایی انتخابات امسال را بسیار دشوار کرده است.

این ارقام باعث شد تا جمعه گزارش شود که تاکنون ۸۵ میلیون آمریکایی از طریق پست یا حضور در مراکز رای‌گیری، آرای خود را تسلیم کرده‌اند. این رکورد جدیدی برای رای دادن پیش از موعد طی ۱۱۰ سال گذشته در آمریکا است و انتظار می‌رود میزان مشارکت در انتخابات به قدری بالا باشد که رکورد سال ۱۹۰۸ را بشکند. فارغ از این اعداد و ارقام باید بگویم که مساله اصلی در وضعیت کنونی این است که آیا ترامپ می‌تواند یک موجِ «قرمز» برای کسب آرا به راه بیندازد یا اینکه بایدن با گسترش «سلطة آبی» بر ایالات‌های بلاتکلیف، نتیجه را به نفع خود یکسره خواهد کرد؟

پاسخ به این پرسش در وضعیت حساس کنونی بسیار دشوار است و باید دید در ایالت‌های اصلی چه اتفاقی رخ می‌دهد اما محافل سیاست‌گذاری در شرایط فعلی به دنبال آن هستند تا بفهمند که سیاست خارجی دو نامزد در صورت پیروزی یکی از آنها طی چهار سال آینده چگونه خواهد بود.

بایدنِ برون‌گرا، ترامپِ درونگرا

بر اساس ساختار کلی و اصلی هر دو حزب می‌توانیم تا حد زیادی به این پرسش پاسخ دهیم که در صورت پیروزی بایدن یا ترامپ باید منتظر چه نوعی از سیاست خارجی در کاخ‌سفید باشیم. دموکرات‌ها اساساً در این مورد سیاست درهای باز و حضور در اقتصاد آزاد را پیش خواهند گرفت. یکی از کشورهایی که در صورت پیروزی بایدن، مجدداً وارد کانال سیاست خارجی آمریکا خواهد شد، «چین» است.

طی چهار سال اخیر، شاهد آن بودیم که یک جنگ تعرفه‌ای نفس‌گیر و تمام‌عیار توسط ترامپ علیه پکن کلید خورد و دامنه آن تا جایی پیش رفت که امروز ترامپ کرونا را «ویروس چینی» می‌داند و حتی به خاطر اقدامات این کشور، عضویت خود از سازمان بهداشت جهانی (WHO) را تعلیق کرده است. به همین سبب، اگر بایدن وارد کاخ‌سفید شود بدون تردید با چین وارد مناسبات اقتصادی خواهد شد؛ اما این به معنای آن نیست که دموکرات‌ها شرکای خود در شبه جزیره کره را فراموش کنند. سند اثبات این ادعا را می‌توان سرمقاله‌ بایدن برای خبرگزاری یونهاپ دانست.

او درست دو روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری، به مساله تقویت ائتلاف بین واشنگتن و کره‌جنوبی پرداخت و از آن به عنوان «با هم ادامه می‌دهیم» یاد کرد. ژاپن هم در این راه شریک آمریکای بایدن خواهند ماند اما تغییر در حوزه حاشیه‌ خلیج فارس، بدون تردید در زمان بایدن اتفاق خواهد افتاد. او برخلاف ترامپ و همانگونه که در نطق‌های انتخاباتی‌اش اعلام کرده، در صورت ورود به کاخ‌سفید، در مورد عربستان سعودی تجدیدنظر خواهد کرد.

بخشی از این تجدیدنظر احتمالی، به نگاه دموکرات‌ها به مسائل حقوق‌بشری مربوط است. لیبرال‌ها بدون‌شک بیش از رقبای جمهوریخواه خود عربستان را به خاطر قتل جمال خاشقجی و همچنین حبس‌ ده‌ها فعال مدنی (اعم از زن و مرد) مورد خطاب قرار خواهند داد اما سعودی‌ها از نزدیک شدن واشنگتن به تهران واهمة جدی دارند. آنها بر اساس اسنادی که از دوران اوباما باقی مانده است می‌دانند که در صورت پیروزی دموکرات‌ها، تغییرات زیادی در حاشیه خلیج فارس رخ می‌دهد.

در مورد خاورمیانه و افغانستان هم مجدداً نیروهای ایالات متحده با طراحی جدید وارد منطقه خواهند شد اما اینها زمانی اتفاق میافتد که ترامپ شکست بخورد! در حوزه اروپا هم بدون تردید تمایل کشورهای قاره‌سبز، به پیروزی دموکرات‌ها است. نظرسنجی روز جمعه شرکت تحقیقاتی «بی‌وی‌ای» نشان می‌دهد، چنانچه اروپایی‌ها می‌توانستند در انتخابات آمریکا شرکت کنند، به دموکرات‌ها رای می‌دادند و جو بایدن  پیروز می‌شد.

اگر بایدن وارد کاخ‌سفید شود بدون‌تردید با چین وارد مناسبات اقتصادی خواهد شد، اما این به معنای آن نیست که دموکرات‌ها شرکای خود را در شبه جزیره کره فراموش کنند؛ سند اثبات این ادعا را می‌توان سرمقاله‌ بایدن برای خبرگزاری یونهاپ دانست

در حوزه آمریکای لاتین هم اگر ترامپ پیروز میدان شود، مجدداً کوبا و ونزوئلا در نوکِ هرمِ تهاجم‌های کاخ‌سفید قرار خواهند داشت؛ اما اگر بایدن پیروز شود، این موضوع تا حد زیادی فرق می‌کند. نکته اینجاست که لاتین‌تبارهای کوبایی و ونزوئلایی که حالا در ایالت‌هایی مانند فلوریدا و شهرهای جنوبی آمریکا مستقر هستند، به دلیل نارضایتی از دولتِ سابق کشور خود، اقدام ترامپ علیه این دو کشور را تحسین می‌کنند و به او رای خواهد داد.

در بحث پاکستان هم اگر بایدن پیروز شود، سعی می‌کند کمک‌های قبلی که برای مبارزه با تروریسم به اسلام‌آباد ارائه می‌شد و در زمان ترامپ قطع شد را مجدداً شروع کند. با این حال باید بگوییم که این مولفه‌ها صرفاً یک احتمال است؛ چراکه فعلاً نتایج مشخص نیست و در انتخابات آمریکا 10هزار رأی می‌تواند سرنوشت یک نفر را دگرگون کند.

به همین دلیل اگر ترامپ وارد کاخ‌سفید شود، سیاست‌های کنونی به نوعی دیگر و شاید تندتر از گذشته ادامه پیدا می‌کند؛ ولی با پیروزی بایدن سند امنیت ملی و اولویت‌های ایالات متحده تا حد زیادی دگرگون خواهد شد.