بی‌تاثیری دستورات مدیریت بحران در بحران‌های اخیر
«زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند؟!»
هنگام ارائه گزارش عملکرد مسئولان دستگاه‌های مختلف دور میزهای چند ده‌نفره «همه چیز خوب و عالی است»، «اقدامات خوبی انجام شده» و «ان‌شاءالله دیگر غافلگیر نخواهیم شد». اما همین که فاصله از دور میزها بیشتر می‌شود، گویا هنوز خیلی کارها انجام نشده که همچنان بجز زلزله، سیل، توفان و بارندگی هم غافلگیرمان می‌کند!
به گزارش ایسنا، هنوز دو هفته از فرمان رئیس سازمان مدیریت بحران کشور برای آمادگی در برابر حوادث فصل سرما نگذشته بود که بارش باران و جاری شدن سیلاب در شش استان کشور ثابت کرد که مدیریت بحران در کشور ما همچنان حداقل برای برخی مسئولان شبیه به یک شوخی است، چرا که بارش‌های اخیر باران نیز علی‌رغم آن‌که از سوی هواشناسی پیش‌بینی شده و اخطارهای لازم در موردش صادر شده بود، باز هم غافلگیرشان کرد و بر اساس آخرین آمار تاکنون دست‌کم ۹ نفر جان خود را از دست داده و میلیاردها تومان خسارات به تاسیسات زیربنایی، خانه‌ها، راه‌ها، شهرها و ... وارد شده است.
بخشنامه بی‌اثر؟
این در حالی است که اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در روزهای پایانی شهریور و در آستانه آغاز فصل سرما طی نامه‌ای به استانداران و روسای شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور، آنان را ملزم به رعایت و انجام اصول ۱۵گانه در برابر بحران کرده بود. او در گفت‌وگو با ایسنا درباره این بخشنامه و اصول تاکیدشده در آن گفته بود: «با توجه به این‌که در آستانه فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان هستیم و در این ایام نیز وقوع حوادث طبیعی فصلی ناشی از بارندگی‌های باران، برف و کولاک در مناطق کوهستانی و همچنین تغییرات نابهنگام جوی افزایش می‌یابد، لذا از تمامی استانداران و روسای شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور خواسته شد که در راستای ارتقای آمادگی خود برای مقابله با هر نوع حادثه احتمالی، مواردی را رعایت کنند که نخستین مورد آن پاکسازی معابر و آبراهه‌های زیرگذر جاده‌ها و خطوط ریلی است که باید در تمام استان‌ها و شهرها انجام شده و گزارشی از آن ارائه شود.»
نجار با بیان این‌که باید تمهیدات لازم در مجموعه درون‌شهری به‌ویژه در مسیل‌ها و رودخانه‌های داخل شهرها توسط شهرداری‌ها انجام شده و نسبت به پاکسازی و لایروبی انهار و قنوات اقدام شود، گفته بود: «رصد و بازبینی دوره‌ای پل‌های کم‌ارتفاع توسط دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط که عمدتا به هنگام جاری شدن سیلاب سبب مسدود شدن مسیر رودخانه و انحراف آب و بروز خسارات جانی و مالی می‌شود نیز، جزو مواردی است که باید در دستور کار قرار بگیرد. همچنین ضرورت دارد تا اقدامات بازدارنده برای جلوگیری از ساخت‌وسازها در حریم و بستر رودخانه‌ها انجام شد و با متجاوزان به حریم و بستر رودخانه‌ها برابر مقررات، برخورد قانونی لازم انجام شود.»
بحران بی‌مدیریت؟
در این میان بحث جایگاه قانونی سازمان مدیریت بحران کشور هم مطرح است، سازمانی که قانون آزمایشی آن در سال ۸۵ اجرا شده و پس از چندین دوره تمدید، از سال ۹۳ تاکنون بدون قانون مصوب ادامه فعالیت می‌دهد و در عین حال از همین سال‌ها نیز لایحه آن در مجلس شورای اسلامی در انتظار تصویب است.
به نظر می‌رسد عدم توجه کافی مجلس به قانون جدید مدیریت بحران، سبب بی‌توجهی دیگر دستگاه‌ها به نقش، جایگاه و دستورات و اخطارهای این سازمان شده است، به‌طوری‌که در سال‌های اخیر بسیاری از بخشنامه‌ها و دستورات این سازمان علی‌رغم ابلاغ بدون اثر مانده است
بحران را باور نداریم
مرتضی اکبرپور، معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور درباره چرایی بی‌تفاوتی و عمل نکردن سازمان‌های دیگر به دستورات و ابلاغیه‌های سازمان مدیریت بحران کشور، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: «این‌طور نیست که سازمان‌ها به دستورات مدیریت بحران بی‌تفاوت باشند، اما زیرساخت‌ها برای اجرای این دستورات فراهم نیست و متاسفانه همین امر سبب می‌شود تا دستگاه‌های دیگر نتوانند دستورات مدیریت بحران را اجراء کنند.»
اکبرپور، در ادامه حرف اصلی را می‌زند و درباره این‌که چرا تاکنون نسبت به تامین این امکانات و منابع اقدامی نشده است، می‌گوید: «متاسفانه باور به بحران در میان بسیاری از مسئولان وجود ندارد و البته مردم هم همین‌طور هستند. جایگاه سازمان مدیریت بحران جایگاه خوبی است و اتفاقا در همین قانون فعلی این سازمان نیز جایگاه مدیریت بحران متناسب با الگوهای بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیاست. اما همان بحث باور به بحران مطرح است. دیدیم که در ماجرای زمین‌لرزه‌ای که سال گذشته تهران را تحت تاثیر قرار داد، مردم چه رفتاری از خود بروز دادند. این‌ها به ما نشان داد که متاسفانه مردم هم نمی‌دانند در زمان بروز حوادث مختلف اعم از سیل و زلزله و ... چه کاری انجام دهند.»
تکرار تجربه
به نظر می‌رسد با رویه فعلی، پس از این‌هم شاهد تکرار تجربه‌های تلخ از حوادث طبیعی قابل پیش‌بینی باشیم، کما این‌که نجار نیز در گفت‌وگو با ایسنا به آن اشاره کرده و می‌گوید: «با فرا رسیدن فصل پاییز احتمال جاری شدن سیلاب‌های مخرب در سطح استان‌ها بسیار محتمل بوده و از طرفی با توجه به تجارب گذشته و حوادث اخیر در برخی از استان‌ها و وقوع خسارات جبران‌ناپذیر ناشی از عدم رعایت نکات ایمنی و نبود آمادگی قبلی، بیم آن می‌رود که بار دیگر حوادث، تکرار و اموال، احشام و جان انسان‌ها در معرض خطر سیل، آب‌گرفتگی و صاعقه قرار گیرد.»
بیم رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از تکرار تجربیات تلخ گذشته، گویا در همان عاملی ریشه دارد که معاونش به آن اشاره کرده؛ «باور نکردن بحران» در میان مسئولان؛ و البته معلوم نیست بارش چند برف و باران دیگر در کشور لازم است تا این بار دیگر نه مردم و نه مسئولان غافلگیر نشوند و بالاخره بحران را باور کنند.
دیدگاه تان را بنویسید