تلاش کاخ سفید برای بیشترین تاثیرگذاری بدون درگیری نظامی

کاخ سفید با استفاده از تحریم های قدرتمند بازارها و متحدان آمریکا را آشفته خاطر کرده است، چرا که این مساله از تمایل رئیس جمهوری دونالد ترامپ به اقدام های یک جانبه در زمینه سیاست خارجی به بهای ایجاد بی ثباتی در جهان، حکایت دارد. در عین حال، تکیه کردن واشنگتن به استفاده از تحریم ها سبب می شود کشورها به دنبال راهکارهایی برای مقابله با آنها بیاندیشند و در نتیجه، در بلندمدت تاثیرگذاری این ابزار سیاسی کاهش می یابد.

در همین زمینه دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: بازارهای روسیه و ترکیه این هفته در پی نگرانی های مرتبط با شکنندگی بازارهای نوظهور در مواجهه با تحریم های ایالات متحده به شدت آسیب دیدند. مناقشات واشنگتن و آنکارا بر سر شرایط کشیش آمریکایی که در ترکیه در حبس خانگی است، سقوط 28 درصدی ارزش لیر در برابر دلار در یک ماه گذاشته را در پی داشت. ارزش روبل روسیه هم از روز چهارشنبه که واشنگتن از اعمال تحریم ها علیه این کشور خبر داده، در برابر دلار 6 درصد سقوط کرده است. ایران نیز در پی اعمال مجدد تحریم های آمریکا که پس از برجام لغو شده بودند، تحت فشار مالی فزاینده قرار گرفته است. دولت ترامپ در ماه مه به رغم مخالفت و اعتراض های متحدانش که طرفین دیگر توافق ایران بودند، از برجام خارج شد و از اعمال مجدد تحریم ها خبر داد. ارزش ریال در سال جاری میلادی 60 درصد کاهش یافته و بانک مرکزی این کشور را به تسهیل محدودیتهای مبادلات ارزی وا داشته است.

ایالات متحده از دهه 1990 به بعد استفاده از تحریم ها را افزایش داده است؛ در این خصوص به ویژه می توان به تدابیر اتخاذ شده از سوی دولت جورج دابلیو. بوش پس از حمله 11 سپتامبر 2001 اشاره کرد. اما ترامپ استفاده از تحریم ها را به سطح کاملا جدیدی ارتقاء داده و به نظر می رسد سعی دارد از این تدابیر برای جلوگیری از هزینه درگیری های نظامی استفاده کند و در عین حال به همان نتیجه اقدام نظامی دست یابد.

جک لو، وزیر خزانه داری دولت باراک اوباما در اشاره به اقدامات دولت ترامپ گفت: «جهان به سیاست های ایالات متحده می نگرد و همه آنچه می بیند، غیرقابل پیش بینی بودن آنهاست که این مساله نگرانی شدیدی ایجاد می کند.»

وزارت خزانه داری آمریکا سال گذشته 994 شخصیت حقیقی و حقوقی را در فهرست تحریم ها قرار داده  است که بالاترین تعداد از سال 2001 تاکنون محسوب می شود. آدام اسمیت، مقام ارشد پیشین در وزارت خزانه داری گفته امسال هزار نام دیگر هم به این فهرست اضافه می شوند. اسمیت افزود: «این یک طوفان شدید است. یک بحران جهانی داریم که ایالات متحده می خواهد در مقابل آن بایستد؛ کنگره ای داریم که به ویژه در ارتباط با روسیه، با دیده شک و تردید به دولت می نگرد؛ و دولتی داریم که نه تنها در مقابل دشمنانش، بلکه در برابر دوستان ایستاده است.»

دنیل تانباوم، یک مقام پیشین دیگر در وزارت خزانه داری در اشاره به شرایط وخیم اقتصادی ترکیه و بی ثباتی های ناشی از آن در بازارهای نوظهور گفت: «ترکیه مثال بارزی از رویکرد ترامپ در استفاده از تحریم ها به مثابه موشک اقتصادی با تاثیرات فوری است. در اینجا رئیس جمهوری را داریم که دوست دارد خیلی سریع نتیجه بگیرد و تحریم ها را داریم... حتی تهدید به اعمال آنها می تواند تاثیرات وخیمی بر اقتصاد کشور هدف بگذارد.»

اما چنین رویکرد شدیدالحنی که گاهی اوقات متحدان ایالات متحده هم تمایلی به همکاری در آن ندارند، مخاطره ایجاد آشفتگی در بازارهای مالی را در پی دارد که کنترل آن دشوار است. ریچارد نفیو، کارشناس تحریم در دانشگاه کلمبیا در رابطه با تحریم ها علیه ایران گفت که اجرای این تدابیر ممکن است با مشکلاتی مواجه شود به این دلیل که متحدان ایالات متحده از آنها حمایت نمی کنند و این بدان معنی است که شرکت ها می توانند راه گریزی از تحریم‌ها بیابند. جک لو هم گفت آن چه به اعمال فشار آمریکا برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره کمک کرد، مشارکت چند جانبه در تحریم ها بود.

دنیل فراید، هماهنگ کننده پیشین تحریم ها در وزارت امور خارجه که اکنون در شورای آتلانتیک است، گفت که استفاده بیش از اندازه دولت از تحریم ها در بلندمدت مخاطراتی دارد؛ برای نمونه، تحریم ها برای کشورها به انگیزه ای برای استفاده از دیگر ارزها به جای دلار تبدیل شده اند. او افزود: «ما با مخاطره استفاده بیش از اندازه از تحریم ها مواجهیم و استفاده بیش از اندازه از تحریم ها از قدرت این ابزار سیاسی می کاهد.»