سیدمحمد میرزامحمدزاده

به گفته تحلیلگران اقتصادی، محدودیت‌های احتمالی سرمایه‌گذاری‌های ایالات‌متحده در شرکت‌های چینی نه‌تنها تأثیر محدودی بر چین دارد، بلکه می‌تواند به ایالات‌متحده نیز آسیب برساند.

به گزارش خبرگزاری سی‌‌ان‌بی‌سی آمریکا، این اظهارنظرها پس از آن مطرح شد که خبر رسید کاخ سفید کاهش سرمایه‌گذاری را در چین در نظر گرفته است: از جمله خارج کردن سهام شرکت‌های چینی از بازار سهام ایالات‌متحده و نیز کاهش سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی دولتی آمریکا در بازارهای این کشور.

محدودیت‌هایی همچون خارج کردن سهم‌های چین در نیویورک می‌تواند این پیام را در خود داشته باشد که بازار آمریکا مثل قبل آزاد و باز نیست. نیگ ژو، استاد تجارت در دانشگاه شینهوآ پکن در مصاحبه تلفنی که در چند روز اخیر با خبرگزاری سی‌ان‌بی‌سی داشت، با بیان این مطلب گفت: چنین اقدامی می‌تواند تأثیری به نسبت گسترده داشته باشد.

پس از انتشار خبر این تصمیم آمریکا برای اولین بار از سوی خبرگزاری بلومبرگ، بازار سهام آمریکا روز جمعه با ریزش مواجه بود. سهام شرکت کرین‌شیرز سی‌اس‌آی چینا اینترنت ای‌تی‌اف با نماد معاملاتی KWEB، که شرکتی برای رصد شرکت‌های مرتبط با اینترنت حاضر در بازار بورس نیویورک و هنگ‌کنگ است، دچار ریزش 3.8 درصدی شد.

به اعتقاد تحلیلگران، این محدودیت‌هایی که از سوی آمریکا گزارش شده، تلاشی برای به‌دست آوردن اهرم فشار در مذاکرات تجاری پیش روی ایالات‌متحده و چین است.

البته مشخص نیست که چه زمانی کاخ سفید تصمیم دارد چنین محدودیت‌های سرمایه‌گذاری را اعمال کند و اینکه اصلا اجرایی می‌شود یا خیر.

مونیکا کراولی، دستیار روابط عمومی وزیر امور خزانه‌داری ایالات‌متحده در بیانیه‌ای که روز شنبه منتشر کرد، گفت که دولت آمریکا در حال حاضر تصمیمی برای جلوگیری از حضور سهم‌ شرکت‌های چین در بازار بورس اوراق بهادار آمریکا ندارد و ما از سرمایه‌گذاری در ایالات‌متحده استقبال می‌کنیم.

کمیسیون تنظیم مقررات اوراق بهادار چین واکنشی به فکس خبرگزاری سی‌ان‌بی‌سی در این مورد ارائه نکرده است.

گزینه‌های بیرون از آمریکا

ژو گفت: اگر آمریکا چنین محدودیت‌هایی را بر چین در نظر داشته باشد، اجرای آن بسیار سخت است و تأثیر منفی بر بازار سهام آمریکا خواهد داشت. سرمایه‌گذاری با مسائل نظامی و یا چارچوب‌های صادرات و تجارت متفاوت است. اثر گذاری بر سرمایه‌گذاری بسیار سخت‌تر است. بسیاری از استارت‌آپ‌های چینی حضور در بازار سرمایه آمریکا را برای ارتقای برند خود و نیز دسترسی به دلارهای آمریکایی برگزیده‌اند. به گفته نینگ ژو، استاد سرمایه‌گذاری در دانشگاه شینهوآ، بانک‌های آمریکایی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک آمریکا با چنین محدودیت‌های در زیان آشکاری در رقابت با رقبای جهانی خود قرار می‌گیرند.

براساس گزارش اندرو باتسون و نانس نابل، تحلیل‌گران موسسه تحقیقاتی گاوکال دراگونومیکس، بیش از 200 شرکت چینی از جمله غول علی‌بابا، با ثبت شرکت در بازار سهام یا خرید رسید سرمایه‌گذاری آمریکا، میلیاردها دلار در بازارهای سرمایه آمریکا به دست آوردند.

اگرچه، تمام شرکت‌های برجسته چینی برای حضور در بازار سهام نیویورک داوطلب نشدند. 

شرکت تنسنت، شرکت مادر نرم‌افزار پیام‌رسان وی‌چت و توسعه‌دهنده برجسته بازی‌های تلفن همراه در بازار سهام هنگ‌کنگ حضور دارد. شیائومی، شرکت سازنده دستگاه‌های تلفن همراه چین و شرکت ارسال غذای میتوآن دایان‌پیگ نیز سال گذشته در بازار سهامی‌عام هنگ‌کنگ وارد شدند. ژو گفت بعد از هنگ‌کنگ، بازار سهام لندن نیز می‌تواند جانشین خوبی برای بازار سهام نیویورک باشد.

فرصت‌های از دست رفته

از طرف دیگر، سرمایه‌گذاری خارجی در خود چین با وجود تلاش هنگ‌کنگ برای توسعه بیشتر بازار سهام این کشور به روی سرمایه‌گذاران خارجی، همچنان محدود مانده است. از آن‌جایی که بازار سهام داخلی این کشور بیشتر در دست سرمایه‌گذاران خرد است، مقامات چین در تلاشند تا جریان سرمایه‌گذاران نهادی پایدار را جذب کنند.

اگر آمریکا محدودیت‌های سرمایه‌گذاری را در چین در نظر داشته باشد، اجرای آن بسیار سخت است و تأثیر منفی بر بازار سهام آمریکا خواهد داشت. سرمایه‌گذاری با مسائل نظامی و یا چارچوب‌های صادرات و تجارت متفاوت است

با در نظر گرفتن تمام دارایی‌های چین در بازار آمریکا و اوراق بهادار به‌معنای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بسیاری از آمریکایی‌ها در بازار سهام چین از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و دیگر  راهکارهای سرمایه‌گذاری رایج است.

اگر سرمایه‌گذاری آمریکا در این بازارها ممنوع شود به معنای آن است که سرمایه‌گذاران آمریکایی از سود سهم‌هایی که به‌صورت بلند‌مدت خریداری کرده‌اند، محروم می‌شوند.

مایکل پتیس، استاد سرمایه‌گذاری در دانشکده مدیریت گوانگوآ در دانشگاه پکینگ در ایمیلی در این رابطه گفت: هرچند که شاید دلایلی برای محدودیت جریان سرمایه آمریکا به چین وجود داشته باشد،  اما واشنگتن باید در نظر بگیرد که پیامدهای عدم تعادل تجاری بر خلاف آن‌ چیزی است که آن‌ها می‌خواهند.

چین علاوه بر تشویق سرمایه‌گذاران خارجی برای مشارکت در بازار سهام، تلاش می‌کند دسترسی خارجی به صنعت خدمات سرمایه‌گذاری خود را نیز افزایش دهد. برخی اطلاعیه‌ها در 18 ماه گذشته شامل اجازه به یک بانک خارجی برای تصاحب عمده مالکیت سرمایه‌گذاری‌های مشترک سهام محلی می‌شود.

اگر این روند ادامه داشته داشته باشد، بدون در نظر گرفتن کندی آن، منع شدن از بازار چین به معنای آن است که بانک‌های آمریکایی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک آمریکا در زیان آشکاری در رقابت با رقبای جهانی خود قرار می‌گیرند.

کلاه‌برداری و نگرانی‌های عدم شفافیت

یکی از دلایلی که احتمالا آمریکا محدودیت‌های سرمایه‌گذاری را در نظر گرفته حفاظت از سرمایه‌گذاران آمریکایی در مقابل ریسک‌های بالا به دلیل نبود نظارت تنظیم مقرراتی بر شرکت‌های چینی است.

به گفته نینگ ژو، استاد سرمایه‌گذاری در دانشگاه شینهوآ، بانک‌های آمریکایی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک آمریکا با چنین محدودیت‌هایی در زیان آشکاری در رقابت با رقبای جهانی خود قرار می‌گیرند

بازارهای سرمایه چین یکی از بزرگ‌ترین بازارها در جهان است اما غالباً نظارت حاکمیتی و قابلیت نقدشوندگی کمتری نسبت به بازارهای توسعه‌یافته دارد. بر اساس تحلیل‌های موسسه تحقیقاتی رودیوم نیویورک، که پاییز سال 2018 منتشر شد، 65 درصد از شرکت‌های چینی در زمان قرارگیری در لیست شاخص بازارهای نوظهور ام‌اس‌سی‌آی به شدت تحت کنترل دولت چین بوده‌اند.  ام‌اس‌سی‌آی در آن زمان در بیانیه‌ای برای سی‌ان‌بی‌سی گفته بود که این شرکت در مورد گزارش‌های سایر شرکت‌ها اظهارنظری نمی‌کند.  در بیانیه ام‌اس‌سی‌آی آمده بود: حضور شرکت‌های دولتی پدیده خاصی در چین به ‌شمار نمی‌رود و در بسیاری از بازارهای نوظهور عادی است... همه شرکت‌ها از جمله شرکت‌های دولتی تا زمانی که معیارهای واجد شرایط بودن شاخص ام‌اس‌سی‌آی را داشته باشند، همچون دیگر شرکت‌ها با آن‌ها برخورد می‌شود.