سیدمحمد میرزامحمدزاده

باران شروع شده بود و آسمان خوفناک و ابرهای سیاه خبر از یک طوفان سهمگین می‌داد، اما یک مرد تنها مسیرش را از میان قلوه‌سنگ‌های ویرانه‌های مرکز بازداشت زمار در بخش شمالی یمن که تحت کنترل حوثی‌ها است، باز می‌کرد.

نامش مصطفی العادل است. با وجود آنکه برادرش احمد، یکی از نگهبانان بازداشتگاه در جریان حملات وحشیانه هوایی کشته شده بود، او همچنان برای نگهبانی از مرکز در استخدام است. شب‌ها او در یکی از ساختمان‌هایی که کمتر آسیب دیده است می‌خوابد و نگران بارش باران نیست؛ چراکه می‌گوید باران خون را می‌شوید.

روزنامه گاردین با اشاره به بمباران‌های مکرر یمن، که غالباً خارج از عرف و استانداردهای جنگی و در واقع جنایت جنگی محسوب می‌شود، از غربی بودن این تسلیحات و مهمات نوشته است. مصطفی 22 ساله با حالتی احساسی به طبقه دوم ساختمانی که پیش‌تر مقر نگهبانان مرکز بود اشاره کرد و به خبرنگار این روزنامه گفت: می‌توانید پتوی آبی احمد را آن بالا ببینید. قبلا در این ساختمان 200 نفر حضور داشتند و اکنون فقط ارواح هستند.

عادل یکی از ده‌ها نفری است که روزنامه گاردین در سفر شش هزار کیلومتری خود در مناطق تکه‌تکه در اختیار جدایی طلبان و دولت حوثی‌ با آن‌ها ملاقات کرده است؛ افرادی که تشریح می‌کنند جنگ چهار ساله چگونه زندگی آن‌ها را دگرگون کرده که دیگر با گذشته قابل قیاس نیست. درد و رنج در همه‌جا آشکار است. اما در ارتفاعات تحت کنترل شورشیان شمال یمن، بدترین بحران بشری جهان، ریشه دوانده است و وهم وبا و گرسنگی و تداوم حملات هوایی عربستان سعودی بر همه جا سایه افکنده است.  بر اساس پروژه اطلاعات یمن، مرکز اطلاعاتی که جنگ را رصد می‌کند، شبیخون هوایی به مرکز ذمار در تاریخ یکم سپتامبر (دهم شهریور ماه) مرگ‌بارترین حمله امسال از سوی ائتلاف 20 کشور عربی به رهبری سعودی بود؛ ائتلافی که تلاش دارد عبد ربا منصور هادی، رئیس‌جمهور مخلوع کشور را به قدرت بازگرداند. با وجود عادی شدن چنین بمباران‌هایی به واسطه درگیری‌های پیشین، بمباران‌های بازارها، عروسی‌ها و بیمارستان‌ها، بمباران این مرکز بسیار بهت‌برانگیز بود.

به گفته شاهدان عینی، حداقل 100 نفر در جریان هفت حمله به این نقطه که منجر به تخریب کامل مرکز شد، کشته شدند. پنج روز زمان برد تا اجساد که بر اثر شدت انفجار به در و دیوار آویخته شده بودند، از زیر آوار بیرون کشیده شود.

استان صعده، قلب حکومت حوثی‌ها در مرز عربستان‌سعودی، بیشترین هدف حملات است. به‌ندرت خیابانی را می‌بینید که آسیب ندیده باشد؛ دفتر پست، بازار مرکزی و خانه‌های بیشمار شهروندان، همه در اثر بمباران از بین رفته‌اند

این ساختمان که ابتدا مربوط به یک دانشگاه جامع بود و بعد به طور غیررسمی به یک مرکز بازداشت تبدیل شد، باید در لیست عدم بمباران ائتلاف قرار می‌گرفت؛ با این وجود این حمله حتی هدف قراردادن نیروهای خودی نیز محسوب می‌شد: حدود نیمی از زندانیان، سربازان دولت هادی و نیم دیگرشان شهروندان بازداشت شده از سوی حوثی‌ها بودند. تصاویر صورت‌های خونین و سوخته مرده‌ها بر دیوار ورودی بازداشتگاه نصب شده است تا خانواده‌ها بیایند و آن‌ها را شناسایی کنند. اما برخی از اجساد صورتی ندارند و تنها دست و پایی از آن‌ها باقی‌مانده است. یکی از نجات‌یافتگان گفت: سه ماه قبل صلیب سرخ از ما بازدید کرده بود و وائتلاف نمی‌تواند مدعی شود که از وجود ما بی‌اطلاع بوده است. با این حال ائتلاف حمله به مرکز بازداشت را رد کرده و می‌گوید که یک سایت نظامی که حوثی‌ها از آن برای تعمیر پهپاد و موشک استفاده می‌کرده را هدف قرار داده است.

حملاتی همچون حمله ذمار که می‌تواند در حوزه جنایات جنگی قرار گیرد، به‌شکل هشداردهنده‌ای به یک روتین تبدیل شده‌اند. استان صعده قلب حکومت حوثی‌ها در مرز عربستان‌سعودی، بیشترین هدف حملات است. به‌ندرت خیابانی را می‌بینید که آسیب ندیده باشد؛ دفتر پست، بازار مرکزی و خانه‌های بیشمار شهروندان، همه در اثر بمباران از بین رفته‌اند. مرگ هر لحظه از بالای سر نازل می‌شود. در حالی که مردم در یک رستوران مشغول خوردن زرشک‌پلو و مرغ هستند، صدای برخورد موشک در نزدیکی ساختمان، شیشه ها را به لرزه در می‌آورد، حتی غرش هواپیمای سعودی که برای بمباران بار دوم، سوم و چهارم بازمی‌گردند نیز، منجر به فرار مشتریان رستوران نمی‌شود.

استراتژی نابود کردن سرزمین سعودی، نتوانسته برای این کشور پیروزی در جنگ را به ارمغان بیاورد. محمد بن‌سلمان، شاهزاده سعودی که در زمان شروع جنگ وزیر دفاع بود، عملیات طوفان سرنوشت را آغاز کرد؛ عملیاتی که پس از خیزش حوثی‌ها و فراری دادن هادی به ریاض آغاز شد.

اگرچه حوثی‌ها که با نام رسمی انصارالله شناخته می‌شوند سابقه ده‌ها ساله دارند، اما با کمک متحدان خود حالا قادر به اجرای عملیات‌های پیچیده پهبادی در آن‌سوی مرزها در عمق خاک سعودی‌ها هستند و میادین نفتی، پایگاه‌ها نظامی و فرودگاهایشان را هدف قرار می‌دهند. فیلم‌هایی از قهرمانی‌های بی‌وقفه حوثی‌ها همواره در کانال تلوزیونی المسیره به همراه ترانه رزمی آن‌ها با نام زوامیل آنقدر برای مردم جذاب است که حتی سربازان وفادار به ائتلاف دوست‌ دارند زیر لب آن‌ را بخوانند. متن این ترانه شامل طعنه‌هایی به بن‌سلمان و همچنین وعده حوثی‌ها برای هدایای بیشتر به آن‌سوی مرز برای وی است.

یمن، ویتنام سعودی‌ها

برخی حالا یمن را ویتنامی برای عربستان می‌خوانند. اما حقیقت این است که بدون تداوم عرضه تسلیحات، ماشین‌آلات و دانش فنی عرضه شده از سوی بریتانیا، ایالات‌متحده و دیگر کشورهایی غربی، بن‌بست کنونی برای ریاض باریک‌تر می‌شود.

یمنی‌ها به‌خوبی از مبدا بمب‌هایی که بر سرشان می‌ریزد آگاه هستند.اطلاعات فنی و سریال ساخت بخش‌هایی از موشک‌ها که از انفجار سالم‌ مانده‌اند به راحتی قابل پیگیری تا کارخانجات تسلیحاتی غربی هستند.

در آژانس شفاف‌سازی بمب و مین صنعا، قطعات تسلیحات بازیابی شده از حملات ائتلاف در آفتاب داغ می‌درخشند. در میان‌ آن‌ها قطعاتی از موتور چهار سنسور بمب‌های خوشه ای وجود دارد، تجهیزاتی که بر اساس قوانین بین‌المللی استفاده از آن‌ها ممنوع است چرا که انفجار آن‌ها به بخش وسیعی از منطقه هدف آسیب وارد می‌آورد. برچسب روی این تجهیزات نشان می‌دهد که ساخت شرکت گودریچ آمریکا هستند و در کارخانه وولورت‌همپتون بریتانیا سرهم شده بود.

یمنی‌ها به‌خوبی از مبدا بمب‌هایی که بر سرشان می‌ریزد آگاه هستند. اطلاعات فنی و سریال ساخت بخش‌هایی از موشک‌ها که از انفجار سالم‌ مانده‌اند به راحتی قابل پیگیری تا کارخانجات تسلیحاتی غربی هستند

گوریچ در سال 2012 فعالیت خود را متوقف کرد. با توجه به منع استفاده از بمب‌های خوشه‌ای، مشخص نیست که آیا این قطعات در زمان تولید به‌منظور استفاده در بمب تولید شده‌اند یا خیر.