از هوندا تا موتور گازی؛ زخم آسیایی!

نگار رشیدی

شکست در لیگ ملت‌های والیبال به خودی خود فاجعه نیست اما وقتی پای یک حریف آسیایی وسط باشد و مسابقه حتی ۹۰ دقیقه هم طول نکشد، قطعا جای نگرانی وجود خواهد داشت. تیم ملی والیبال ایران امروز در دومین مسابقه‌اش در اولین هفته از لیگ جهانی روبه‌روی لهستان قرار می‌گیرد. ایران در شروع رقابت‌ها نه خوب بازی کرد و نه خوب نتیجه گرفت اما هنوز فرصت زیادی برای تغییر دادن شرایط و برگرداندن ورق خواهد داشت. تیمی که بعد از شکست سنگین مقابل ژاپن، دیگر قدرت اول آسیا به شمار نمی‌رود و باید برای پس گرفتن این جایگاه تلاش زیادی انجام بدهد.

از آنجایی که تیم ملی ژاپن در تورنمنت‌های اخیر فرم بسیار خوبی از خودش نشان داده، این بار هم پیروزی این تیم روبه‌روی ایران در شروع لیگ ملت‌های والیبال چندان دور از انتظار به نظر نمی‌رسید. با این حال تصور هم نمی‌شد ژاپنی‌ها به همین سادگی بتوانند روبه‌روی شاگردان بهروز عطایی پیروز شوند و یک برد کاملا بی‌دردسر را جشن بگیرند. در پایان این مسابقه چند بازیکن تیم ملی تلاش کردند ژاپن را کمی قوی‌تر از آنچه که هست نشان بدهند و این تیم را به یک تیم ماشینی تشبیه کنند اما صحبت‌های خود عطایی در پایان این نبرد صادقانه به نظر می‌رسید. جایی که او تاکید داشت که ژاپن هم نمایش فوق‌العاده‌ای نداشته و ایران با یک بازی بد نتیجه را به حریف واگذار کرده است. ژاپن در ست اول مسابقه با اختلاف زیاد ایران را شکست داد و در لحظاتی از ست دوم از تیم ملی عقب افتاد اما مثل همیشه با روحیه‌ای مثال‌زدنی به بازی برگشت و در نهایت این ست را نیز به سود خودش تمام کرد. آنها در ست سوم نیز کاملا برتر از ایران بودند ولی لیگ ملت‌ها را با یک برد ارزشمند کلید زدند. خصلت مهم والیبال ژاپن در این بازی هم نمایان بود. آنها هر توپ را تا آخرین لحظه ممکن دنبال می‌کردند و گاهی بازی را در شرایطی برمی‌گرداندند که حفظ کردن توپ در زمین عملا غیرممکن به نظر می‌رسید. خصلت مهمی که قطعا تا این حد در تیم ملی ایران وجود ندارد. البته نباید این ماجرا را فراموش کرد که چند ستاره مهم و تاثیرگذار تیم ملی ایران مثل میلاد عبادی‌پور در این بازی حاضر نبودند. از این حقیقت هم نباید به سادگی گذشت که معمولا والیبال ایران رقابت‌های جهانی را همیشه بد شروع کرده و به مرور زمان در شرایط مسابقه قرار گرفته است. معمولا کمی زمان می‌برد تا ستاره‌های تیم ملی آمادگی دلخواه را به دست بیاورند و با شرایط لیگ جهانی هماهنگ شوند. با وجود همه این مسائل شکست سنگین و یک‌طرفه روبه‌روی ژاپن زنگ خطر را برای والیبال ایران به صدا درآورده است. حالا در شرایطی که ژاپنی‌ها برای تصاحب سکوی المپیک آماده می‌شوند، ممکن است ایران حتی سکوهای آسیایی خودش را هم از دست بدهد.

باید پذیرفت که مسیر حرکت والیبال ایران مسیری رو به جلو نیست. سنگ بنای این مسیر را خولیو ولاسکو گذاشت و پس از آن تیم ملی سال‌هایی رویایی را سپری کرد اما انتخاب‌هایی که بعد از این دوران برای ایران صورت گرفت، چندان نتیجه‌بخش به نظر نمی‌رسیدند

باید پذیرفت که مسیر حرکت والیبال ایران مسیری رو به جلو نیست. سنگ بنای این مسیر را خولیو ولاسکو گذاشت و پس از آن تیم ملی سال‌هایی رویایی را سپری کرد اما انتخاب‌هایی که بعد از این دوران برای ایران صورت گرفت، چندان نتیجه‌بخش به نظر نمی‌رسیدند. یکی از دلایل مهم این اتفاق چهره‌هایی بودند که حضور مربیان خارجی را روی نیمکت تیم ملی تحمل نمی‌کردند. دو گزارشگری که در چند دهه مختلف گزارش دیدارهای والیبال در تلویزیون را به انحصار خودشان درآورده‌اند. آنها حتی با حضور مربی بزرگی مثل آلکنو نیز کنار نمی‌آمدند و همواره باور داشتند که والیبال ایران باید یک سرمربی داخلی داشته باشد. حالا اما ظاهرا این افراد دیگر قصدی برای انتقاد از وضعیت موجود ندارند و برای باخت‌های والیبال ایران اشک نمی‌ریزند! از نظر نیروی انسانی نیز هرگز فضا برای روی کار آمدن یک نسل کاملا جدید در والیبال ایران مهیا نشده است. همین حالا سرمربی تیم ملی دوباره به سراغ محمد موسوی رفته و این بازیکن پا به سن گذاشته را به تیم ملی دعوت کرده است. بهروز عطایی حتی امیر غفور را هم دوباره به تیم ملی فراخوانده بود و این بازیکن تصمیم گرفت به اردوی ایران ملحق نشود و جا را برای نفرات جوان‌تر فراهم کند. بسیار کنایه‌آمیز است که بازیکنان سابق تیم ملی بیشتر از خود سرمربی به مساله جوان‌گرایی اهمیت می‌دهند. والیبال ایران استعدادهای بسیار پرشماری دارد که بعضی از آنها همین حالا مشغول درخشیدن در لیگ برتر هستند. کادر فنی اما با استفاده از همان نفرات همیشگی فضا را برای مهره‌های جوان کمی تنگ‌تر می‌کند. واضح است که والیبال ایران به یک تغییر نسل کاملا اساسی نیاز دارد تا یک دوران طلایی تازه را شروع کند.

شاید مسابقه امروز با لهستان و نبردهای بعدی در لیگ جهانی شرایط متفاوتی برای والیبال ایران به وجود بیاورند اما در وضعیت فعلی باید پذیرفت که کشورهایی مثل ژاپن با سرعت بسیار بیشتری از ایران پیشرفت می‌کنند. اتفاقی که قبلا در فوتبال نیز رخ داده و حالا در حال تکرار شدن در والیبال است، ماجرایی که شاید تا آنجا پیش برود که دوباره یک ست گرفتن از ژاپن و کره جنوبی به آرزوی بزرگ والیبال ایران تبدیل شود!