به نام فوتبال

آریا رهنورد

درباره برگزار شدن جام ملت‌ها با 24 تیم، دو نوع نگاه متفاوت وجود دارد. گروهی بر این باور هستند که افزایش تعداد تیم‌های شرکت کننده، سطح بازی‌ها را پایین خواهد آورد. گروه دیگری اما اعتقاد دارند که باز کردن درهای جام روی تیم‌های تازه‌وارد، جذابیت‌های فرامتنی قابل توجهی به این تورنمنت خواهد افزود. نباید فراموش کرد که این جام، در یکی از پرتنش‌ترین نقاط دنیا برگزار می‌شود و شاید هیچ چیز در فوتبال، نتواند همه این کشورها را در یک فضای مشترک کنار هم جمع کند.

ایده توسعه فوتبال با افزایش تعداد تیم‌های شرکت‌کننده در جام‌های ملی، در سال‌های گذشته اولین بار توسط اتحادیه فوتبال اروپا یوفا مطرح شد. سپس فیفا نیز چنین ایده‌ای را مفید ارزیابی کرد و بعد نوبت به کنفدراسیون فوتبال آسیا رسید تا بعد از سال‌ها، هشت تیم به جام ملت‌ها اضافه کند و این تورنمنت را به جای 16 تیم، با 24 تیم پیش ببرد. در نگاه اول، این تصمیم چالش‌های خاص خودش را خواهد داشت. از یک سو بازی‌های تورنمنت بیشتر می‎شوند، زمان بیشتری برای اتمام جام لازم است و کشور میزبان باید استادیوم‌های بیشتری نیز به برگزاری جام ملت‌ها اختصاص بدهد. از طرفی تیم‌هایی به این جام راه داده می‎شوند که شاید در سطح بالا و فوق‌العاده‌ای فوتبال بازی نکنند و احتمال انجام دیدارهای بزرگ، تماشایی و پرستاره در مرحله گروهی را به حداقل برسانند. چهره‌هایی مثل «جواد خیابانی» می‌توانند در استودیوهای تلویزیونی حاضر شوند و با تحلیل سطحی‌شان از فوتبال، ادعا کنند که در گذشته تنها تیم‌های «قوی» در جام ملت‌ها حاضر می‌‎شدند و حالا بسیاری از تیم‌ها فقط برای «تزئین» رقابت‌ها به امارات می‌آیند اما حقیقت آن است که دیدارهای تدارکاتی روزهای گذشته، به وضوح نشان می‌دهد که حتی یمن و فلسطین را نیز نباید دست‌کم گرفت. فوتبال در آسیا نیز به مرور زمان پیشرفت کرده و حالا دیگر تیم‌های کم‌ نام‌ونشان نیز می‌توانند برای تیم‌های بزرگ دردسر درست کنند و معادلات تورنمنت را به طور کامل به هم بزنند. با این وجود بحثی مهم‌تر از «قدرت و ضعف» تیم‌ها نیز وجود دارد و آن «اهمیت» سیاسی این تورنمنت برای خاورمیانه و به طور کلی قاره آسیا است.

هیچ‌کس نمی‌تواند تنش‌ها را در این منطقه از کره زمین انکار کند. در مرحله گروهی رویارویی استرالیا و سوریه می‌تواند جذابیت‌های بسیار زیادی داشته باشد. در سال‌های جنگ سوریه درصد زیادی از مردم این کشور به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و همین حالا سوری‌های پرشماری در استرالیا زندگی می‌کنند. سرمربی فلسطین که تیمش برای اولین بار در جام ملت‌ها حاضر شده، معتقد است که «فلسطین بودن» بزرگ‌ترین انگیزه آنها برای درخشیدن در این تورنمنت است و بازی این تیم با اردن نیز می‌تواند حواشی خاص خودش را داشته باشد. نبردهای ایران و عراق همواره ماجراهای خاص خودش را داشته و به نظر می‌رسد این بار نیز تقابل دو تیم، پر از لحظه‌های هیجان‌انگیز خواهد بود و مردم دو کشور را پای صفحه تلویزیون میخکوب خواهد کرد. از طرفی برخورد یمن «جنگ‌زده» نیز با بسیاری از تیم‌ها، فرامتن مفصلی در اطراف فوتبال به وجود خواهد آورد. ممکن است در مراحل حذفی نیز، جدال‌های پرحرارت زیادی برگزار شود. اگر ایران با عربستان برخورد کند، اگر کره شمالی و کره جنوبی مقابل هم قرار بگیرند، اگر یمن و عربستان حریف هم شوند، اگر قطر بعد از تحریم شدن به دست بحرین، امارات و عربستان با هر یک از این سه تیم مسابقه بدهد، اگر ژاپن و چین روبه‌روی هم بایستند و اگر فلسطین و لبنان در یک جدال مشترک قرار بگیرند، شاید به جز آسیا حتی توجه دنیا نیز به بازی‌های این تورنمنت جلب شود و مردم همه کشورهای دنیا با هیجان مطلق نبردهای این تورنمنت را تماشا کنند. به نظر می‌رسد جام ملت‌های 2019، پرسروصداترین، جنجالی‌ترین و خاص‌ترین دوره این رقابت‌ها خواهد بود. چراکه تقریبا «تمام آسیا» درگیر آن هستند. از کشورهای صنعتی مثل ژاپن و کره جنوبی تا کشورهایی مثل یمن و سوریه که هنوز درگیر ویرانه‌های جنگ هستند. از پرجمعیت‌ترین کشور دنیا مثل چین تا بعضی از کشورهای عربی که جمعیت بسیار کمی دارند، از استرالیا که مقصد مهاجرت بسیاری از مردم دنیاست تا کشورهایی مثل سوریه و فلسطین که بیشترین تعداد مهاجرها را دارند. از کشورهای ثروتمند تا کشورهای فقیر، از کشورهایی زیر سایه صلح تا کشورهایی در محاصره جنگ. فوتبال، همه اعتقادات، باورها و نژادها را به هم نزدیک می‌کند و این یک فرصت بزرگ برای قاره آسیا به حساب می‌آید تا قدمی در مسیر صلح بردارد. شاید 24 تیمی شدن، کیفیت فوق‌العاده جام ملت‌های اروپا را تنزل داد و موجب انتقاد از یوفا شد اما در آسیا اوضاع متفاوت است و 24 تیمی شدن، نفوذ فوتبال به قلب قاره را به شکل قابل توجهی بیشتر می‌کند. از همین حالا همه حکومت‌ها، دولت‌ها و رییس‌جمهورها پا به پای مردم برای جام ملت‌ها نقشه کشیده‌اند. چراکه موفقیت در تورنمنتی با این تعداد شرکت‌کننده، یک موقعیت غرورآمیز برای هر کشوری خواهد بود. بسیاری از بازی‌های این جام، می‌توانند نقش خاصی در رابطه بین کشورها و تحولات قاره آسیا ایفا کنند. تحولاتی که شاید بدون دخالت فوتبال، هرگز رخ نمی‌دادند.