در حالی‌که به باور برخی، کاهش نرخ بیکاری پدیده مثبتی تلقی می‌شود،‌ بررسی‌های دقیق‌تر حکایت از آن دارد که ممکن است اُفتی که در این شاخص نامطلوب رخ داده الزاما ناشی از بهتر شدن وضع بیکاران نباشد.

به گزارش اکوایران، شاخص‌های اقتصادی ابزاری هستند که با ساده‌سازی سعی می‌کنند مسائل پیچیده را توضیح دهند و به آنها قابلیت سنجش‌پذیری ببخشند. شاخص‌های بازار کار نیز از این قاعده مستثنی نیستند. نرخ بیکاری و نرخ مشارکت، دو شاخص اصلی در بازار کار است که اولی وضعیت شغلی و دیگری پویایی بازار کار را منعکس می‌کند. در نگاه اول، به نظر می‌رسد کاهش نرخ بیکاری در هر حالتی مثبت است اما با اضافه کردن نرخ مشارکت و توجه به ماهیت آن ممکن است این نتیجه‌گیری دستخوش تغییراتی شود.

در 17 سال اخیر، بالاترین نرخ مشارکت در اواخر دهه 90 به ثبت رسیده و پس از آن این شاخص با سرعت نسبتا قابل توجهی رو به افول گذاشته است. البته بالاترین سطوح نرخ بیکاری مربوط به اواخر دهه 80 است. آخرین داده‌های مرکز آمار هم حکایت از آن دارد که نرخ بیکاری و نرخ مشارکت هر دو در یک جهت حرکت کرده و کاهش یافته‌اند.

نرخ بیکاری همیشه نشانه بهبود اشتغال نیست

نرخ بیکاری نشان‌دهنده درصدی از جمعیت فعال است که در سن کار قرار دارند، توانایی کار کردن را دارند و به دنبال شغل می‌گردند اما موفق به یافتن آن نشده‌اند. به عبارت دیگر این نرخ نسبت تعداد بیکاران به کل جمعیت فعال یعنی مجموع شاغلان و بیکاران را اندازه‌گیری می‌کند.

از سوی دیگر، نرخ مشارکت اقتصادی درصدی از جمعیت در سن کار را نشان می‌دهد که یا شاغل هستند یا فعالانه به دنبال کار می‌گردند. این نرخ می‌گوید که چه بخشی از جمعیت در سن کار، حاضر به مشارکت در بازار کار هستند و کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که برخی افراد به دلایلی مانند ناامیدی از یافتن شغل، بازنشستگی زودهنگام یا ادامه تحصیل، از جست‌وجوی کار دست کشیده‌اند و دیگر جزو جمعیت فعال محسوب نمی‌شوند. این دو شاخص در کنار هم می‌توانند تصویر کامل‌تری از وضعیت بازار کار ارائه دهند. برای مثال، کاهش نرخ بیکاری همراه با کاهش نرخ مشارکت نشان‌دهنده بهبود واقعی نیست بلکه حاکی از خروج بخشی از بیکاران از جمعیت فعال است.

جدیدترین گزارش مرکز آمار حکایت از آن دارد که در پاییز امسال، تعداد افرادی که در سن اشتغال (15 سال و بالاتر) قرار داشتند به 65 میلیون و 435هزار و 22 نفر رسیده است. این تعداد نسبت به مدت مشابه در سال قبل تقریبا 780هزار نفر بیشتر شده است. همچنین جمعیت افرادی که به صورت فعال در بازار کار مشارکت دارند افزایش یافته و به نزدیک 27 میلیون نفر رسیده است. با این حال، نرخ مشارکت از 41.5درصد در پاییز سال قبل، به 41.2درصد در پاییز امسال افول کرده و به عبارت دیگر در پاییز سال جاری از هر 1000 نفری که در سن اشتغال بوده، 412 نفر شغل داشتند یا فعالانه به دنبال کار می‌گشتند.

از سوی دیگر، جمعیت افراد بیکار تقریبا 92هزار نفر کمتر شده و جمعیت آنان به یک میلیون و 951هزار و 620 نفر رسیده است. بر این اساس نرخ بیکاری از 7.6درصد به 7.2درصد افت کرده است. این رقم، کمترین نرخ بیکاری ایران در طول 17 سال گذشته محسوب می‌شود. نرخ بیکاری ایران در سه فصل اخیر به طور مداوم در حال کاهش بوده و رکوردهای جدیدی به ثبت می‌رساند.

در نگاه اول، کاهش نرخ بیکاری رخداد مثبتی تلقی می‌شود؛ مشابه آنچه که در فصل‌های قبل رخ داد و همزمان با افزایش نرخ مشارکت، نرخ بیکاری کاهش یافت. با این حال زمانی که هم نرخ مشارکت و هم نرخ بیکاری کاهش می‌یابد، باید دقت بیشتری به خرج داد. در واقع، ممکن است کاهش نرخ بیکاری به این دلیل باشد که بخشی از بیکاران به طور کلی از یافتن شغل ناامید شده‌اند و دیگر جزو جمعیت فعال نیز محسوب نمی‌شوند. اگر چه این گمانه‌زنی را نمی‌توان با اطلاعات موجود به طور قطعی تایید کرد اما همواره یکی از محتمل‌ترین تحلیل‌ها در مورد این رویداد است.

 

کپی شد