نگار رشیدی 

نوبتی هم باشد نوبت میزبانی پاریس از ورزشکاران پارالمپیکی است. ورزشکارانی که نشان دادند معلولیت محدودیت نیست و انسان با شرایط فیزیکی متفاوت و محدودیت‌های بسیار قادر به انجام کارهای بزرگی است. هفدهمین دوره این بازی‌ها با حضور ۴۴۰۰ ورزشکار از ۱۸۸ کشور در ۲۲ رشته از هفت تا 18 شهریور برگزار می‌شود و کاروان ورزش ایران با نام «فرزندان ایران» و شعار «ایمان، ایثار و افتخار» با ترکیب 65 ورزشکار و 34 مربی و سرپرست در 10 رشته در این دوره از بازی‌ها حضور دارد. مسابقات کاروان ایران از روز پنجشنبه هشت شهریور با رشته پاراتکواندو آغاز می‌شود و آخرین رقابت نمایندگان کشورمان نیز در رشته پاراوزنه‌برداری روز یکشنبه ۱۸ شهریورماه خواهد بود.

66 منهای یک سهمیه 

۶۵ ورزشکار ایران در رشته‌های والیبال نشسته (۱۲ نفر)، گلبال (۶ نفر) وزنه‌برداری (۶ نفر)، پارادوومیدانی (۱۵ ورزشکار مرد و چهار ورزشکار زن)، پاراتیراندازی (یک ورزشکار مرد و سه ورزشکار زن)، پارا تیروکمان (چهار ورزشکار مرد و دو ورزشکار زن)، پاراتکواندو (سه ورزشکار مرد و دو ورزشکار زن)، پارا شنا (دو ورزشکار مرد)، پاراکانو (یک ورزشکار مرد و یک ورزشکار زن) و پاراجودو (دو ورزشکار مرد) کسب سهمیه کرده‌اند. البته ورزشکاران ایران موفق به کسب 66 سهمیه شده بودند اما با تصمیم کمیته ملی پارالمپیک و بر اساس سیاست کیفی‌گرایی و ارزیابی‌های فنی، علی اشتری در رشته دوومیدانی از لیست اعزامی خط خورد.

جوان‌ترین ورزشکار اعزامی ایران زهرا رحیمی ۱۶ ساله در رشته پاراتکواندو است و محمدرضا میرشفیعی در رشته پاراتیراندازی با ۵۱ سال سن مسن‌ترین ورزشکار اعزامی است؛ البته میانگین سنی ورزشکاران ۳۳ سال است. 

افتتاحیه با رژه تیم پناهندگان

در رویدادهای بزرگی مانند بازی‌های المپیک و پارالمپیک، رژه کاروان‌های کشورها از اصلی‌ترین بخش‌های مراسم افتتاحیه است. افتتاحیه پارالمپیک پاریس اما با یک سنت‌شکنی و اتفاق نو همراه است. طبق تصمیم برگزارکنندگان بازی‌ها، برای نخستین بار در تاریخ تیم پناهندگان به عنوان اولین تیم مقابل تماشاگران رژه خواهد رفت. پیش از این سنت همیشگی این بود که یونانی‌ها که بنیان‌گذار المپیک هستند، به عنوان اولین گروه وارد مراسم رژه می‌شدند اما در این دوره پاریسی‌ها به خاطر مشکلات سیاسی و امنیتی و ایجاد بستری برای توجه به تیم پناهندگان، این شرایط را ایجاد کردند تا اعضای تیم پناهندگان به عنوان اولین کاروان رژه بروند. تیمی که برای نخستین بار در بازی‌های 2016 تشکیل شد و در پاریس هشت نماینده دارد. جالب است بدانید این تیم هشت نفره، دو عضو ایرانی دارد؛ هادی درویش در پاراوزنه‌برداری و سیدامیر حسین‌پور در پاراتنیس روی میز برای تیم پناهندگان به میدان خواهند رفت. 

محمدرضا میرشفیعی در رشته پاراتیراندازی و هاجر صفرزاده در رشته دوومیدانی نابینایان، پرچمداران ایران در پارالمپیک پاریس هستند.

پیش‌بینی سه طلای کم‌تر نسبت به توکیو

کاروان ایران در پارالمپیک توکیو 24 مدال شامل 12 طلا، 11 نقره و یک برنز به دست آورد و درنهایت در رده سیزدهم ایستاد. در حالی که انتظار می‌رفت در دوره جدید این بازی‌ها پیش‌بینی بهتری درباره مدال‌آوری کاروان صورت بگیرد و شاهد روند رو به جلوی ورزشکاران باشیم، اما پیش‌بینی‌ها حکایت از روند رو به عقب پارالمپیکی‌ها دارد. طبق اعلام محمد پولادگر سرپرست کاروان اعزامی به بازی‌های پارالمپیک، آخرین پیشی‌بینی‌های انجام شده ۹ طلا، پنج نقره و ۱۳ برنز است. پولادگر دلیل این افت را این‌طور اعلام کرد که از 12 ورزشکاری که در توکیو به قهرمانی رسیدند، 6 نفر در رشته‌های جودو، تکواندو و تیروکمان در این دوره حضور ندارند و یا ورزشکاران به دلایلی خداحافظی کردند. 

با این حال اینکه جایگزینی برای این طلایی‌ها نبوده و اقدام لازم در این مورد صورت نگرفته، موضوعی است که باید در زمان خود به آن رسیدگی شود. خداحافظی ورزشکاران در هر رشته‌ای و هر دوره‌ای ممکن است اتفاق بیفتد و درست در این نقطه است که موضوع پشتوانه‌سازی مطرح می‌شود تا ورزش کشور حرکت رو به جلوی خود را ادامه دهد. 

پاداش چهار میلیاردی برای طلایی‌ها

کمیته ملی پارالمپیک به فاصله چند روز تا آغاز بازی‌های پاریس پاداش‌های پای سکو را اعلام کرد. بر اساس اعلام محمد پولادگر نایب‌رییس کمیته ملی پارالمپیک، ورزشکاران طلایی پارالمپیک پاریس مبلغ چهار میلیارد تومان پاداش دریافت می‌کنند. همچنین به دارندگان مدال نقره یک و نیم میلیارد و به برنزی‌های کاروان مبلغ یک میلیارد تومان پاداش تعلق می‌گیرد. پولادگر البته تاکید کرد که این میزان پاداش با توجه به عملکرد ورزشکاران در پاریس ۲۵ درصد افزایش پیدا می‌کند. همچنین میزان پاداش برای رشته‌های تیمی به میزان ۷۵ درصد رشته‌های انفرادی خواهد بود. پاداش کادر فنی نیز ۷۵ درصد رقم‌های اعلام شده است و بسته به عملکرد ورزشکاران آنها در پارالمپیک تا ۳۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. 

البته تقاضای بسیاری از پارالمپیکی‌ها دریافت پاداش برابر با المپیکی‌هاست اما رشد 20 برابری پاداش‌ها از سوی کمیته المپیک در توان کمیته پارالمپیک نیست و درنهایت این مبالغ به عنوان پاداش برای ورزشکاران تعیین شد. کمیته المپیک برای طلایی‌ها ۱۰ میلیارد تومان، مدال‌آوران نقره چهار میلیارد تومان و مدال‌آوران برنز دو میلیارد تومان پاداش تصویب کرد تا ایران در صدر پاداش‌دهندگان قرار بگیرد. 

وزارت ورزش و جوانان نیز در مراسم بدرقه المپین‌ها، مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان به ورزشکاران، ۳۰ میلیون تومان به سرمربیان و ۱۰ میلیون به همسران و ۱۰ میلیون به مادران ورزشکاران اعزامی پاداش اهدا کرد. 

۹ داور ایرانی در پارالمپیک 

ایران در پارالمپیک پاریس 9 نماینده هم در بخش داوری دارد. داورانی که قرار است در هشت رشته قضاوت کنند. محمدرضا کبیری و رضا روشن‌امید در پارابدمینتون، گقارد طهماسیان در بسکتبال با ویلچر، مرجان تیموری در پاراتکواندو، سیمین رضایی در پاراتنیس روی میز، غزاله رسولی در پاراتیراندازی با کمان، سجاد باقریان در پاراترای‌اتلون، فرزاد فلفلی در فوتبال نابینایان و مهدی نویدی‌کیا در والیبال نشسته 9 داور ایرانی هستند که طی 12 روز برگزاری بازی‌های پارالمپیک، داوری می‌کنند. 

از مجموع 16 دوره‌ای که بازی‌های پارالمپیک برگزار شده، کاروان ایران در 9 دوره حضور داشته و درمجموع ورزشکاران ایران موفق به کسب 160 مدال شامل 67 طلا، 48 نقره و 45 برنز شده‌اند. دوومیدانی با 94 مدال (36 طلا، 30 نقره، 28 برنز) در صدر رشته‌های مدال‌آور ایران در پارالمپیک‌ها است

ماجرای پیدایش بازی‌های پارالمپیک 

در مقایسه با 33 دوره برگزاری بازی‌های المپیک، بازی‌های پارالمپیک که در آستانه برگزاری هفدهمین دوره است، قدمت زیادی ندارد اما اولین رقابت برای ورزشکاران پارالمپیکی همزمان با اولین دوره المپیک نوین (۱۹۴۸ لندن) برگزار شد و همین مساله نشان از پیشینه طولانی این رویداد بزرگ دارد. 

نقطه شروع برگزاری این بازی‌ها را باید بعد از جنگ جهانی دوم دانست. دوره‌ای که فعالیت ورزشی برای مجروحان جنگی گسترش زیادی پیدا کرد و خیلی جدی‌تر مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال در سال ۱۸۸۸ یک باشگاه ورزشی ویژه افراد ناشنوا در برلین وجود داشت و در سال 1944 افتتاح مرکز آسیب‌های ستون فقرات در بیمارستان «استوک ماندویل» بریتانیا، ورزش توانبخشی رفته رفته به سمت ورزش تفریحی و درنهایت ورزش رقابتی حرکت کرد. 

چهار سال بعد یعنی در سال ۱۹۴۸ در روز افتتاحیه اولین دوره المپیک نوین، دکتر «لودویگ گاتمن» که درخواست افتتاح مرکز آسیب‌های ستون فقرات را داشت، اولین مسابقه را برای ورزشکاران ویلچری ترتیب داد. رویدادی که با هدف ایجاد یک رقابت ورزشی نخبگان برای افراد دارای معلولیت با حضور 16 سرباز مجروح مرد و زن در رشته تیروکمان برگزار شد. چهار سال بعد یعنی در سال ۱۹۵۲ در کنار انگلیسی‌ها، کهنه‌سربازان هلندی و اسرائیلی هم به جنبش پیوستند و اینگونه بازی‌های بین‌المللی «استوک ماندویل» تاسیس شد. بازی‌های «استوک ماندویل» به تدریج و در زمان کم‌تر از 10 سال به بازی‌های پارالمپیک تبدیل شد و اولین دوره رسمی آن در سال ۱۹۶۰ به میزبانی ایتالیا و در رم برگزار شد. در تاریخ بازی‌ها آمده که 400 ورزشکار از 23 کشور در اولین دوره پارالمپیک شرکت کردند.  کمیته بین‌المللی پارالمپیک هم درواقع طی 41 سال شکل گرفت. این کمیته به تدریج با ادغام سازمان‌های مختلفی که در حمایت از ورزشکاران دارای معلولیت شکل گرفته بود تاسیس شد. این کمیته به عنوان یک سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی در سال ۱۹۸۹ در دوسلدورف آلمان تاسیس شد تا به عنوان نهاد جهانی حاکم بر جنبش پارالمپیک عمل کند. کلمه «پارالمپیک» از حرف اضافه یونانی «پارا» و کلمه «المپیک» مشتق شده است. معنای آن این است که پارالمپیک بازی‌های موازی با المپیک است و نشان می‌دهد که چگونه این دو حرکت در کنار هم وجود دارند.

160 مدال ایران در 9 دوره حضور

از مجموع 16 دوره‌ای که بازی‌های پارالمپیک برگزار شده، کاروان ایران در 9 دوره حضور داشته است. نخستین حضور ایران در این بازی‌ها به پارالمپیک 1988 سئول برمی‌گردد که کاروان کشورمان با 35 ورزشکار در چهار رشته در مسابقات شرکت کرد و با هشت مدال (چهار طلا، یک نقره و سه برنز) در رده بیست‌وهفتم ایستاد. 

طبق تصمیم برگزارکنندگان بازی‌های پارالمپیک، برای نخستین بار در تاریخ تیم پناهندگان به عنوان اولین تیم مقابل تماشاگران رژه خواهد رفت. همچنین محمدرضا میرشفیعی در رشته پاراتیراندازی و هاجر صفرزاده در رشته دوومیدانی نابینایان، پرچمداران ایران در مراسم افتتاحیه امروز هستند

درمجموع در طول این 9 دوره ورزشکاران ایران موفق به کسب 160 مدال شامل 67 طلا، 48 نقره و 45 برنز شده‌اند. بیشترین مدال‌های کسب شده مربوط به بازی‌های 2012 لندن، 2016 ریو و 2020 توکیو می‌شود که 24 مدال به دست آمد. البته بهترین رتبه تاریخ ایران در ادوار مختلف پارالمپیک مربوط به 2012 لندن می‌شود که کاروان کشورمان در رده یازدهم ایستاد. با این وجود، به لحاظ کیفیت مدال، بازی‌های 2020 توکیو بهترین عملکرد کاروان کشورمان بود که 12 طلا، 11 نقره و یک برنز کسب شد. 

جالب است بدانید برخلاف ورزشکاران المپیکی که در چند رشته محدود موفق به کسب مدال شدند، در پارالمپیک ورزشکاران کشورمان در 16 رشته موفق به کسب سهمیه شده‌اند و در 9 رشته هم مدال به دست آورده‌اند. دوومیدانی با 94 مدال (36 طلا، 30 نقره، 28 برنز) در صدر رشته‌های مدال‌آور است و وزنه‌برداری با 32 مدال (12 طلا، 10 نقره، 10 برنز)، والیبال نشسته با 9 مدال (هفت طلا، دو نقره)، تیراندازی با هفت مدال (پنج طلا، دو برنز)، تیراندازی با کمان هشت مدال (چهار طلا، دو نقره و دو برنز)، فوتبال هفت نفره با سه مدال (یک نقره و دو برنز)، جودو با چهار مدال (سه نقره و یک برنز)، فوتبال پنج نفره با یک مدال (نقره) و پاراتکواندو با دو مدال (یک طلا و یک نقره) دیگر رشته‌های مدال‌آور ایران در ادوار بازی‌های پارالمپیک هستند. 

باید دید کاروان پارالمپیک ایران فراتر از پیش‌بینی‌های مسئولان کمیته ملی پارالمپیک ظاهر می‌شود یا نه.