کلوب جدید آمریکا - افغانستان

فرمانده سابق ارتش آمریکا در افغانستان روز یکشنبه در پیامی آتشین نیروهای طالبان را مخاطب قرار داد: «به کشتار هم‌میهنان افغانتان پایان دهید؛ به پای میز مذاکره بیایید؛ البته اشتباه نکنید، تا زمانی که آماده گفتگو نباشید به شما حمله خواهیم کرد‌».

ژنرال جان نیکلسون، فرمانده 61 ساله آمریکایی در مراسم تودیع خود این سخنرانی را ایراد کرد. وی پس از 30 ماه فرماندهی 14.000 نیروی نظامی کشورهای عضو ناتو تعویض شد. جانشین وی ژنرال آستین اسکات میلر است. این جابه‌جایی در حالی صورت گرفت که حملات شورشیان طالبان به غیرنظامیان افغان ادامه دارد و بحث توافق و آتش‌بس بین طالبان، آمریکا و ارتش افغانستان در حال شکل‌گیری است و به نظر می‌رسد که آمریکا پس از 17 سال جنگ خونین خواهان خروج نیروهای نظامی خود از این کشور است.

میلر در اولین سخنرانی خود به عنوان فرمانده ارشد نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان، با اشاره به همکاری 41 کشور تحت اتحاد ناتو گفت: «دنیا متوجه شده است که افغانستان دیگر نمی‌تواند بهشت تروریست‌ها باشد، جهانیان تصدیق می‌کنند که ما نمی‌توانیم در این نبرد شکست بخوریم». وی در ادامه این نبرد را جنگی سخت توصیف کرد: «انجام وظیفه ما در اینجا هم برای افغانستان و هم برای کل جهان حیاتی است» میلر 57 ساله، بخش اعظمی از زمان خدمت خود را صرف نظارت بر نیروهای عملیات ویژه کرده است و فرمانده ستاد مشترک نیروهای عملیات ویژه بوده است. او از اولین سربازانی بود که پس از 11 سپتامبر به افغانستان اعزام شد و از سال 2013 فرماندهی عملیات‌های مشترک بسیاری را بر عهده گرفته است؛ طی این عملیات‌ها نیروهای افغان و آمریکایی با همکاری یکدیگر به مبارزه با گروه‌های تروریستی همچون داعش پرداخته‌اند.

تغییر فرماندهی نیروهای آمریکا زمانی مناسب برای بررسی و موشکافی نقش ارتش این کشور در افغانستان است. میلر زمانی به فرماندهی رسیده است که واشنگتن در مورد مدت زمان حضور نیروهای خود، نیات اصلی طالبان و اتحاد داخلی دولت افغانستان با سئوالات زیادی روبه‌رو است. آمریکا مناسبات سیاسی و سیاست‌های امنیتی دولت افغانستان را هنوز درک نکرده است.

مراسم معارفه میلر یک غایب بزرگ داشت: اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان که روابطی نزدیک با نیکلسون داشت. پیشنهاد اشرف غنی مبنی بر اعلام آتش‌بس در ماه پیش با مخالفت طالبان همراه شد. این نیروهای شورشی چهار روز گذشته حملات سنگینی به شهر غزنین کرده‌اند. حدود یک هفته پیش مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور افغانستان، هنیف اتمر از سمت خود استعفا داد و دلیل آن را اختلاف سیاسی اعلام کرد. موضوعی که به شایعات در مورد نفاق سیاسی بین اطرافیان غنی، دامن زده است.

نیکلسون در پیام خداحافظی خود به چالش‌های نظامی و سیاسی پیش رو افغانستان اشاره کرد؛ حدود 8 ماه دیگر دو انتخابات مهم در افغانستان برگزار خواهد شد. از همین امروز بحث انتخابات داغ است و کاندیداها به یکدیگر را به فشار سیاسی و پرداخت رشوه متهم می‌کنند. نیکلسون از مردم افغانستان خواست: «نگذارید که دعواهای سیاسی، روند پیشرفت سیاسی کشور را تحت شعاع قرار دهد. نگذارید که مسائل سیاسی و قومی اتحاد نیروهای امنیتی کشور را تضعیف کند»

این مراسم نظامی با حضور 200 تن از مقامات سیاسی و نظامی افغانستان و مهمانان خارجی برگزار شد. تنها سخنران افغانی این برنامه، حمدالله مهیب بود که با 35 سال سن پیشتر سفیر افغانستان در واشنگتن بود، اما امروز به عنوان جانشین اتمر انتخاب شده است و مشاور ارشد امنیتی دولت است. این انتخاب اشرف غنی با انتقادات متعددی روبه‌رو شده است زیرا دیگران مهیب را جوان و بی‌تجربه می‌دانند.

مهیب که کت و شلواری مشکی پوشیده بود و عینکی آفتابی به چشم داشت با اعتماد به نفس سخنرانی می‌کرد. وی با تمجید از اتمر اذعان کرد که جا پای وی گذاشتن کاری سخت است؛ وی در ادامه مستقیما از اتمر خواست به همکاری با دولت ادامه داده و در کنار آنها بماند.

وی خطاب به متحدان غربی افغانستان گفت: «من نماینده نسل جدید افغانستان هستم و با شما افغانستان را تغییر خواهیم داد؛ وی خود را عضوی از نسلی می‌داند که به دنبال بنا نهادن کشور بر پایه نهادهای مدنی و سیاسی است و نمی‌خواهد درگیر گروه‌بندی‌های مذهبی و قومی شود و نهادهای سیاسی را جایگزین بهتری برای وفاداری نظامی می‌داند». وی خطاب به میلر گفت: «ما در مبارزه با شورشیان و تروریسم شانه به شانه شما خواهیم جنگید؛ شاید دماغ ما خونی شده باشد اما هنوز شکست نخورده‌ایم»

در حالی که نیکلسون و میلر هر دو چالش‌های پیش رو در افغانستان را جدی ارزیابی کردند اما مافوق نظامی آنها، ژنرال جوزف ووتل، فرمانده ارشد ارتش آمریکا خوش‌بین‌تر بود. وی بدون اشاره به رد آتش‌بس توسط طالبان در ماه اخیر، به آتش‌بس دولت افغانستان و طالبان پس از عید فطر اشاره کرد و آن را نشانه‌ای از عزم ملی برای صلح و ثبات افغانستان دانست: «آتش‌بس کوتاه بود اما به جهانیان نشان داد که نه تنها مردم افغانستان بلکه دشمنان آنها هم خواهان پایان درگیری‌ها هستند. اما جنگ و گفتگوهایی بسیاری پیش رو است و ما برای همگی آنها آمادگی داریم»

ووتل با تمجید از نیکلسون او را «فرمانده نظامی و دیپلماتی برجسته» خواند و اعلام کرد که تحت فرماندهی نیکلسون طی عملیات مشاوره و همکاری نظامی، نیروهای عملیات ویژه افغان و نیروی هوایی آمریکا با یکدیگر هماهنگی بالایی داشتند و در نهایت تمامی نیروهای شش کشور خارجی درگیر به خوبی توانسته‌اند شورشیان را کنترل کنند. این در حالی است که نیروهای طالبان همچنان در حال مانور در افغانستان هستند اما ووتل به میلر گفت: «امروز زمان مناسبی برای استفاده از این جریان است.»