زیر سایه ترامپ!

سیدمحمد میرزامحمدزاده

اگر شایعات درست باشند، امروز یک‌شنبه، 50 هزار هندی آمریکایی به استادیوم ان‌آر‌جی ایالات هیوستون آمریکا می‌روند تا به سخنرانی نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند گوش فرا دهند. این تعداد تقریباً سه برابر تعداد افرادی هستند که سه سال پیش در باغ میدان مدیسان نیویورک گرد آمدند تا با وی دیدار کنند. شاید دلیل این افزایش افراد، حیله و زیرکی ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا باشد، که با اعلام احتمال سخنرانی خود، تعداد افراد حاضر در این مراسم را به‌ طرز چشم‌گیری افزایش داده است.

آمریکا خانه 4.4 میلیون نفر از جمعیت با اصالت هندی است؛ افرادی که پولدارترین و تأثیر‌گذارترین جماعت هندی‌های خارج نشین جهان را تشکیل می‌دهند

روزنامه وال‌استریت ژورنال، با اشاره به حضور نارندرا مودی، نخست‌وزیر هندوستان در آمریکا و سخنرانی وی در جمع هندیان مقیم آمریکا با حضور ترامپ و نمایندگان چپ و راست آمریکا، به بررسی سیاست‌های داخلی و خارجی وی پرداخته و نوشته است، راهی که مودی در پیش گرفته جز به تباهی کشورش نمی‌رسد. در ادامه این مطلب می‌خوانیم: از زمان پیروزی مودی در انتخابات سراسری سال 2014 هند، وی تجمعات خارج از کشور را به عنوان ابزاری برای بهبود دیپلماسی هند و جایگاه سیاسی نخست‌وزیر در خانه، مورد توجه قرار داد. او در این دوران برای هندیان مقیم سیدنی، تورنتو، لندن، سنگاپور، ژوهانسبورگ و دیگر نقاط جهان سخنرانی کرده است. اما در این میان آمریکا جایگاه خاصی دارد: آمریکا خانه 4.4 میلیون نفر از جمعیت با اصالت هندی است؛ افرادی که پولدارترین و تأثیر‌گذارترین جماعت هندی‌های خارج‌نشین جهان را تشکیل می‌دهند. مودی امروز چهارمین سخنرانی خود را برای جمعیت هندی - آمریکایی در طول پنج‌ سال گذشته ایراد می‌کند.

در هر حال با وجود جمعیت گسترده‌ای که انتظار حضورشان می‌رود، آقای نخست‌وزیر حامیان گسترده‌ای در سخنرانی پیش‌رو خواهد داشت. (اگرچه بخش عمده‌ای حامی وی خواهند بود، اما انتظار حضور گسترده معترضان به این سخنرانی در ایالت هیوستن نیز می‌رود.) در نیویورک مودی در سخنرانی خود از بالا بردن جایگاه هندوستان در جهان از سوی هندیان خارج‌نشین تقدیر کرد. در سن خوزه کالیفرنیا، وی از حضور هندیان در آمریکا به عنوان سرمایه‌گذاری مغزی به جای فرار مغزها از سوی هند یاد کرد. در واشنگتن، او در مورد مهاجران هندی صحبت کرد و مدعی شد که آن‌ها به ایالات‌متحده کمک کردند تا موفق‌تر باشد. اما در قلب این خودنمایی‌ها، تضادی نهفته است. سیاست‌های داخلی آقای مودی هر سمت و سو و برنامه‌ و هدفی که داشته باشد، قطعاً موفقیت هندی‌های آمریکایی نیست. موفقیت این افراد به دلیل ساخته شدن آمریکا بر اساس نظمی است که آن‌ها را برای موفقیت ترغیب می‌کند که شامل موضوعات مختلف می‌شود: باور به شرکت‌های آزاد، تعلق به تنوع و فرهنگ شایسته‌‌سالاری. با رویکرد مودی، هند در هر سه این موضوعات پس‌رفت داشته است.

دیده شدن تصویر آقای مودی در میان حامیانش در قدرتمندترین کشور جهان، تصویر او را به عنوان یک قهرمان فاتح جایگاه‌های جهانی تثبیت می‌کند و فاصله او و رقبایش را بیش از پیش به رخ می‌کشد

با این وجود این مراسم قدرت دیپلماتیک هند را تقویت می‌کند. حضور ترامپ نشانه حمایت واشنگتن از دهلی‌نو است و این حمایت در حالی اتفاق می‌افتد که ماه گذشته در مورد سوءاستفاده سنگین از استقلال منطقه جامو و کشمیر مملو از اخبار بد بود؛ منطقه‌ای که هم هندوستان و هم پاکستان در مورد آن ادعای مالکیت دارند. حضور محتمل استنی هویر، رهبر اکثریت کنگره آمریکا در کنار اعضای مجلس جمهوری‌خواه و دموکرات، درواقع حمایت فراحزبی مضاعفی را برای مودی به همراه دارد.

البته برای مودی مسائل داخلی شاید از این حمایت نیز بیشتر اهمیت داشته باشد. شبکه‌های خبری تلویزیونی هندی، لحظه به لحظه رویداد هیوستون را با عنوان «هاودی! مودی» (هاودی اصطلاحی برای خوش و بش در زبان انگلیسی) به خانه‌های میلیون‌ها هندی مخابره می‌کنند. دیده شدن تصویر مودی در میان حامیانش در قدرتمندترین کشور جهان، تصویر او را به عنوان یک قهرمان فاتح جایگاه‌های جهانی تثبیت می‌کند و فاصله او و رقبایش را بیش از پیش به رخ می‌کشد. تجمعات این چنینی به باور گسترده هندیان بر اینکه مودی قامت هند را در جهان برافراشته است، دامن می‌زند.

اما حقیقت به این گلگونی نیست. پس از پنج سال بودن در قدرت، معروفیت مودی به عنوان یک مدیر اقتصادی ضرباتی را متحمل بوده است. در سه ماهه منتهی به 30 ژوئن (نهم تیرماه) رشد اقتصادی این کشور تنها پنج درصد بوده که کم‌ترین میزان طی شش سال گذشته محسوب می‌شود، ضمن آنکه این پنجمین سه ماهه پیاپی است که این میزان روند نزولی داشته است. اگر آمارهای رشد تولید ناخالص ملی هند دستکاری نشده و در مورد آن‌ها غلو نکرده باشند، این کشور اقتصاد وابسته به کشاورزی دارد که از رشد اقتصادی صنعتی بی‌بهره بوده است. مدیران پولی بین‌المللی از ماه ژوئن 4.5 میلیارد دلار از سهام‌های خود مربوط به هند را فروخته‌اند. بر اساس گزارش بلومبرگ، احتمالاً‌ هند بزرگ‌ترین خروج سرمایه در طول سه ماهه را در طی 10 سال گذشته تجربه می‌کند.

به‌طورقطع عوامل جهانی اقتصاد و کند شدن رشد اقتصادی در این نزول اقتصاد هند متأثر بوده است. اما عدم اعتماد مودی به بروکرات‌ها و ظن به نیروهای تأثیرگذار در بازار و نیز اتکای گاه و بیگاه به تئوریسین‌های اقتصادی غیرقابل‌اعتماد از جنش ملی‌گرایان هندوی هم حزب خود منجر به تشدید این مسئله شده است.

بسیاری از اقتصاد‌دانان، آغاز رکود هند را به تصمیم سال 2015 آقای نخست‌وزیر مرتبط می‌دانند؛ او در آن سال آرمان‌گرایانه تصمیم گرفت 90 درصد ارزش پول هند را به منظور حذف به‌اصطلاح پول سیاه از بازار هند، از بین ببرد. در سال 2017، دولت تصمیم به اجرای مالیات ارزش افزوده سراسری گرفت؛ با وجود آنکه کارشناسان اذعان داشتند که میزان بسیار بالای این مالیات و ساختار چندلایه و پیچده و نیز لزوم گزارش‌دهی‌های جزئی و بی‌شمار می‌تواند بر خلاف وعده اجرای چنین مالیاتی باشد که خوب و ساده بودن سرلوحه‌اش بود.

شاید بتوان به مودی فرصت داد تا اهمیت الگوی هندی‌های مقیم آمریکا را به‌عنوان راهکاری برای پیشرفت درک کند؛ اما اگر او به بازبینی سیاست‌های خود در اداره کشور نپردازد، شاید تشویق و تمجید وی در مراسم هاودی مودی نتواند این حقیقت را تغییر دهد که بسیاری از مردم هند به زودی راه خداحافظی با کشورشان را در پیش گیرند و رخت از این مرز و بوم ببندند.