جنگ برای کسب دومیلیارددلار سود!

سیدمحمد میرزامحمدزاده

روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در مطلبی عنوان کرد که در پی هشدار سیاست‌گذاران آمریکایی مبنی بر اینکه قطع کمک رسانی به عربستان سعودی در جنگ علیه یمن می‌تواند تجارت دو میلیارد دلاری صادرات سلاح به  کشورهای عربی را مختل کند، این کشور کمک‌های خود به عربستان سعودی را ادامه می‌دهد.

در پی اعتراض اعضای کنگره آمریکا با استناد بر یادداشت‌های محرمانه و افراد آگاه به سیاست‌ها، مبنی بر اینکه قطع کمک می‌تواند فروش دو میلیارد دلاری سلاح به متحدان عرب آمریکا را به خطر بیاندازد، مایک پمپئو از ادامه کمک‌های نظامی آمریکا به عربستان سعودی در جنگ علیه یمن حمایت کرد.

حمایت پمپئو اعتراضاتی را در کنگره آمریکا بر انگیخت، جایی که گروهی متشکل از اعضای دو حزب خواهان قطع حمایت نظامی آمریکا از عربستان سعودی و امارات متحده عربی در جنگ سه ساله علیه یمن هستند. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، در این جنگ بیش از 16 هزار و 700 نفر شهروند یمنی کشته یا مجروح شده‌اند و به گفته این سازمان بدترین بحران انسانی جهان در این منطقه اتفاق افتاده است. آمریکا مدعی است از متحدانش علیه یمن دفاع می‌کند تا متحدان ایران و شبه نظامیان القاعده را ساقط کند. پمپئو با این حمایت در واقع نگرانی‌های کارشناسان دولتی مبنی بر افزایش مرگ شهروندان در یمن را نادیده گرفته است. این کارشناسان شامل متخصصان نظامی و همچنین افراد حاضر در جنگ نیز هستند. در واقع وی با این اقدام همسو با قانون‌گذارانی شده است که با استناد به یادداشت‌های محرمانه و افراد آگاه به تصمیم‌ها مدعی‌اند قطع حمایات می‌تواند برنامه فروش 120 هزار موشک دقیق و هدایت شونده به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را مختل کند.

هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا، از ارائه نظر در مورد فرآیند مشورت در مورد این تصمیم یا اسنادی که ادعا می‌شود درز کرده‌اند خودداری کرد. با این وجود او گفته است که ایالات متحده از متحدانش خواسته که نگرانی‌های آمریکا در مورد جنگ طولانی مدت در یمن را بیشتر مد نظر قرار دهند؛ جنگی نیابتی که قحطی را برای مردم به دنبال داشته است.

وی در این مورد گفت: با وجود آنکه متحدان سعودی و اماراتی ما در حال پیشرفت هستند، مذاکرات ما با آنها برای برداشتن قدم‌های بیشتر به منظور مد نظر قرار دادن وضعیت انسانی، پیشرفت از مسیر همکاری با فرستاده ویژه سازمان ملل و تضمین آنکه حملات نظامی همسو با قوانین درگیری‌های نظامی و قوانین بین‌المللی ناظر به حقوق بشر است، ادامه دارد.

ایالات متحده آمریکا هم اکنون بیشترین حمایت نظامی را از ائتلاف عربی می‌کند که این حمایت شامل فروش سلاح و همچنین سوخت رسانی به جنگده‌ها برای حملات هوایی علیه یمن می‌شود.

ایالات متحده آمریکا همچنین آموزش‌های نظامی را برای کاهش کشته‌های شهروندان در جنگ را به این ائتلاف ارائه می‌کند اما این آموزش‌ها تأثیر ملموسی در کاهش آسیب‌های غیر نظامی نداشته است. گزارش اخیر سازمان ملل متحد نشان داده است که ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی در حملات هوایی خود منجر به کشته یا مجروح شدن بیش از 16 هزار و 700 شهروند یمنی در طول سه سال گذشته شده است.

ماه گذشته همزمان با یک حمله هوایی عربستان سعودی به اتوبوس دانش آموزان و کشته شدن بیش از 40 کودک یمنی در یک اردوی دانش آموزی، نگرانی‌ها در واشنگتن  افزایش یافت. محققان حقوق بشری در بازدیدی که از صحنه این بمباران داشتند دریافتند که موشک استفاده شده در این حمله ساخت آمریکا بوده است و همین مسئله هشداری برای حمایت ایالات متحده از ائتلاف عربی بود.

اوایل ماه جاری، پمپئو از کارشناسان منطقه‌ای خواست راهکاری برای کنار آمدن با قوانین جدید اعمال شده از سوی کنگره بیابند، قوانینی که آمریکا را وادار به قطع حمایت می‌کرد مگر آنکه وزارت خارجه آمریکا هر شش ماه تأیید کند که عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش کافی برای کاهش آسیب به شهروندان یمنی به کار گرفته‌اند. البته این قانون به ایالات متحده اجازه می‌داد که در صورت تشخیص وزارت امور خارجه مبنی بر تهدید امنیت ملی آمریکا، ادامه حمایت‌ها صورت گیرد.

با این وجود بیشتر کارشناسان نظامی و منطقه‌ای وزارت خارجه به پمپئو هشدار دادند از تأیید عربستان و امارات متحده عربی بپرهیزد چرا که هیچ اقدامی برای کاهش آسیب به شهروندان صورت نگرفت. این هشدار از سوی اداره امور خاور نزدیک وزارت خارجه، اداره امور سیاسی و نظامی، دفتر دموکراسی، حقوق بشر و کار و اداره جمعیت، پناهندگان و مهاجرت آمریکا نیز تأیید شد و هشدار آن‌ها از سوی مشاوران حقوقی که در بازبینی این روند حضور داشتند نیز حمایت شد.

بر اساس یادداشت‌هایی که به وال استریت ژورنال رسیده است، این کارشناسان اظهار داشته‌اند که تأیید کاهش آسیب به شهروندان از سوی ائتلاف عربی هیچ انگیزه‌ای برای عربستان سعودی به منظور جدی گرفتن پیام دیپلماتیک ما نمی‌گذارد و اعتبار وزارت امور خارجه را در کنگره زیر سوال می‌برد. آنها به پمپئو هشدار دادند که به جای آنکه عملکرد ائتلاف سعودی در به حداقل رسانی آسیب به شهروندان یمنی را تأیید کند به کنگره اعلام کند که ایالات متحده آمریکا به منظور تأمین امنیت ملی آمریکا به کمک‌های خود به ائتلاف سعودی ادامه می‌دهد اما ائتلاف را نیز تأیید نمی‌کند. از طرفی آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا پا را از این هشدار فراتر گذاشت و عنوان کرد که آمریکا باید کمک‌های نظامی خود به ائتلاف عربی را قطع کند چرا که این آژانس هیچ باوری به اینکه کمک‌های نظامی رویکرد کشور به حقوق بشر یا حمایت نظامی را تقویت می‌کند، ندارد. تنها گروه حامی حمایت کامل از ائتلاف عربی آمریکا، اداره امور قانونی این کشور است که در یادداشتی عنوان کرده که عدم تأیید ائتلاف منجر به تأثیر منفی بر لیست انتظار ارسال تسلیحات می‌شود. این اداره همچنین هشدار داده است که عدم تأیید ائتلاف م‌ تواند فروش آتی تسلیحات و همچنین تجارت مستقیم با منطقه را متأثر کند.

استفاده سلاح‌های آمریکایی در جنگ یمن منجر به دو قطبی شدن کنگره آمریکا شده است. به طوری که باب مندز، سناتور دموکرات کنگره عضو کمیته روابط خارجی سنای آمریکا از قدرت خود به منظور به تأخیر انداختن تلاش برای فروش بیش از دو میلیارد دلار موشک نقطه زن هدایت شونده کارخانه ریتئون بهره گرفت. از طرفی مقامات حامی کمک نظامی به عربستان سعودی مدعی هستند که ائتلاف گام‌های مهمی برای نگرانی‌های آمریکا برداشته است. جیم ماتیس، وزیر دفاع آمریکا به پمپئو هشدار داده است تا با تأیید اینکه ائتلاف تلاش خود را برای کاهش کشتارها به کار گرفته است، از آنها حمایت کند تا حمایت نظامی آمریکا از ائتلاف ادامه یابد.

بر همین اساس هفته گذشته پمپئو به طور رسمی تأیید خود را به متحدان عربی‌اش رساند، اما یادداشت‌هایی که کنگره را از این تصمیم آگاه ساخت، نگرانی‌های آمریکا را بر انگیخت.

پس از بمباران اتوبوس دانش آموزان یمنی از سوی ائتلاف، افسران آمریکایی به عربستان سعودی به طور غیر رسمی در مورد احتمال قطع حمایت هشدار دادند که این هشدار سعودی‌ها را بر آن داشت تا اعلام کنند حمله به اتوبوس سهوا صورت گرفته است و آنها تلاش بیشتری برای جلوگیری از اقدامات مشابه به کار می‌بندند. با این حال این موضع نتوانست نگرانی‌های دولت ترامپ را پوشش دهد.

سناتور جین شاهین، یکی از نویسندگان قانون ادامه حمایت از عربستان با تأیید وزارت خارجه، در این رابطه گفته است که تأیید ائتلاف از سوی پمپئو به طور مشخص تجاوز به قانون است. او از ترامپ و دولتش خواسته که این تصمیم را بازبینی کنند و تأیید خود را مبتنی بر حقایق ارائه کنند.

شرکت ریتئون از ارائه نظر در این مورد امتناع کرد. با این وجود ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف عربی به رهبری سعودی روز چهارشنبه (28 شهریور 1397) گفت: عربستان سعودی و ایالات متحده روابط طولانی، محکم و به طور استراتژیک عمیقی با هم دارند. وی از ارائه نظر در مورد نگرانی‌های آمریکا امتناع کرد.