عبور از حصار نامرئی

آریا رهنورد

درخشش گلاره ناظمی، یکی از مهم‌ترین اتفاقات کاروان ایران در المپیک2018 جوانان بود. او نه به‌عنوان یکی از ورزشکاران حاضر در دهکده بازی‌ها، بلکه به‌عنوان یکی از داوران مسابقات فوتسال به آرژانتین اعزام شد و بعد از چند قضاوت درخشان، حالا در انتظار سوت زدن در دیدار فینال یا رده‌بندی فوتسال المپیک جوانان است. او از 17سالگی، داوری را به‌شکل جدی آغاز کرده و حالا به یکی از مهم‌ترین اهداف در زندگی حرفه‌ای‌اش رسیده است.  ناظمی به اصرار برادرش در سال1378 شرکت در کلاس‌های آموزش داوری را آغاز کرد و بعد از مدتی، کاملا به این کار علاقه‌مند شد. او به‌سختی توانست اجازه سوت‌زدن دیدارهای فوتسال را به دست بیاورد و حتی در مقطعی از این کار پشیمان شد اما دوباره با قدرت برگشت و انگیزه‌اش را به همه ثابت کرد. 

ستاره این روزهای داوری ایران می‌توانست به سادگی در فوتسال بانوان مشغول به کار شود و هیچ‌وقت نیز شهرت چندانی به دست نیاورد اما او به هیچ وجه قصد متوقف‌شدن در خانه اول را نداشت. قضاوت در المپیک جوانان، یک تجربه فوق‌العاده برای این داور به شمار می‌رود اما او هنوز در ابتدای مسیر قرار دارد و باید راه بسیار طولانی‌تری را برای رسیدن به آرزوهای بزرگ‌اش در داوری سپری کند.  قضاوت در المپیک یا جام جهانی مردان، بخشی از رویاهای دور و دراز این داور هستند اما نباید فراموش کرد که هیچ زنی تا امروز به‌عنوان داور وسط در تورنمنت‌های مهم ملی حضور نداشته و رسیدن به این تجربه، هنوز در حوالی غیرممکن است. سوت زدن مسابقات مردان توسط داوران زن، هنوز یک موضوع کاملا پذیرفته شده در دنیای فوتبال نیست.  این اتفاق، هنوز هم مخالفانی دارد و علاوه بر آن، داوران زن هنوز خودشان را به سطح بهترین داوران مرد فوتبال امروز نرسانده‌اند. آن‌ها برای قضاوت دیدارهای پربرخورد و پرتنش فوتبال مردان، باید هم به لحاظ فیزیکی و هم به لحاظ روحی در ایده‌آل‌ترین وضعیت ممکن قرار داشته باشند و هنوز داوران زیادی نیستند که با این سطح از آمادگی شناخته شوند. داوران زن در فوتبال مردان باید با نگاه‌های متفاوت و حتی برخوردهای آزاردهنده نیز کنار بیایند و به‌تدریج با عبور از دوران گذار، راه‌شان را به این مسابقات هموار کنند. 

فصل گذشته «بیبیانا اشتاین‌هاوس» به اولین داور زن تاریخ بوندس‌لیگا تبدیل شد. او که در جام‌حذفی با ایستادن در مقابل پپ گواردیولا به شهرت رسیده بود، بالاخره توانست در سطح اول فوتبال آلمان قضاوت کند. 

پیشرفت اشتاین‌هاوس برای بسیاری از بانوان در تمام دنیا الهام‌بخش بود و حصارهای نامرئی زیادی را برای همیشه محو کرد. با این وجود بیبیانا هنوز نتوانسته به اوج آمادگی برسد و در جمع بهترین و آماده‌ترین داوران بوندس‌لیگا قرار بگیرد. او کار بسیار سختی را در پیش داشته و تا امروز با موفقیت نسبی آن را پشت سر گذاشته اما برای آن‌که ثابت شود اشتاین‌هاوس تنها یک جرقه نبوده است، چهره‌های دیگری نیز باید از داوری زنان به فوتبال آقایان منتقل شوند. انجام چنین کاری در لیگ برتر ایران، نیاز به شهامت زیادی دارد و احتمالا با مخالفت جدی تندروها روبه‌رو خواهد شد. طبیعتا بانوان می‌توانند با حجاب کامل، مسابقات فوتبال و فوتسال را سوت بزنند اما این ماجرا حملات بسیار زیادی را در پی خواهد داشت و شاید به ناهنجاری‌های استادیومی نیز ختم شود. 

همه قدم‌ها در این موضوع، باید به شکل تدریجی برداشته شوند. اگر قضاوت در سطح اول فوتبال و فوتسال برای بانوان غیرممکن است، آن‌ها می‌توانند در سطوح پایین‌تر و ورزشگاه‌های کم‌تماشاگر، این تجربه ارزشمند را به دست بیاورند.

آن‌چه گلاره ناظمی را به یک چهره متفاوت در المپیک جوانان تبدیل کرده، نحوه پوشش اوست. پوشش این داور از همه داوران زن دیگر در دنیای فوتبال متمایز است و این موضوع کار او را در دنیای فوتبال دشوارتر می‌کند. حقیقت آن است که ای.اف.سی و فیفا با وجود سر دادن شعارهایی در مورد برابری، علاقه زیادی به استفاده از داوران زن و به ویژه داوران محجبه ندارند و آن را تبلیغی برای مذاهب می‌دانند. 

علاوه بر این، بر اساس قوانین فیفا کاپیتان‌های دو تیم باید حتما با داور وسط دست بدهند و ناظمی این مشکل را با خلاقیت خاص خودش حل کرده است. او کار بزرگی انجام داده و به جایگاهی رسیده که بانوان ایرانی، کم‌تر در حوالی آن دیده شده‌اند. ریسک‌پذیری و جنگجویی، مهم‌ترین ویژگی‌های داوری هستند که آرزوهای بزرگ‌اش را فراموش نمی‌کند و ترجیح می‌دهد به جای تغییر دادن آرزوها، دنیا را تغییر بدهد.