شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال زیر ذره‌بین آفکام

سینا سبزیان

گاردین نوشت: سازمان تنظیم کننده مقررات رسانه‌ای بریتانیا، آفکام، از انجام تحقیقات در مورد عملکرد شبکه تلویزیونی ایران-اینترنشنال واقع در انگلیس وابسته به سلطنت سعودی خبرداد. این تحقیقات به دنبال پخش زنده صحبت‌های سخنگوی یک گروه تندروی جدایی طلب (الاحوازیه) در حمایت از حمله تروریستی ماه گذشته (31 شهریور 1397) اهواز صورت می‌گیرد. حمله‌ای که منجر به کشته شدن 24 نفر از جمله کودکان شد.

این تحقیقات از سوی سازمان تنظیم در حالی صورت می‌گیرد که عملکرد شبکه‌های انگلیسی وابسته به سعودی‌ها در چند وقت اخیر منجر به دامن زدن به جنگ رسانه‌ای حامی جنگ‌های نیابتی در خاورمیانه شده است.

بعد از حمله تروریستی 22 سپتامبر (31 شهریور)،‌ شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال که در چیزویک، غرب لندن، واقع شده، اولین سازمان رسانه‌ای فارسی زبان بود که با یعقوب‌حر‌التستری، سخنگوی گروه تروریستی جنبش مبارزه عربی برای آزادی اهواز، مصاحبه کرد.

تستری به این شبکه گفت که مقاومت ملی اهواز، گروه حامی مرتبط به جنبش مبارزه، این حمله را ترتیب داده است و از کشتار مردم حمایت کرد، اقدامی که بعد از آن از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان یک حمله تروریستی بزدلانه و شنیع خوانده شد. این سخنگو به شبکه ایران اینترنشنال گفت که این اقدام اهداف نظامی مشروع را مورد حمله قرار داده است.

وی به شبکه ایران اینترنشنال گفت: عملیات امروز که از سوی مقاومت ملی اهواز انجام شد، علیه اهداف مشروع بوده است. این اهداف شامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعضای ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌شود.

وی در پاسخ به این مساله که مردم عادی نیز در بین کشته شدگان بوده‌اند گفت:‌ آنچه هدف این عملیات بود، شامل جایگاه مقامات شاهد رژه نظامی می‌شد که مردم عادی در آن جایگاه نبودند. من تأکید می‌کنم که مقاومت مسلحانه، بخشی از مقاومت ما است.

چندی بعد گروه التستری ادعای مسئولیت این حمله تروریستی را پس گرفت و داعش مدعی مسئولیت حمله تروریستی اهواز شد.

آفکام اظهار داشته که این مصاحبه را مورد بررسی قرار داده بود. سخنگوی این سازمان گفت:‌ ما در حال ارزیابی برنامه خبری به عنوان مساله‌ای علیه قوانین پخش بریتانیا هستیم.

با این وجود تحقیقات رسمی در این مورد هنوز آغاز نشده است، حمید بعیدی‌نژاد، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بریتانیا، در توئیتی عنوان کرد که این سفارت شکایتی را در این مورد تنظیم کرده است.

ایران اینترنشنال یکی از شبکه‌های تلویزیونی رو به فزونی حاضر در لندن است که از سوی کشورهای خاورمیانه برای تأثیر بر مخاطبانی هزاران کیلومتر دورتر اداره می‌شود. سوالات زیادی در مورد منابع مالی این شبکه و ارتباط آن با عربستان سعودی، بزرگ‌ترین دشمن تهران مطرح شده است. بسیاری از ایرانیان این اقدام را همچون دادن آنتن زنده به تروریست‌های داعش در حملات تروریستی در غرب دانسته‌اند.

باب بینان، مدیر اجرایی این شبکه، مسئول پخش این مصاحبه است که آن را برای پوشش حمله تروریستی موجه دانسته است. وی در این‌باره به گاردین گفت: ما و بی‌بی‌سی فارسی و رادیوفردا هر سه با یک شخص مصاحبه کردیم و هدفمان این بود که پشت پرده این حمله را مشخص کنیم و تا آنجا که من می‌دانم ممنوعیتی برای مصاحبه با این فرد وجود ندارد.

وی عنوان کرده که با آفکام همکاری می‌کند، با این حال بر این باور است که مصاحبه با تستری نمی‌تواند تجاوز از قانون باشد؛ چرا که این فرد در صحبت‌هایش ترویج خشونت نکرده است. به گفته وی تستری دلایلش را آنگونه که می‌دیده توضیح داده و مجری شبکه نیز وی را به چالش کشیده است: این بدان معنا نیست که ما با او موافقیم.

شبکه ایران اینترنشنال در ماه می 2017 (اردیبهشت 1397) کمی پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران افتتاح شد. دو شبکه دیگر فارسی زبان بی‌بی‌سی فارسی و من‌وتو‌تی‌وی نیز در لندن واقع شده‌اند. حقوق کارکنان ایران اینترنشنال کاملا قابل توجه است. به گفته یکی از این کارمندان این شبکه دوبرابر شبکه‌های دیگر حقوق پرداخت می‌کند و 100 کارمند این شبکه در اتاق خبر و استودیویی کاملا مدرن فعالیت می‌کنند.

بر اساس اسناد آفکام، امتیاز شبکه ایران اینترنشنال در دست موسسه مادر گلوبال مدیا سیرکیولیتینگ، است. عادل العبدالکریم یکی از دو مدیر این شرکت و سهامدار آن، هویتی عربستانی دارد که سابقه همکاری با چهره‌های مشهور رسانه‌ای سعودی همچون عبدالرحمان الرشید، مدیر کل شبکه دولتی العربیه و سردبیر روزنامه الشرق‌الاوسط‌ را در کارنامه خود دارد.

به گفته فردی که با پادشاهی سعودی همکاری داشته است، پول این شبکه که مستقیم از دادگاه سلطنتی سعودی می‌آید، بالغ بر 250 میلیون دلار است. وی برای تصدیق صحبتش این سوال را مطرح کرد که آیا امکان دارد سرمایه‌گذار شخصی با شانس کم بازگشت چنین سرمایه‌ای، دست به چنین کاری بزند؟

بینان بدون پاسخ به سوالات در مورد تأمین سرمایه این شبکه، تهیه‌کننده محتوا و پشتیبان مسائل فنی آن را شرکت دی‌ام‌ای‌مدیا دانسته که یک شبکه خبری بریتانیایی با سهاداران غیردولتی بریتانیایی است.

وی گفت: شبکه تلوزیونی ایران اینترنشنال می‌تواند در مورد محتوی و سیاست اعمال شده به آن مورد بازخواست قرار گیرد، اما این محتوی بازتاب و رویکرد دولت نیست و در راستای سلایق همه فارسی زبانان، خبر و محتوی ارائه می کند.

این اولین بار است که این شبکه به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. ایران اینترنشنال پیش‌تر نشست گروه تروریستی مجاهدین خلق را به صورت زنده و گسترده پوشش داد؛گروهی که به دنبال تغییر رژیم در ایران و وابسته به عربستان سعودی است.

مباحثی که در مورد پوشش تلویزیونی کنفرانس مجاهدین خلق مطرح شد، منجر به قطع همکاری این شبکه با مهدی جمی، خبرنگار مشهور این شبکه به دلیل اعتراض به تصمیم برای پوشش این رویداد شد. حداقل یک خبرنگار دیگر نیز پس از پوشش حمله اهواز این شبکه را ترک کرده است.

شبکه من‌وتو نیز انتظار می‌رود به سلطنت‌طلبان متصل باشد و با بزرگ نمایی ایران پیش از انقلاب سعی در مدیریت مخاطبان دارد. بر اساس آخرین محاسبات، این شبکه 33 میلیون پوند از منابع خود را در سال‌های 2016 و 2017 از دست داد. این شبکه با وجود درخواست‌های بسیار، در مورد منابع مالی خود از سال 2012 تا کنون هیچ توضیحی ارائه نکرده است.