رشد اخیر بورس پشتوانه محکم اقتصادی ندارد

رامتین موثق

با شروع مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و دیدارهای عراقچی و ویتکاف در مسقط و رم؛ بازار سرمایه روند خود را تغییر داد و معدود روزهایی بود که شاهد ریزش شاخص کل بورس باشیم.

برای رشد پایدار بورس، خود اقتصاد باید به صورت پایدار رشد کند، تورم کاهش یابد، انضباط مالی بر کشور حاکم شود، دخالت دولت در فعالیت‌های اقتصادی به حداقل ممکن برسد و در عین حال بخش خصوصی رونق و توسعه پیدا کند، تحریم‌ها کاهش یابد، سیاست‌های تعامل به جای تقابل با بین‌الملل رخ دهد و همچنین سعی بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی بشود

از سال گذشته با تشدید تنش‌های منطقه و ایران و آمریکا، روند بورس ریزشی شد که به صورت یک هشدار برای اقتصاد ایران درآمده بود، همچنین استیضاح همتی این روند ریزشی را تشدید کرد زیرا همتی به عنوان وزیری بود که خود را حامی بورس نشان می‌داد و سیاست ایجاد بازار توافقی ارز، که باعث برکناری خود او شد، برای فعالان بورس خوش‌آیند بود. اما با شروع مذاکرات، بورس سبزپوش شد و حتی شاخص کل کانال 3 میلیون واحدی را نیز فتح کرد. اول هفته جاری نیز بورس کار خود را با رشد آغاز کرد و شاخص کل روز شنبه ۶ اردیبهشت ماه با افزایش ۱۵۱۵۰ واحدی بر کانال ۳ میلیون و ۱۵۱ هزار و ۸۸۳ واحد آرام گرفت.

سلطه هیجان بر بازار سهام در روز یکشنبه

پایان بورس یکشنبه با حاکمیت هیجان در بازار سهام رقم خورد. اگرچه حجم و ارزش معاملات خرد در سطوح روز شنبه حفظ شد اما موج فروش در بازار سنگین بود و منجر به سرخپوشی 55 درصد از نمادهای بازار سهام شد.

به گزارش تجارت‌نیوز، کارشناسان بازار سهام بر این باورند که در حال حاضر برخی کدهای فعال به صورت هیجانی اقدام به فروش سهامی کرده‌اند که تا همین شنبه در صف خرید آن نشسته بودند. بررسی رفتار معامله‌گران بازار نیز حاکی از همین رویکرد است و به نظر می‌رسد نه تنها برخی خریدهای روزهای گذشته بدون محاسبات فنی بوده که بسیاری از صفوف فروش یکشنبه هم بر اساس رفتارهای هیجانی و بدون توجیه اقتصادی رخ داده است. حتی هیجان دلار نیز که ناشی از انفجار روز گذشته در بندر شهیدرجایی بوده، اکنون تا حدی فروکش کرده اما رفتار بازار سرمایه چنان هیجان زده بود که بسیاری از سهامداران حرفه‌ای سهم‌های ارزنده را در زیان قرار داد.

لازم به ذکرست، شاخص کل بورس یکشنبه 7 اردیبهشت 34 هزار و 668 واحد، معادل 1.1 درصد فروریخت و در سطح سه میلیون و 117 هزار و 243 واحد قرار گرفت. همان‌گونه هم که پیش‌بینی می‌شد، تراز پول حقیقی در سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی روز گذشته منفی بود و خروج 1990 میلیارد تومانی پول حقیقی رقم خورد.

شاخص ۴ میلیونی پیش روی سهامداران؟

رشد این روزهای بورس برخی را به‌شدت به رشد پایدار بورس امیدوار کرد. در همین راستا یک کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به ورود تدریجی سهامداران خرد و چرخش نقدینگی میان صنایع دلاری و ریالی، چشم‌انداز شاخص را تا محدوده ۴ میلیون واحد مثبت ارزیابی کرد.

یک کارشناس ارشد بازار سرمایه: با توجه به حادثه انفجار، تعجب نخواهم کرد اگر این حالت منفیِ نسبی روز یکشنبه در بورس ادامه پیدا کند و روزهای بعد هم باز بورس مقداری سقوط کند و به همین دلیل، پدیده رشد یا ریزش این روزها را عمدتا روانی می‌بینم

محمد غلامحسینی در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین، با اشاره به تحولات اخیر بورس، اظهار کرد: در هفته گذشته بازار سرمایه با نشانه‌هایی از ثبات و رشد همراه بوده است. شکست محدوده روانی و فنی ۳ میلیون واحد در شاخص‌کل، یکی از مهم‌ترین تحولات این هفته محسوب می‌شود؛ چراکه این سطح، هم‌زمان نقش مقاومت داینامیک و الگوی ادامه‌دهنده را ایفا می‌کرد و عبور از آن، به افزایش قابل توجه تقاضا در بازار انجامید.

او با تاکید بر نبود مقاومت‌های جدی تا سطح ۴ میلیون واحد در شاخص‌کل تصریح کرد: انتظار می‌رود که بورس بتواند در کوتاه‌مدت به این سطح نزدیک شود. مقاومت‌های بین‌راهی فعلاً قدرت بازدارندگی بالایی ندارند و همین موضوع می‌تواند بازار را وارد یک فاز رشد پایدار کند.

رشد حاصل یک موج صرفا روانی است

یک تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، اظهار کرد: در باره علت رشد بازار سرمایه در هفته اخیر می‌توان حدس‌هایی زد و نمی‌توان قطعی نظر داد. حدس من این است که مباحث مربوط به مذاکرات و آثار مثبت صرفا روانی آن، باعث این رشد شده است.

شاهین شایان آرانی تصریح کرد: هنوز اثر واقعی این مذاکرات در اقتصاد رخ نداده و بیشتر جنبه روانی قضیه است که حالت‌های مثبتی ایجاد کرده است. او با اشاره به تاثیر کاهنده اخبار مذاکرات بر قیمت دلار، عنوان کرد: طبیعتا روندهای این روزهای اخیر بدین معناست که دورنمای سرمایه‌گذاری در بورس هم مقداری مثبت می‌شود.

این کارشناس بازارهای مالی تاکید کرد: روند رو به رشد بورس به احتمال زیاد روانی است و یک پدیده واقعی اقتصادی نیست و روی همین حساب باید خیلی مواظب بود و با دقت به این پدیده نگاه کرد چون آثار روانی منفی دوباره می‌تواند باعث سقوط بورس شود.

به گفته شایان آرانی، پشتوانه رشد این روزهای بورس یک عامل محکم اقتصادی نیست؛ برای مثال هنوز درآمدی رشد نکرده است یا اقتصاد هم در حال رشد و توسعه نیست. با توجه به این شرایط رشد اخیر بورس صرفا یک موج روانی ناشی از مذاکرات است که حاکم شده.

او درباره ریزش دیروز، یکشنبه، بورس نیز گفت: شاید اخبار انفجار و این قبیل مسائل در این ریزش بی‌تاثیر نبوده باشد. همچنین ابهام درمورد اینکه مذاکرات به کجا می‌رسد، چرا هنوز نتوانسته‌اند به توافق برسند و اینکه آیا مذاکرات و گفت‌وگوها قفل شده یا نه، مقداری ذهن‌ها را مشوش کرده است.

این تحلیلگر بورس خاطرنشان کرد: تعجب نخواهم کرد اگر این حالت منفیِ نسبی ادامه پیدا کند و فردا و پس فردا باز بورس مقداری سقوط کند و به همین دلیل، پدیده رشد یا ریزش این روزها را عمدتا روانی می‌بینم.

شاهین شایان آرانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: هیچ شاخص یا مولفه‌ای نداریم که بگوییم در هفته‌های اخیر رشد پایداری در بورس رخ داده است. روند رو به رشد بورس پدیده‌ای به احتمال زیاد روانی است و یک پدیده واقعی اقتصادی نیست؛ روی همین حساب باید خیلی مواظب بود و با دقت به این پدیده نگاه کرد چون آثار روانی منفی می‌تواند دوباره باعث سقوط بورس شود

هرگونه دخالت دولت‌ها در بورس مخرب است

شایان آرانی در پاسخ به این پرسش که «آیا رشد بورس فقط مربوط به اخبار مذاکرات است یا سیاست‌های دولت هم در این رشد موثر بوده‌اند»، گفت: من به طور کلی دخالت دولت‌ها را به هر صورت در حوزه بورس مخرب می‌دانم.

او افزود: دولت می‌خواهد چه کار کند؟ می‌خواهد حمایت کند؟ چه حمایتی کند؟ حمایت دولت یعنی به طور کاذب قیمت‌ها را بالا نگه دارد که یک کار غلط است. دولت باید سیاست کلی اقتصادی را اعمال کند و کارهایی در راستای توسعه، کاهش تورم، ایجاد انضباط مالی و ... انجام دهد که اینها خودبه‌خود آثار مثبت در بورس ایجاد خواهد کرد اما اینکه دولت خود بیاید راجع به بورس کار خاصی کند را مضر می‌دانم.

این کارشناس درباره سیاست‌های دولت چهاردهم گفت: بحث‌‌ها و گفتمان‌های دولت با توجه به اینکه بر مذاکره تاکید می‌کند و بحث‌هایی درباره کاهش تورم دارد، اثر روانی مثبت می‌گذارد اما این آثار باید به یکسری واقعیت‌های عینی روی زمین تبدیل شود تا واقعا ببینیم آیا تحریم‌ها و تورم کاهش یافته است، یا مذاکرات نتیجه داده، منابع کشور آزاد شده است، یا نه؟ دولت باید این کارها را بکند و انجام این کارهاست که اثر مثبت می‌گذارد.

به اعتقاد این کارشناس، سیاست‌های دولت چهاردهم نشان می‌دهد که این دولت نسبت به دولت قبلی دخالت کمتری در فضای بازار سرمایه داشته که این روند خود اثر مثبتی بر بورس می‌گذارد.

رشد پایدار باید عاقلانه و با تدبیر باشد

شایان آرانی رشد اخیر بورس را رشدی پایدار ندانست و تاکید کرد که هیچ شاخص یا مولفه‌ای نداریم که بگوییم رشد پایداری رخ داده است؛ یعنی تغییری در درآمدزایی یا سوددهی شرکت‌ها رخ نداده و در این حوزه‌ها هنوز اتفاقی نیفتاده است.

او در پاسخ به اینکه «شرایط رسیدن به یک رشد پایدار در بورس چیست؟»، مطرح کرد که مهمترین عامل برای رشد بورس، رشد پایدار اقتصادی است.

این کارشناس ارشد بازار درباره شرایط رشد پایدار بورس توضیح داد: خود اقتصاد باید به صورت پایدار رشد کند، تورم کاهش یابد، انضباط مالی بر کشور حاکم شود، دخالت دولت در فعالیت‌های اقتصادی به حداقل ممکن برسد و در عین حال بخش خصوصی رونق و توسعه پیدا کند، تحریم‌ها کاهش یابد، سیاست‌های تعامل به جای تقابل با بین‌الملل رخ دهد و همچنین سعی بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی بشود.

شایان آرانی تصریح کرد: اگر این شرایط در کنار هم رخ بدهد، پتانسیل بورس بسیار بالاست و حتما رشد خواهد داشت. او با اشاره مجدد بر بسترهای اولیه برای رشد پایدار بورس، خاطرنشان کرد: البته اگر بازار سرمایه رشد هم می‌کند باید مواظب بود که این رشد حبابی نشود که آن هم خطرناک است؛ یعنی باید رشدی عاقلانه و با تدبیر و درایت باشد که آن پایداری خود را حفظ کند.