جهان نما
بُرشی از گزارش گاردین در مورد مواضع این روزهای اردوغان
تلاش برای احیای پان‌اسلامیسم
رئیس‌جمهوری ترکیه خود را به عنوان قهرمان احیای پان‌اسلامیسم معرفی کرده و خاری در چشم دوستان و دشمنان شده است. روزنامه گاردین در مطلبی به موضع رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه درخصوص مسائل منطقه پرداخته و او را فردی توصیف کرده که باورهایش را صریحا بیان می‌کند و چه در برابر دوستان و چه دشمنانش، به چیزی که می‌گوید پایبند است. گاردین در این باره می‌نویسد: واکنش کشورهای مهم عربی به طرح صلح نامتوازن خاورمیانه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا که هفته گذشته از آن رونمایی شد، سکوت یا همراه با هراس از انتقاد صریح بود. به نظر می‌رسد که رهبران مصر، عربستان و امارات پیش از آن که متحد مضحک خود در کاخ سفید را ناراحت کنند، فلسطینیان را ترک خواهند کرد. با این حال یک رهبر منطقه‌ای بر موضع خود پافشاری کرد. رجب طیب اردوغان از چیزی که آن را تصرف ارضی مورد تایید آمریکا به دست اسرائیل می‌داند، خشمگین است. او گفته است، دادن قدس به اسرائیل کاملا غیرقابل پذیرش است. این اقدام از حقوق فلسطینیان چشم‌پوشی می‌کند و با هدف قانونی کردن اشغال اسرائیل صورت می‌گیرد. او همچنین سکوت عرب‌ها را رقت‌بار دانسته است. اردوغان مدت‌ها خود را به عنوان قهرمان جنبش فلسطینیان مطرح کرده است. این موضع رایج میان حامیان مسلمان سنیِ محافظه‌کار حزب عدالت و توسعه اوست. او این موضع را درخصوص حماس، گروهی اسلامی که بر غزه حکومت می‌کند و اسماعیل هنیه، رهبر این گروه نیز دارد.
اردوغان همچنین حامی اخوان‌المسلمین، جنبشی اسلامی و اصالتا مصری است که حماس نیز از شاخه‌های آن است. او پس از برکناری محمد مرسی، رئیس‌جمهوری وقت مصر و وابسته به اخوان‌المسلمین در کودتای ارتش در سال ۲۰۱۳، موضعی مخالف این کشور اتخاذ کرد. دیدگاه‌های او که با قطر مشترک است، به دشمنی او با پادشاهی‌های مستبد حوزه خلیج فارس که نگران نفوذ اخوان‌المسلمین هستند، دامن زده است. اردوغان که اکنون حدود ۲۰ سال از حضورش در قدرت می‌گذرد، در واقع خود را رهبری برای همه مسلمانان نشان می‌دهد.
او سال گذشته میلادی در نظرسنجی مرکز مطالعات استراتژیک اسلامی اردن بانفوذترین مسلمانجهان لقب گرفت. این نقش با سیاست خارجی ملی‌گرایانه و به اصطلاح عثمانی او کاملاً تطابق دارد. اردوغان به شدت صریح‌الحن است و این صفت او گاهی با اهانت همراه است اما دست‌کم او به چیزی که باور دارد، پایبند است و چیزی را می‌گوید که در ذهن دارد. این سیاست احیا و گسترش نفوذ منطقه‌ای ترکیه است که اردوغان را وارد درگیری بزرگتری با غرب می‌کند. اعتراض او به ترامپ بر سر فلسطین از جنس اقدام ترکیه در سوریه و لیبی و همکاری‌اش با روسیه و ایران و درگیری‌های معمولش با اتحادیه اروپاست. شاید اردوغان به دنبال نتایج نامطلوب انتخاباتی اخیر امیدوار است که با تقویت وجهه بین‌المللی ترکیه محبوبیت داخلی خود را بازیابد اما محتمل‌تر این است که در دورانی که مسلمانان از ادلب و طرابلس تا عدن و آسام و سین‌کیانگ در درگیری‌های جهانی متعددی گرفتار هستند، پیام احیاگری پان‌اسلامیسم او خالصانه است. اردوغان هر انگیزه‌ای که داشته باشد، در اروپا و آمریکا بیشتر به چشم یک دردسرساز به او نگاه می‌شود و این دردسر در حال نزدیک‌تر شدن به خانه آن‌هاست.
اقدام ترکیه برای نفوذ در اکتشاف منابع انرژی در مدیترانه شرقی که توافقی جنجالی با دولت وفاق ملی لیبی آنرا تقویت می‌کند، یونان، قبرس و متحدان آن‌ها در اتحادیه اروپا را خشمگین کرده است. بعید است که انتقاد اردوغان از طرح صلح ترامپ آخرین حرفش در این خصوص باشد. در سال ۲۰۱۸ او نیروهای امنیتی بی‌رحم اسرائیل را به استفاده از روش‌هایی مانند روش‌های نازی‌ها علیه برادرانش در غزه متهم کرد اما این روند باز هم ادامه خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید