قهرمان پنهان

آریا  رهنورد

نام علی علیزاده به عنوان بدترین تعویض دربی‌، در ذهن هواداران فوتبال حک شده است. بازیکنی که تنها چند لحظه بعد از ورود به زمین، با خطای هند عجیبش، برد دربی را از استقلال گرفت. شهرآورد اما تعویض‌های درخشانی نیز داشته است. تعویض‌هایی که ورق بازی را به سود یکی از دو تیم برگردانده‌اند. برانکو و شفر امیدوارند که مسابقه امروز نیز دست به تعویض‌های تعیین‌کننده بزند. با توجه به شرایط نیمکت پرسپولیس، این کار برای برانکو دشوارتر است اما درخشش هفته‌های گذشته مهره‌هایی مثل نعمتی، مصلح، منشا و همتی، شاید پروفسور را نیز مثل شفر به تعویض‌های نیمه دوم امیدوار کند. دربی امروز، دوئل دو مربی بزرگ و دو ذهن زیبا خواهد بود. آیا این دو مربی در این جدال دست به تعویض‌های طلایی خواهند زد؟

عباس مژدهی (دربی 6)

عباس مژدهی، اولین تعویض طلایی تاریخ دربی به شمار می‌رفت. او در دربی شماره 6 به جای جواد قراب در ترکیب استقلال قرار گرفت و توانست گل تساوی آبی‌ها را وارد دروازه عزیز اصلی کند. این بازی البته به دلیل جنجال‌های مربوط به گلر پرسپولیس و درگیری تماشاگران با داور نیمه‌تمام ماند و همه گل‌های رد و بدل شده در آن اثرشان را از دست دادند. کمیته انضباطی نتیجه این جدال را سه بر صفر به سود استقلال اعلام کرد.

بهنام طاهرزاده (دربی 43)

جدال حمید درخشان و ناصر حجازی روی نیمکت دو تیم، بازی خداحافظی فرشاد پیوس بود. مهاجم محبوب پرسپولیسی‌ها تنها چند دقیقه در این جدال به میدان رفت و جایش را به ادموند بزیک داد. بزیک که گل اول قرمزها را نیز به ثمر رسانده بود اواخر بازی تعویض شد و بهنام طاهرزاده جای او را گرفت. در این مسابقه عجیب و تاریخی، قرمزها بر اساس توافق با باشگاه رقیب، به جای سه تعویض، چهار تعویض انجام دادند. این بازی با برتری سه بر صفر سرخپوشان به پایان رسید و گل سوم تیم درخشان را بهنام طاهرزاده به ثمر رساند. تیر خلاص به استقلال، از سوی تعویض طلایی حمید درخشان زده شد. بهنام طاهرزاده یکی از ناشناخته‌ترین گل‌زنان تاریخ شهرآورد تهران است.

علیرضا اکبرپور (دربی 50)

اوایل اسفندماه 79، پرسپولیس و استقلال در یک دربی نزدیک و جذاب روبه‌روی هم قرار گرفتند. تصور می‌شد استقلال از شانس بیشتری برای کنار زدن رقیب برخوردار باشد اما پرسپولیس نمایش نسبتا بهتری داشت و چند بار به باز کردن دروازه آبی‌ها نزدیک شد. بازی تا دقیقه 74 با تساوی بدون گل دنبال می‌شد اما فرار تماشایی علیرضا اکبرپور و ضربه دقیق او به گوشه دروازه فنایی در یک ضدحمله سریع، تیم پورحیدری را صاحب یک پیروزی ارزشمند کرد. اکبرپور در نیمه دوم این مسابقه با تصمیم پورحیدری جایگزین فرزاد مجیدی شد و یک تعویض طلایی برای استقلال لقب گرفت.

شیث رضایی و سهراب انتظاری (دربی 58)

دو تعویض طلایی در یک مسابقه می‌توانست یک پیروزی به یاد ماندنی را برای راینر زوبل و تیمش رقم بزند اما قصر رویاهای پرسپولیس قبل از پایان بازی فرو ریخت. پرسپولیس در نیمه اول شکست خورده بود و سرمربی آلمانی این تیم در نیمه دوم، شیث رضایی و سهراب انتظاری را به عنوان مهره تعویضی به زمین فرستاد.

هر دو بازیکن، موفق به باز کردن دروازه حریف شدند. پرسپولیس تا دقیقه 84 برنده دربی بود اما در دقایق پایانی، اوضاع کاملا تغییر کرد. محمود فکری با ضربه ایستگاهی دیدنی‌اش، بازی را به تساوی کشید و پیروز قربانی با یک ضربه سر در وقت‌های تلف شده، آبی‌ها را صاحب یکی از دراماتیک‌ترین بردهای تاریخ دربی کرد. دور افتخار زودهنگام سهراب انتظاری در آن دربی، هنوز هم در فوتبال ایران فراموش نشده است. این یکی از تماشایی‌ترین و به یاد ماندنی‌ترین شهرآوردهای تاریخ پایتخت بود. مسابقه‌ای که تیم بازنده‌اش، دو تعویض طلایی انجام داد و تیم برنده‌اش، تا آخرین ثانیه به عوض کردن شرایط امیدوار ماند.

مهرداد اولادی (دربی 61)

اولین تصویری که از مهرداد در ذهن هواداران پرسپولیس نقش می‌بندد، چیپ دیدنی او به سیدمهدی رحمتی در دربی شصت و یکم است. اولادی در آن مسابقه در ترکیب ابتدایی مصطفی دنیزلی حضور نداشت. آبان‌ماه 85، امیرحسین صادقی خیلی زود در دربی برای استقلالی‌ها گل‌زنی کرد اما با اشتباه فاحش رحمتی و ضربه معدنچی از حوالی نقطه کرنر، دو تیم در نهایت با نتیجه تساوی راهی رختکن شدند. مهرداد اولادی اواسط نیمه دوم جایگزین مهرزاد معدنچی شد و پس از دریافت پاس تماشایی روبرت ساها، توپ را از روی سر گلر استقلال وارد دروازه کرد تا تیم مرفاوی، یک شکست تلخ را تجربه کند. سرمربی آبی‌ها در پایان این بازی به فاصله 12 امتیازی‌اش با حریف افتخار کرد اما در نهایت، فصل را یک رده پایین‌تر از پرسپولیس به پایان برد.

اسماعیل شریفات

 (دربی 73)

شریفات با همان جثه کوچک، تبدیل به قاتل پرسپولیس شد و در لباس استقلال و فولاد، کابوس‌های زیادی را برای طرفداران این تیم خلق کرد. بهترین لحظه از دوران فوتبال شریفات، در دربی شماره 73 رقم خورد. این مسابقه در مرحله یک‌چهارم نهایی جام حذفی میان استقلال آماده و پرسپولیس بحران‌زده برگزار می‌شد. بازی در وقت‌های قانونی با تساوی بدون گل به پایان رسید و توفان مهیب استقلال، در وقت‌های اضافه آغاز شد.

مجتبی جباری گل اول مسابقه را از روی پاس استثنایی مهدی امیرآبادی وارد دروازه پرسپولیس کرد. با اشتباه فاحش علیرضا حقیقی، استقلال صاحب یک ضربه پنالتی شد و مجتبی جباری گل دوم را نیز به ثمر رساند. سومین گل تیم مظلومی، آخرین رویاهای پرسپولیس برای بازگشت به مسابقه را از بین برد. زننده گل سوم، اسماعیل شریفات بود. درست بعد از به ثمر رسیدن این گل، فرهاد مجیدی بازوبند کاپیتانی را به بازوی شریفات بست.

ایمون زاید (دربی 74)

طلایی‌ترین تعویض همه ادوار دربی، توسط مصطفی دنیزلی انجام شد. حتی خود این مربی هم تصور نمی‌کرد به زمین فرستادن ایمون زاید در دربی 74، یکی از ماندگارترین ماجراهای تاریخ این مسابقه را خلق کند. زاید که سنگین و کند نشان می‌داد، در حالی به زمین رفت که تیمش با دو گل عقب افتاده بود. شادی پرویز مظلومی با سکوها و ناامیدی مطلق پرسپولیسی‌ها، بازگشت را عملا غیرممکن جلوه می‌داد اما زاید در اولین موقعیت گل‌زنی، همه تماشاگران تیمش را امیدوار کرد. هت‌تریک شگفت‌انگیز دربی 74، زاید را به دومین هت‌تریک کننده تاریخ دربی‌ها تبدیل کرد. او بعدها این کار را در چند مسابقه دیگر نیز تکرار کرد و از هواداران تیمش لقب مستر هت‌تریک گرفت. زاید دوران کوتاهی در پرسپولیس داشت اما محبوبیت فوق‌العاده‌ای در بین هواداران باشگاه به دست آورد.

جری بنگستون (دربی 81)

به نظر می‌رسید برانکو در آستانه شکست خوردن از پرویز مظلومی قرار دارد و گل جابر انصاری، تنها گل دربی 81 خواهد بود اما مهاجم تعویضی، سرخپوشان را در دربی زنده نگه داشت. در آخرین موقعیت پرسپولیس قبل از شنیده شدن صدای سوت داور، توپ به بدن جری بنگستون برخورد کرد و وارد دروازه استقلالی‌ها شد. جری البته بیشتر از آن‌که روی این گل نقش داشته باشد، خوش‌شانس بود که توانست در لحظه درست در موقعیت درست قرار بگیرد و نیمی از آزادی را منفجر کرد.