بالا، بالا، بالاتر!

آریا  رهنورد

از اندونزی تا بلغارستان

فاصله بسیار کم بین برگزاری بازی‌های آسیایی و رقابت‌های جام جهانی والیبال، این تصور را به وجود ‌آورد که ایران بدون نفرات اصلی‌اش در جاکارتا حاضر خواهد شد. ژاپنی‌ها در بازی‌‌های آسیایی به ترکیب اصلی‌شان استراحت دادند اما تیم ملی تقریبا با همه ستاره‌ها در این تورنمنت حاضر شد و همان‌طور که انتظار می‌رفت با اقتدار کامل روی سکوی اول ایستاد و یک طلا برای کاروان ایران به دست آورد. ستاره‌های ملی‌پوش پس از بازگشت از اندونزی، زمانی برای استراحت در اختیار نداشتند. آنها به سرعت در اردو حاضر شدند و سپس به اسلوونی رفتند تا در تورنمنت چهارجانبه این کشور، سطح آمادگی‌شان را برای رقابت‌های جهانی محک بزنند. حالا تنها نکته نگران‌کننده در مورد پسران کولاکوویچ، خستگی آنها در جریان برگزاری رقابت‌های جهانی سال 2018 است. موضوعی که شاید خودش را در ادامه روزهای این تورنمنت سخت و طولانی نشان بدهد.

مسابقات جهانی

یک ویترین باشکوه

والیبال قهرمانی جهان، هر چهار سال به میزبانی یک کشور برگزار می‌شود. این رقابت که یکی از مهم‌ترین جام‌های والیبال در دنیا به شمار می‌رود، از سال 1949 به میزبانی کشور چکسلواکی کلید خورد و حالا نوزدهمین دوره آن به میزبانی مشترک دو کشور بلغارستان و ایتالیا برگزار می‌شود. این برای اولین بار در تاریخ است که دو کشور به صورت مشترک، میزبانی رقابت‌های جهانی والیبال را بر عهده می‌گیرند. شوروی، قهرمان اولین دوره و لهستان قهرمان آخرین دوره این مسابقات بوده‌اند. شوروی، لهستان و چکسلواکی تنها کشورهایی هستند که موفق شده‌اند در سال‌های میزبانی مسابقات جهانی والیبال، روی سکوی اول قرار بگیرند. در مجموع روسیه با 6 طلا، سه نقره و سه برنز پرافتخارترین تیم این تورنمنت به شمار می‌رود و برزیل و ایتالیا با سه قهرمانی، پشت سر این تیم قرار گرفته‌اند.

فرمول برگزاری

شیوه برگزاری مسابقات جهانی والیبال در گذر زمان تغییرات زیادی کرده است. در نوزدهمین دوره، 24 تیم در چهار گروه 6 تیمی با هم مسابقه می‌دهند. ایران در این رقابت‌ها با بلغارستان میزبان، لهستان، کوبا، فنلاند و پورتوریکو همگروه شده است. از هر گروه در دور اول، تنها دو تیم حذف می‌شوند و چهار تیم به دور دوم راه پیدا می‌کنند. این 16 تیم در چهار گروه چهار تیمی قرار می‌گیرند. صدرنشین هر گروه به اضافه بهترین تیم‌های دوم، راهی دور سوم می‌شوند. این بار 6 تیم باقی‌مانده در دو گروه سه تیمی قرار می‌گیرند و پس از پایان این مرحله تیم‌های اول و دوم هر گروه به صورت ضربدری در مرحله نیمه‌نهایی با هم روبه‌رو می‌شوند تا نام دو تیم فینالیست مشخص شود. مسابقه فینال، هشتم مهرماه برگزار خواهد شد.

حسرت همیشگی و شاهکار آقای کواچ

اولین تجربه حضور تیم ملی والیبال ایران در بازی‌های جهانی والیبال، سال 1970 در همین کشور بلغارستان اتفاق افتاد. ایران در این رقابت‌ها هر پنج مسابقه‌اش در مرحله گروهی را واگذار کرد و سرانجام در میان 24 تیم، به رده بیست و یکم رسید. 22 سال طول کشید تا والیبال ایران دوباره مجوز حضور در این تورنمنت را به دست بیاورد. این بار پرونده رقابت‌ها با سه شکست متوالی برای تیم ملی بسته شد و بلندقامتان به رده‌ای بهتر از نوزدهم دست پیدا نکردند. ایران در بازی‌های جهانی 2006 ژاپن، بیست و یکم شد و چهار سال بعد در حالی که با امیدواری‌های زیادی راهی ایتالیا شده بود، بر سکوی نوزدهم تکیه زد. شاهکار بزرگ تیم ملی اما چهار سال قبل در لهستان اتفاق افتاد. این، بهترین رده ایران در تاریخ مسابقات جهانی بود. تیم ملی با اسلوبودان کواچ، تورنمنت را رویایی آغاز کرد و در دو قدم اول، ایتالیا و آمریکا را شکست داد. ایران تا مرحله ماقبل نیمه‌نهایی پیش رفت و بین 6 تیم برتر جام قرار گرفت. فاصله تیم کواچ با حضور در نیمه نهایی چندان زیاد نبود اما شکست مقابل آلمان، تیم ملی را در رده ارزشمند ششم قرار داد.

جوانگرایی

تفاوت بزرگ کولاکوویچ با چند مربی قبلی تیم ملی، اصرار خاص او بر جوانگرایی در ترکیب تیم است. اتفاقی که حتی اگر در شرایط فعلی تاثیرش را نشان ندهد، بدون تردید برای آینده والیبال ایران بسیار مفید خواهد بود. در چند سال گذشته تیم ملی همواره نیاز تغییر نسل را احساس کرده و حالا کولاکوویچ صرب به شکل نرم و پیوسته‌ای پروژه تغییر نسل را دنبال می‌کند. «علی شفیعی» پدیده 24 ساله تیم ملی در مسابقات جهانی است. «صابر کاظمی» با 19 سال سن در لیست نهایی تیم دیده می‌شود. «مرتضی شریفی» و «محمدرضا حضرتی‌پور» نیز 19 ساله هستند و «امیرحسین توخته» 17 ساله، یکی از جوان‌ترین بازیکنان در مسابقات جهانی به شمار می‌‌رود. این نفرات تنها برای نشستن روی نیمکت به بلغارستان سفر نکرده‌اند و کولاکوویچ روی همه آنها حساب ویژه‌ای باز می‌کند.

مدیون به دلار

در کنار پدیده‌های جوان، ستاره‌های قدیمی‌تر تیم ملی نیز در فرمی آرمانی قرار دارند. آنها در شروع مسابقات بدون اشتباه از پس پورتوریکو برآمدند و در جدال دوم با بلغارستان میزبان، این تیم را در جو سنگین وارنا مقابل هیاهوی تماشاگرانش نابود کردند. جواد معنوی‌نژاد در این دو مسابقه، بهترین بازیکن تیم ملی بوده و در جمع بهترین آبشارزن‌های جام نیز قرار گرفته است. بدون تردید حضور او در باشگاه ورونا در ایتالیا، نقش بسیار مهمی در پیشرفت خارق‌العاده‌اش ایفا کرده است. میلاد عبادی‌پور نیز با بازی در لهستان به سطح بالاتری نسبت به گذشته رسیده و امیر غفور هم بعد از پایان این رقابت‌ها، راهی اروپا خواهد شد. ویترین مسابقات جهانی این بار بیشتر از همیشه برای والیبال ایران اهمیت دارد. چراکه احتمالا ستاره‌های زیادی از تیم کولاکوویچ با باشگاه‌های خارجی قرارداد امضا خواهند کرد. این پیشنهادها همیشه وجود داشته‌اند اما قیمت فعلی دلار، حالا دیگر بازیکنان را برای پیوستن به تیم‌های خارجی وسوسه می‌کند.

مدعی‌ها و ستاره‌ها

آمریکا با درخشش خیره‌کننده «مت اندرسون» می‌تواند هر حریفی را با مشکل روبه‌رو کند. اندرسون تا امروز امتیازآورترین بازیکن این رقابت‌ها بوده است. همچنان بخش مهمی از توجه رسانه‌ها به «ایوان زایتسف» ایتالیایی معطوف می‌شود. ستاره‌ای که بالاتر از فیلیپو لانزا، بیشترین درصد آبشارهای موفق را تا امروز به نام خودش ثبت کرده است. روس‌ها نیز همچنان در سرویس، درخشان ظاهر می‌شوند. لهستان به عنوان مدافع عنوان قهرمانی با تمام قوا به این رقابت‌ها آمده و برزیل با شکست دادن فرانسه در مهم‌ترین بازی جام تا امروز، قدرتش را به رخ حریفان کشیده است. برونو رزنده، والاس د سوزا، بنجامین تونیوتی، اروین انگابت و بارتوژ کورک در کنار زایتسف و اندرسون، جذاب‌ترین ستاره‌های مسابقات جهانی والیبال در سال 2019 هستند.