ردپای کارشکنان در مسیر پیشرفت صنعت فولاد کشور

صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع مهم در کشور، توانسته رتبه دهم دنیا را به خود اختصاص دهد و نقش اساسی در توسعه کشور ایفا کند. این صنعت هم اکنون علاوه بر تامین نیاز داخل، سهم عمده‌ای در صادرات کشور دارد. با این وجود برخی از مانع و چالش‌ها گریبانگیر این صنعت شده است. با توجه به کاهش فروش نفت و تحریم‌ها ضالمانه علیه ایران به خصوص صنایع مادر همچون فولاد، این صنایع بیش از پیش نیازمند همراهی و همدلی برای کاهش چالش‌ها و دست اندازها هستند تا بتوانند علاوه بر کاهش وابستگی به نفت، مسیر پیشرفت اقتصادی کشور را هموار کنند.

به گزارش ایلنا، در صنعت فولاد، با توجه به نیاز بازار داخلی و خارجی به ورق‌های فولادی، افزایش حجم و ظرفیت تولید آن، یکی از دغدغه‌های حال حاضر کشور است که در این راستا  شرکت‌ فولاد مبارکه برای نیل به این هدف گام برداشته و اقدام به تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 کرده‌ است. این اقدام نه تنها کشور را در مسیر رشد و تعالی قرار خواهد داد؛ بلکه نام ایران را به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان مطرح خواهد کرد.

متاسفانه در این بین، دست‌اندازی‌های داخلی و حضور برخی از افراد سودجو و دست‌های پنهان در مسیر رشد این صنعت در شرایطی که اقتصاد با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، بی انصافی در حق کشور است و مانع توسعه کشور می‌شود؛ چرا که طرح‌های توسعه‌ای همچون تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 در فولاد مبارکه علاوه بر اشتغال 1000 نفر به‌صورت مستقیم و 7 هزار نفر به صورت غیر مستقیم، باعث بی‌نیازی کشور از واردات ورق‌های فولادی ویژه نفت و گاز، تولید ورق‌های فولادی عریض جهت تولید لوله‌های انتقال آب؛ تولید ورق‌های استحکام بالا با وزن کمتر جهت تولید خودروهایی سبک وزن با مصرف سوخت پایین‌تر و ایمنی بالاتر، تولید ورق‌های فولادی ویژه شاسی خودروها و ماشین‌های سنگین؛ تولید ورق‌های فولادی با ضخامت کمتر و استحکام بیشتر جهت مصارف ساختمانی و صنایع لوله و پروفیل؛ جلوگیری از عرضه تختال مازاد کشور بدون ارزش افزوده و افزایش تولید ناخالص ملی؛ یجاد بازار بین‌المللی و فرصت صادرات ورق گرم نوردیده شده با اتکا به اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر برای توسعه صادرات غیر نفتی؛ تنوع بخشیدن به سبد محصولات فولاد مبارکه با توجه به تقاضای روزافزون صنایع داخلی و خارجی خواهد شد. بنابراین برای رفع این مشکل علاوه بر دولتمردان باید همه دست در دست هم دهیم؛ زیرا هدف دشمنان از پای در آوردن ایران است. 

البته در این بین نباید کارشکنی طرف‌های خارجی را نیز نادیده گرفت. پس از 12 سال بدعهدی طرف‌های اروپایی و چالش‌های پیش‌رو برای تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 فولاد مبارکه، پس از برجام نیز تلاش‌هایی برای انجام این پروژه صورت گرفت که با کارشکنی‌های آمریکا و تحریم‌های جدید همه آنها مُلغی گردید.

تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 از دستاوردهای ارزنده ملی است

اکنون انعقاد قرارداد تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 در راستای تکمیل طرح شهید خرازی در فولاد مبارکه، یکی از دستاوردهای ارزنده ملی در دوران پساتحریم خواهد بود که عملیات اجرائی آن با مشارکت 50 درصدی تأمین‌کنندگان داخلی (و قابل افزایش تا 70 درصد) و 50 درصد با مشارکت خارجی در بخش‌هایی که توان داخلی برای تأمین آن وجود ندارد انجام خواهد پذیرفت. در این قرارداد شیوه‌ای نو در مشارکت‌های خارجی در پیش گرفته شده است. به طوری که تأمین‌کنندگان خارجی علاوه بر تأمین قطعاتی که در داخل کشور توان تولید آن نیست، اصل تمام نقشه‌ها، برنامه‌ها، نرم‌افزارها، شیوه‌نامه‌ و دستورالعمل‌های اجرایی را نیز به فولاد مبارکه تحویل خواهند داد که در واقع به نوعی دانش فنی و تکنولوژی احداث خط نوردگرم توسط فولاد مبارکه خریداری می‌گردد و البته در ازای این بخش نیز صرفاً با تَهاتُر تحویل تولیدات فولاد مبارکه، قرارداد و عملیات اجرایی آغاز می‌شود.

شرکت فولاد مبارکه، بزرگترین دستاورد صنعتی جمهوری اسلامی ایران است که در 75 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و در زمینی به وسعت 35 کیلومتر مربع واقع شده است. عملیات اجرایی این پروژه عظیم صنعتی با شروع جنگ تحمیلی آغاز و اکنون جایگاه این شرکت در دنیا به عنوان بزرگترین تولید کننده فولاد تخت (رول‌های فولادی) در خاورمیانه و شمال آفریقاست. این شرکت تولید کننده محصولات فولادی از ضخامت 18/0 تا 16 میلیمتر به صورت کلاف، ورق گرم نورد شده و سرد نورد شده، کلاف و ورق قلع‌اندود، کلاف گالوانیزه و کلاف رنگی است که علاوه بر تأمین نیاز داخلی به اکنون چهل کشور دنیا صادر می‌شود. این شرکت در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی نیز از سرآمدان ایران است. ساخت ورزشگاه نقش جهان اصفهان، تکمیل مصلی اصفهان، ساخت مدارس و ... از آن جمله‌اند.

همچنین  بیش از نیمی از کارخانه یعنی حدود 1600 هکتار، فضای سبز است که با آبیاری قطره‌ای و توسط پساب تصفیه شده انجام می‌پذیرد. در جدیدترین طرح فناورانه فولاد مبارکه، فاضلاب شهرهای اطراف فولاد مبارکه (شهرستان مبارکه و شهرستان زرین‌شهر) با  تقبل هزینه خرید، انتقال و تصفیه‌خانه‌های متعددِ احداث شده برای فاضلاب این شهرها طی مبلغی بالغ بر چندصد میلیارد تومان خریداری گردیده تا در یک افق بلند مدت تمام آب مورد نیاز خطوط تولید با پساب فاضلاب‌های تصفیه شده انجام پذیرد.

میزان اشتغال در خط نورد گرم 1000 نفر به صورت مستقیم و 7 برابر آن بصورت غیرمستقیم (جمعاً 8000 نفر) است که بخشی از نیاز کشور در بخش اشتغال به عنوان یکی از معضل‌های بزرگ اجتماعی را بر طرف خواهد کرد

تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 از الزامات کشور است

اکنون با توجه به افزایش نیاز بازار داخلی و خارجی به ورق‌های فولادی، خط نورد گرم فعلی فولاد مبارکه جوابگوی نیاز صنایع پایین‌دستی نیست، چرا که ظرفیت تولید کوره‌ها در فولاد مبارکه 7 میلیون تن و ظرفیت نورد گرم با تمام ظرفیت‌های بهبود یافته در سال‌های اخیر حداکثر 5 میلیون تن در سال است، که نسبت به ظرفیت نهایی فولادسازی 2 میلیون تن کسری دارد و برای نورد این 2 میلیون تن شمش فولادیِ اضافه، باید فکری می‌شد. خط جدید نورد گرم 2 فولاد مبارکه در راستای تکمیل طرح شهید خرازی، تدبیری بود که برای حل این مشکل اندیشیده شد.

اصلی‌ترین مسائلی که باعث شد نیاز به احداث یک واحد نورد گرم جدید در کنار خط قبلی احساس شود و پس از تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2 برطرف می‌‌شود عبارتند از زمان راه‌اندازی خط موجود، بخشی از نیازهای بازار توسط این خط تولید و الباقی از خارج از کشور تأمین می‌شد که با راه‌اندازی خط جدید، نیاز کشور کاملاً از واردات مرتفع خواهد شد. با توجه به نفت‌خیز بودن ایران و نیاز بسیار زیاد صنعت نفت به لوله‌های انتقال ذخایر نفت و گازِ کشورمان، که عمدتاً از نوع ترش است، امکان تولیدِ رول ورق جهت ساخت لوله‌های با اقطار بزرگ و ضخامت زیاد وجود ندارد، که نیاز این صنایع به تولید گریدهای جدید فولادی از قبیل API X70 است که صرفاً با راه‌اندازی این خط جدید مقدور خواهد بود. مضاف بر اینکه پس از راه‌اندازی این خط، صنایع نفت و گاز کشور از واردات ورق فولادی جهت تولید لوله‌های انتقال بی‌نیاز خواهد شد. ضخامت تولیدی نورد فعلی از 5/1 تا 16 میلیمتر است، که پاسخگوی نیاز کشور به کلافِ ورق، جهت استفاده در حوزه نفت، گاز و آب به محصولات با ضخامت بالاتر نیست و خط جدید، کلافِ فولادیِ با ضخامت 2/1 تا 4/25 میلیمتر و عرض تا 2000 میلیمتر را تولید می‌کند و  این نیاز را پوشش خواهد داد. نیاز گسترده صنعت اتومبیل‌سازی به ورق‌های خاص استحکام بالایِ سبک DP1180 ، جهت استفاده در بدنه خودروها، که باعث سبک‌سازی و استحکام بخشیدن به بدنه خودرو و در نتیجه کاهش آلودگی، ایمنی بالا و صرفه‌جویی هزینه‌های سوخت آن می‌شود با راه‌ا ندازی این خط مرتفع خواهد شد.

اکنون بیشترین نیاز صنایع لوله و پروفیل به صورت عمومی ضخامت‌های زیر 2 میلیمتر است که به دلیل فرسودگی خط موجود امکان پوشش کامل این نیاز در این ضخامت وجود ندارد و با احداث خط جدید می‌توان ضخامت‌های تا 2/1 میلیمتر را با استحکام بالا و بصورت سبک تولید نمود که در هزینه‌های تمام شده مشتریان ساختمانی نیز موثر خواهد بود. امکان تولید فولاد با کربن متوسط برای ماشین‌کاری در ایران وجود ندارد و خط نورد گرم 2 این موضوع را برطرف خواهد کرد.

در حال حاضر امکان تولید گرید پراستحکام QSD700 جهت تولید شاسی خودرو سنگین وجود نداشته و تولیدات خط جدید نورد گرم 2 می‌تواند این امکان را برای کشور برای اولین بار فراهم نماید. ارزش افزوده تبدیل سنگ آهن به تختال تنها 100 تومان و تبدیل تختال به ورق گرم نوردیده شده 1000 تومان است که در حال حاضر 2 میلیون تن تختال مازاد بر مصرف نورد گرم موجود، در سال موجود است و ارزش افزوده‌ای که پس از تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2  حاصل خواهد شد، نقش مهمی در اقتصاد کشور و تولید ناخالص ملی ایفا می‌نماید. خط فعلی بیشتر پاسخگوی نیاز بخش تجاری و ساختمانی است. در صورتی که نیاز صنایع کشور به محصولات مستحکم و سبک روز به روز با تکمیل طرح شهید خرازی نورد گرم 2  بیشتر می‌شود. برخی محصولات مورد نیاز صنایع، صرفه اقتصادی تولید با خط فعلی نورد را ندارند که با راه‌اندازی خط جدید این موضوع به سهولت و با صرفه اقتصادی برای طرفین امکان‌پذیر خواهد بود. در خط جدید با عنایت به تکنولوژی پیشرفته آن، نیاز به قطعات یدکی، تعمیرات و توقف تولید بسیار کمتر از خط موجود است. عدم امکان تولید محصولات دوفازی DP800 و DP600 جهت استفاده در بدنه خودرو که فولادی با ضخامت کم و استحکام بسیار بالا است و تحول شگرفی در صنعت خودرو اتفاق خواهد افتاد. این تحول از حیث افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت،آلودگی کمتر هوا و سرعت بیشتر در خودرو خواهد بود. در زمان ساخت فولاد مبارکه مهندسینی اقدام به پیگیری احداث این خط نمودند که اغلب آنان تجربه کار در صنایع فولادی را نداشتند. با عنایت به اندوخته تجربیات بسیار بالای مهندسین و مدیران فولاد مبارکه در حوزه تولید فولاد و نورد آن و همچنین احداثِ خطوط جدید، این خط با درصد موفقیت بالایی احداث خواهد شد و باعث یک جهش تکنولوژی در کشور خواهد شد. با توجه به وجود ظرفیت تولید ورق جهت صنایع لوازم خانگی با عرض بالا در واحد نورد سرد فولاد مبارکه، این ظرفیت در خط نورد گرم ایجاد نشده است که خط نورد گرم 2 برای صنایع لوزام خانگی نیز بسیار مصرف خواهد داشت.

میزان اشتغال در خط نورد گرم 1000 نفر به صورت مستقیم و 7 برابر آن بصورت غیرمستقیم (جمعاً 8000 نفر) است که بخشی از نیاز کشور در بخش اشتغال به عنوان یکی از معضل‌های بزرگ اجتماعی را بر طرف خواهد کرد. تکنولوژی خط موجود مربوط به دهه 1970 میلادی است و تکنولوژی خط جدید به روزترین تکنولوژی روز دنیا است.