نفتای جدید برگ ترامپ در برابر غول آسیایی

حمیدرضا پیشبهار

مقامات ارشد کاخ سفید قصد دارند تا از رهگذر اجماع با مکزیک و کانادا و عقد قرارداد تصحیح شده نفتا خود را تقویت کرده و در جدال اقتصادی و امنیتی با چین برگ برنده جدیدی رو کنند.

مشاوران اقتصادی ترامپ به این نتیجه رسیده‌اند که موافقت‌نامه جدید تجارت آزاد در آمریکای شمالی می‌تواند از شروع جنگ تجاری در قاره آمریکا جلوگیری کرده و آمریکای شمالی را به مقصد جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاران تبدیل کند.

با اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا علیه چین، هزینه تولید در این کشور آسیایی افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه بنابر محاسبه آمریکایی‌ها، شرکت‌های خارجی سرمایه خود را از چین خارج خواهند کرد. این عمل در نهایت می‌تواند توانایی چین در ساخت نسل آینده تکنولوژی‌های جدید را کاهش داده با اعمال فشار بیشتر این کشور را به قبول امتیازات تجاری پیشنهادی آمریکا راضی کند.

ترامپ روز دوشنبه در کنفرانس خبری در گفت: «آمریکا از این طریق زنجیره تامینی را که جهان برون‌سپاری کرده بود را احیا خواهد کرد»

استیو بنن، استراتژیست سابق کاخ سفید اعلام کرد که استراتژی ترامپ از آغاز با هدف خروج سرمایه از چین شروع شده بود اما کاخ سفید در میانه راه با شروع جنگ تعرفه‌ای بر سر فولاد و دیگر محصولات تجاری و همچنین درگیری با اروپا، کانادا و دیگر متحدان خود از مسیر دست‌یابی به این مهم منحرف شد. وی معتقد است: «نفتا کلید قفل زنجیره تامین جهانی است»

در حال حاضر بعضی از شرکت‌های تولیدکننده تکنولوژی در جمع‌های داخلی خود به بحث در مورد خروج از چین و خودداری از مواجهه با تعرفه‌های سنگین آمریکا می‌پردازند.

جاش کالمر، معاون ارشد شورای صنعت فناوری اطلاعات، گروهی که جمعی از شرکت‌های بزرگ این صنعت را نمایندگی می‌کند، معتقد است که بخش‌های از نفتای جدید که «موافقت‌نامه آمریکا؛ مکزیک؛ کانادا» نام دارد، شرکت‌های صنعت تکنولوژی را جذب خواهد کرد. بخش‌های جدید قوانینی در رابطه با آزادسازی تجارت دیجیتال در آمریکای شمالی در بر دارد که حتی باعث تشویق به تجارت خدمات نیز خواهد شد»

او در نهایت گفت: «این موافقت‌نامه می‌تواند شرکت‌ها را قانع کند تا مقداری از تولیدات ابزارآلات را به مکزیک منتقل کنند»

آمریکا علاوه بر نفتا، گفتگوهای جدیدی را در زمینه تجارت با اتحادیه اروپا و ژاپن شروع کرده است. این گفتگوها موقتا بر لفاظی‌های ترامپ بر ضد متحدان سایه خواهد انداخت و کاخ سفید از این طریق می‌تواند در جنگ علیه چین، به خوبی یارگیری کند. آمریکا قصد دارد در نهایت با پیش کشیدن موضوعاتی همچون مالکیت معنوی محصولات تکنولوژیک، شرکت‌های دولتی چین را وادار به پرداخت یارانه تجاری کند.

در یکی از بندهای نفتای جدید آمده است: در صورتی که یکی از کشورهای عضو قراردادی با «اقتصادهای غیربازارمحور» -در اینجا منظور چین است- منعقد کند، دیگر اعضا می‌توانند از معاهده آمریکای شمالی خارج شوند.

در حال حاضر آمریکا روی نیمی از واردات محصولات چینی، به ارزش 250 میلیارد دلار تعرفه گذاشته است. ترامپ در کنفرانس خبری خود تاکید کرد که این استراتژی ادامه خواهد داشت و آمریکا از آن به عنوان یکی از توپخانه‌های اصلی خود در جنگ تجاری در نظر خواهد گرفت.

کاخ سفید پیشتر اعلام کرده بود که آمریکا در جنگ تجاری علیه چین دست بالا را بدست آورده است زیرا در سال‌های اخیر آمریکا خیزش کرده است اما چین رشد کندی داشته است. البته چین هم در این میان بیکار ننشسته است. آنها با اعمال تعرفه بر کالاهای آمریکایی یا لغو جلسات مذاکره، فشارهای آمریکا را پاسخ می‌دهند. البته کاخ سفید با اتخاذ این استراتژی احتمال بروز جنبش ضدآمریکایی و میهن‌پرستانه در میان عوام چینی و یا کسانی که از طرف دولت حمایت می‌شوند را بالا خواهد برد.

یکی از دانش‌آموختگان رشته مطالعات چین در دانشگاه کورنل، اسوار پاراساد معتقد است: «افزایش گستره تعرفه‌های آمریکایی باعث بی‌انگیزگی چینی‌ها برای مذاکره می‌شود. این موضوع می‌تواند آنها را قانع کرده تا دستورکار جدیدی با هدف سخت‌تر کردن زندگی آمریکایی‌ها اتخاذ کنند. آنها تا به امروز از این کار امتناع کرده‌اند»

آمریکا جلسات منظم و مکرری را با اتحادیه اروپا و ژاپن برگزار کرده است تا در نهایت همگی بتوانند استراتژی واحدی اتخاذ کنند، امری که تا به امروز به آن دست پیدا نکرده‌اند. اما همین گفتگوها نیز نشانه‌ای برای پکن است تا از فکر کردن به ایجاد تفرقه بین این سه شریک جهانی خودداری کند.

مدیر شورای ملی اقتصاد، لری کودلا در گفتگو با شبکه خبری فاکس نیوز اعلام کرد: «ما از این طریق در حال ارسال پیام به چین هستیم». او علاوه بر این گفت که احتمال دیدار بین ترامپ و ژی چپینگ در حاشیه جلسه شورای سران گروه G20 در بوئینس آیرس در پایان ماه نوامبر وجود دارد.

تنش اقتصادی بین دو کشور به حوزه‌های دیگر نیز سرایت کرده است. قرار است اواخر این هفته مایک پنس، معاون رییس جمهوری آمریکا، در مورد ادعاهای آمریکا در زمینه آنچه دخالت چین در انتخابات پیش‌ور آمریکا نامیده می‌شود، سخنرانی کرده و ابعاد مختلف آن را تحلیل کند.

اواخر هفته پیش یک ناو جنگی آمریکا به نزدیکی دو جزیره از مجموع‌الجزایر اسپارتلی، در جنوب دریای چین سفر کرد و ادعاهای چین در مورد مالکیت آین دو جزیره را به چالش کشید. این در حالی است که گفتگوهای دو طرفه وزرای دفاع دو کشور که قرار بود اواخر این ماه برگزار شود، لغو شده است.

یکی دیگر از دانش‌آموختگان رشته مطالعات چینی موسسه هادسون، مایکل پیلزبری که به طور منظم به کاخ سفید مشاوره می‌دهد، در مورد استراتژی ترامپ می‌گوید: «این استراتژی مانند بازی چینی ویچی است که در آن هدف نهایی محاصره دشمن است. یک حس بخصوص در چین وجود دارد مبنی بر اینکه وقتی خود را محاصره شده می‌بینند، دست به توافق می‌زنند»

اما در حال حاضر هیچ مذاکره‌ای بین دو کشور وجود ندارد. ترامپ در کنفرانس خبری خود اعلام کرده بود که زمان برای آغاز گفتگوهای مناسب نیست و بار دیگر تهدید کرده که بر باقی‌مانده محصولات وارداتی از چین نیز تعرفه اعمال خواهد کرد.