جهان نما

حمایت آمریکا از رئیس‌جمهور خودخوانده بولیوی

بازی در حیاط‌خلوت مسکو 

پدرام موسوی

مورالس به مکزیک رسید و کمی بعد «جینین آنیس» نایب رئیس دوم سنای بولیوی که از مخالفان دولت وقت مورالس محسوب می‌شود، خود را رئیس‌جمهوری موقت این کشور معرفی کرد. بر اساس قانون اساسی بولیوی «آدریانا سالواتیرا» رئیس سنا می‌توانست جانشین مورالس شود اما او نیز یکشنبه استعفا کرد. از این رو، «جینین آنیس» معاون دوم سنای بولیوی گفته که وی آماده است کنترل کشور را در دست بگیرد. او که طبق قانون اساسی امکان ریاست‌جمهوری را دارد، با چشمانی گریان اظهار کرد که سنا روز سه‌شنبه جلسه‌ای تشکیل خواهد داد. او از اعضای پارلمانی «حزب جنبش سوسیالیسم» وابسته به مورالس خواسته بود تا در این جلسه شرکت کرده و راه‌حلی طبق قانون اساسی یافته و رئیس‌جمهوری موقت را تعیین کنند. 

کمی بعد وزارت خارجه آمریکا «جینین آنیس»، معاون دوم رئیس مجلس سنای بولیوی که خود را کفیل ریاست‌جمهوری این کشور اعلام کرده است را به رسمیت شناخت. «مایکل کوزاک»، معاون وزارت خارجه آمریکا در امور نیمکره غربی در پیامی که در توئیتر منتشر کرد؛  نوشت: مشتاق همکاری با آنیس و دیگر مقامات جامعه مدنی بولیوی همزمان با تلاش آنها برای سازماندهی انتخاباتی آزاد و عادلانه در اسرع وقت، هستیم. به دنبال این پیام، اوو مورالس، رئیس‌جمهور مستعفی بولیوی، اعلام سناتور «آنیس» را به عنوان ریاست جمهوری موقت بولیوی، کودتا در کشورش دانست. این موضوع از بسیاری جهات دارای اهمیت است و به صورت آشکار دخالت ایالات متحده در امور بولیوی را به تصویر می‌کشد اما دلیلش چیست؟ واقعیت این است که ساختار سیاسی و امنیتی آمریکا از زمان روی کار آمدن ترامپ نگاه ویژه‌ای به آمریکای لاتین دارد. ونزوئلا پرونده اول دستگاه اطلاعاتی و آمریکا در جغرافیای آمریکای جنوبی بود که انواع و اقسام تاکتیک‌های سیاسی و امنیتی در آن به کار برده شد؛ اما مادورو به عنوان هدایت کننده کاراکاس به هر ترتیبی که هست نمی‌خواهد از قدرت کنار برود. 

اوضاع در ونزوئلا به حدی وخیم است که روز گذشته (چهارشنبه) با فراخوان اپوزیسیون برای برگزاری تظاهرات بزرگ ضددولتی در ونزوئلا، «نیکولاس مادورو» بر تعداد گشت‌زنی نیروهای شبه‌نظامی دولتی افزود. آسوشیتدپرس اعلام کرد رئیس‌جمهوری ونزوئلا دستور داده تا ۳/۲ میلیون شبه‌نظامی دولتی در خیابان‌های ونزوئلا به گشت‌زنی بپردازند. او همچنین به فرمانده این نیروها جایگاهی در حد رهبران ارشد نظامی داده است! 

این مسائل به خوبی نشان می‌دهد پس‌لرزه‌های تحولات بولیوی تا چه حد ونزوئلا را لرزانده است؛ چراکه گشت‌زنی‌ها با فراخوان تظاهرات برای روز شنبه از سوی خوان گوایدو، رهبر اپوزیسیون که کمپین یک‌ساله‌ای را برای برکناری مادورو از قدرت با حمایت آمریکا و ۵۰ کشور دیگر آغاز کرده، تشدید شده است. این روند نشان می‌دهد که ایالات متحده اگرچه نتوانسته در حیاط خلوت روسیه سناریوهای خود را به صورت علنی، عملیاتی کند اما پای خود را بر شاهرگ این دولت‌ها قرار داده است. مورالس سقوط کرد و به صورت دموکراتیک یا بر اساس یک کودتا از قدرت کنار رفت اما این کنار رفتن به معنای درج یک باخت دیگر در کارنامه سوسیالیست‌های آمریکای جنوبی است. دولت او هیچ جایگزینی برای سیستم کاپیتالیسم نداشت و کمی آنطرف‌تر مادورو نظاره‌گر اوضاع و احوال است. اگر کمی عاقل باشد می‌فهمد که با واشنگتن به هر ترتیب کمر به آتش‌زدن حوزه نفوذ روسیه در آمریکای جنوبی بسته است که دیر یا زود او هم وادار به کناره‌گیری می‌شود که این وضعیت می‌تواند تبعات بسیار سختی برای سوسیالیست‌های آمریکای جنوبی داشته باشد.