تهران و بغداد روی دور تند همکاری

سفر رئیس جمهوری به عراق نقطه اوج رایزنی و دیدارهایی است که طی روزهای گذشته بین مسئولان ایرانی و مقامات کشور همسایه صورت گرفته است.

به گزارش ایرنا، در آستانه سفر رئیس‌جمهوری به عراق، حجم مراودات و رایزنی‌های دیپلماتیک و اقتصادی بین تهران و بغداد به شکل چشمگیری افزایش یافته که آخرینِ آن گفت وگوی تلفنی وزرای امور خارجه برای تبادل نظر و گفت وگو درباره این سفر مهم بود.

پیش از گفت وگوی پنجشنبه‌شب «محمدجواد ظریف» و «محمدعلی حکیم»، وزیر صمت نیز با همتای عراقی خود در تهران دیدار کرد. «رضا رحمانی» با اشاره به مذاکرات صورت گرفته در جهت ارتقای روابط استراتژیک تهران- بغداد، از هدف گذاری صورت گرفته برای تجارت سالانه 20 میلیارد دلاری بین دو کشور همسایه سخن گفت. 

در همین پیوند، رئیس جمهوری دو روز پیش و در جریان سفر به استان گیلان با «محمد الحلبوسی» رئیس مجلس عراق دیدار کرد. «حسن روحانی» با تاکید بر اینکه اراده رهبری، دولت و مجلس جمهوری اسلامی ایران همکاری برادرانه و نزدیک با عراق است، بیان داشت: امنیت و ثبات عراق و جمهوری اسلامی ایران در یکدیگر تاثیرگذار است.

رئیس جمهوری با اشاره به همکاری‌های دو کشور برای ثبات در منطقه، مبارزه با تروریسم و همچنین توسعه روابط همه جانبه گفت: حضور مسئولان عراقی در ایران و بویژه روابط نزدیک پارلمانی برای گسترش روابط دو ملت مغتنم و مفید است.

اکنون مقام‌های بغداد در تدارک میزبانی از روحانی هستند که برای نخستین بار است در قامت رئیس جمهوری طی 6 سال گذشته به عراق سفر می کند. 

فشار تحریم‌های آمریکایی و شرایط حاکم بر منطقه، تضمین و توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی با یکی از مهمترین شرکای استراتژیک را به مسئله ای ضروری برای تهران تبدیل کرده است؛ هدفی که از محورهای اصلی دیدارهای اخیر میان مقام‌های ایرانی و عراقی است و اظهارات اخیر رئیس جمهوری عراق آن را تایید می کند. 

با توجه به اینکه رئیس جمهوری و نخست وزیر تکنوکرات عراق بارها تاکید کرده اند که حسن همجواری، تنش زدایی و منافع ملی را مبنای عمل خود در عرصه سیاست خارجی و منطقه ای قرار خواهند داد، ناظران منافع مشترک ایران و عراق در مناسبات دوجانبه را چالشی جدی برای آمریکا در مسیر خدشه دار کردن روابط دو کشور می دانند. 

پیش استقبال رئیس‌جمهوری عراق

 از روحانی 

رئیس جمهوری کشورمان در حالی طی روزهای آینده عازم عراق می شود که همتای عراقی او به طور ویژه به استقبال او رفته و بر اهمیت این دیدار تاکید کرده است

. «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق دیروز سه شنبه گذشته در گفت و گو با رسانه ها داشتن «روابط بسیار خوب» با ایران را در راستای منافع عراق توصیف کرد و از ظرفیت و مزیت‌های مبنا قرار گرفتن این روابط به عنوان «پایه سازمان منطقه‌ای» مورد نظر خود سخن گفت. 

صالح با اشاره به اهمیت اصل تنش زدایی در روابط کشورها به ریشه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی روابط تهران- بغداد پرداخت و گفت: این مسائل را با جزییات مطرح می کنم تا اهمیت روابط ایران و عراق را به جهانیان و خودمان یادآور شوم. 

صالح بار دیگر تاکید کرد که سیاست عراق این است که جزو قطب بندی‌های سیاسی نباشد و عراق را از درگیری ها و تنش‌های بیهوده دور نگه دارد. 

با همین پیش فرض، اظهارات اخیر صالح را می‌توان دست رد بغداد به تلاش‌های بی وقفه آمریکا در همراه کردن عراق با سیاست‌های ضد ایرانی واشنگتن دانست. 

وی پیش از این و اندک زمانی پس از آغاز دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان یعنی در آبان ماه امسال به تهران سفر کرد تا راه‌های گسترش همکاری ها را با مسئولان جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار دهد. 

ناکامی‌های پی در پی آمریکا در عراق 

آمریکا در راستای اجرایی سازی «فشار حداکثری» و تنگ تر کردن حلقه فشار علیه کشورمان، بر عراق به عنوان یکی از مهمترین شرکای استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تمرکز کرده است. 

پس از اینکه تلاش‌های واشنگتن و هم‌پیمانان منطقه ای آمریکا برای تاثیرگذاری بر انتخابات پارلمانی عراق و تغییر کلی رویکرد دولت برآمده از آن در جهت تقویت گرایشات آمریکایی آن بی نتیجه ماند، اقداماتی در راستای اعمال فشار مضاعف بر بغداد برای همراهی با تحریم‌های ثانویه علیه کشورمان در دستور کار واشنگتن قرار گرفت. 

قرارگرفتن برهم صالح در جایگاه رئیس جمهوری و نیز «عادل عبدالمهدی» در جایگاه نخست وزیری و اعلام مواضع رسمی آنها در عدم همراهی با آمریکا در تحریم‌های ضد ایرانی، از دشواری کار آمریکایی ها در اعمال فشار حداکثری علیه ایران نشان داشت. 

عبدالمهدی در جلسه نخست کابینه خود با بیان این جمله که «عراق بخشی از نظام تحریم علیه ایران نخواهد بود»، به صراحت مسیر سیاست خارجی خود را در راستای منافع ملی عراق و حسن همجواری با همسایه دیرینه خود تعیین کرد؛ مسئله ای که در جریان سفر رئیس جمهوری عراق به کشورمان در آبان ماه هم مورد تایید و تاکید قرار گرفت و نگرانی‌های واشنگتن را افزایش داد. 

حجم عمده‌ای از صادرات ایران به عراق به صادرات گاز طبیعی اختصاص دارد. با این حال طی ماه‌های گذشته حجم صادرات غیرنفتی ایران به عراق نیز حدود 47 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته است. 

معافیت عراق از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تا سه ماه دیگر اعتبار دارد و ایران و عراق باید برای دور زدن تحریم‌های آمریکا در این حوزه تدبیری جدی بیاندیشند. 

سفرهای اخیر مسئولان ایرانی چون وزیر امور خارجه، نیرو نفت به عراق آن هم بلافاصله پس از سفر «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا به عراق، نیز در راستای تسهیل مسیر مناسبات سیاسی و اقتصادی و کاستن از محدودیت‌های آمریکا علیه توسعه روابط با ایران انجام شد.