سمفونی تغییرات!

 آریا طاری

ورود مسعود شجاعی به ترکیب تیم ملی در مسابقه با عمان، به این معنی بود که عملا به جز دو دروازه‌بان ذخیره، همه نفرات دیگر حاضر در اردو حداقل چند دقیقه در جام ملت‌ها به میدان رفته‌اند. کارلوس کی‌روش به جز بیرانوند و خط دروازه، در همه نقاط دیگر زمین تغییر ایجاد کرده و روی برپایی تغییرات دائمی در ترکیبش، اصرار ویژه‌ای به خرج می‌دهد. حدس‌ زدن ترکیب اصلی تیم ملی، این روزها چالشی است که تیم‌های رقیب با موفقیت از آن خارج نمی‌شوند.

ترکیب اصلی تیم ملی برای مسابقه با عمان، علاوه بر تیم حریف، هواداران تیم خودی را نیز شگفت‌زده کرد. محمدحسین کنعانی‌زادگان که تصور می‌شد جایگاه ثابتش را حفظ می‌کند، دوباره به نیمکت برگشت تا مجید حسینی از ابتدا در قلب دفاع قرار بگیرد. وریا غفوری پس از دو نمایش خوب، به نیمکت منتقل شد تا رامین رضاییان دومین مسابقه‌اش در جام را پشت سر بگذارد. درست مثل سمت راست خط دفاعی، در سمت چپ نیز احسان حاج‌صفی و میلاد محمدی هر کدام دو بازی در این جام انجام داده‌اند. نیمکت‌نشینی سامان قدوس پس از چند نمایش شگفت‌انگیز اخیر، تصمیم متفاوت دیگری از سوی کی‌روش بود. مربی پرتغالی با وجود عملکرد نه‌چندان قابل قبول علیرضا جهانبخش در مسابقه با عراق، این بازیکن را از ابتدا در ترکیب دیدار با عمان قرار داد و مزد اعتماد به این ستاره را با یک نمایش استثنایی از سوی او گرفت. سی‌کیو در ثانیه‌های پایانی این مسابقه مسعود شجاعی را نیز به زمین فرستاد تا 21 بازیکن مختلف را در جام ملت‌ها مورد آزمایش قرار داده باشد. در واقع در تیم این مربی به جز دو دروازه‌بان ذخیره، همه بازیکنان دیگر به بازی گرفته شده‌اند. بیشتر تیم‌ها 14 و یا نهایتا 15 بازیکن را در یک تورنمنت امتحان می‌کنند اما به نظر می‌رسد برای کارلوس کی‌روش، مرزبندی خاصی میان نفرات اصلی و ذخیره‌ها وجود ندارد. نفرات فیکس هر مسابقه، ممکن است در شروع بازی بعدی روی نیمکت باشند و نفرات نیمکت‌نشین یک نبرد، ممکن است در نبرد بعدی از ابتدا به میدان بروند. در این سیستم چرخشی، هر بازیکنی سهم خودش را برای بازی به دست خواهد آورد.

جام جهانی 2014، اولین تورنمنت بزرگ کارلوس کی‌روش روی نیمکت تیم ملی به شمار می‌رفت. مرد پرتغالی در این جام تنها به 15 بازیکن فرصت داد و هشت مهره دیگر حاضر در اردوی برزیل حتی یک دقیقه نیز برای تیم‌شان به میدان نرفتند. رحمان احمدی، قاسم حدادی‌فر، حسین ماهینی، احمد آل‌نعمه، بختیار رحمانی، استیون بیت‌آشور، دنیل داوری و هاشم بیک‌زاده، بازیکنانی بودند که جام جهانی را بدون انجام بازی ترک کردند. نفرات نیمکت‌نشین به طور معمول فرصت زیادی برای بازی در این جام نداشتند و در بین 15 بازیکنی که در جام جهانی نیز به میدان رفتند حضور چند نفر تنها در چند دقیقه خلاصه می‌شد. چند ماه بعد کی‌روش در جام ملت‌های آسیا در استرالیا 17 بازیکن را امتحان کرد. این بار تنها 6 بازیکن در تیم او تورنمنت را بدون انجام هیچ مسابقه‌ای به پایان رساندند. امید ابراهیمی، کریم انصاری‌فرد، محسن فروزان، رامین رضاییان، محمدرضا خانزاده و علیرضا بیرانوند 6 فوتبالیستی بودند که با وجود حضور در اردوی استرالیا، شانس بازی در جام ملت‌ها را به دست نیاوردند. سرمربی پرتغالی تیم ملی در جام جهانی 2018 روسیه نیز به 17 بازیکن فرصت عرض اندام داد. مهدی ترابی، رشید مظاهری، محمدرضا خانزاده، پژمان منتظری، امیر عابدزاده، رضا قوچان‌نژاد و اشکان دژاگه هفت ستاره‌ای بودند که در جام جهانی 2018 برای تیم ملی به میدان نرفتند. کی‌روش جام به جام به تعداد بیشتری از نفرات حاضر در اردو بازی داده و حالا به رکورد خیره‌کننده 21 بازیکن رسیده است. با این روند او در تورنمنت بعدی، به احتمال زیاد حتی از گلرهای ذخیره تیمش نیز بازی می‌گیرد تا همه نفرات تیم ملی از یک جام سهم داشته باشند.

اشکان دژاگه می‌توانست کمی زودتر زمین مسابقه با عمان را ترک کند و استراحت بیشتری برای مسابقه با چین داشته باشد. ترابی و قدوس نیز می‌توانستند زودتر به ترکیب ملحق شوند و خط حمله تیم را به جنب و جوش بیشتری بیندازند. با این وجود مرد پرتغالی به نتیجه دلخواهش از مسابقه با عمان رسید و یک گام مطمئن به طرف مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌ها برداشت. در تیم کی‌روش، هیچ بازیکنی جایگاه «تضمین‌شده» ندارد و برای حفظ جایگاهش، باید به سختی تلاش کند و عرق بریزد. در اولین روزهای حضور در فوتبال ایران، کارلوس تاکید داشت که حتی برای انتخاب یک ترکیب 11 نفره به زحمت می‌افتد اما او از هر تورنمنت تا تورنمنت بعدی، به نفرات بیشتری بازی می‌دهد و فرصت بازی کردن را میان همه شاگردانش تقسیم می‌کند. او حالا دیگر با ویژگی‌های تک تک مهره‌های تیم کاملا آشنا شده و به خوبی می‌داند در کدام لحظه از کدام مسابقه، به کدام ویژگی نیاز خواهد داشت. تیم شناور کی‌روش، همچنان به طرف موفقیت پیش می‌رود. تیمی که ترکیب ثابتش برای رقبا، غیرقابل حدس به نظر می‌رسد.