در حالی‌که انتظار می‌رفت واگذاری ایران خودرو به بخش خصوصی اتفاقات تازه‌ای را در صنعت خودروسازی رقم بزند، شواهد و قرائن حاکی از تکرار یک الگوی تکراری‌ است. الگویی که از مونتاژ محصولات چینی حکایت داشته و سال‌ها پیش گروه بهمن را از قله تولید به حاشیه مونتاژ سوق داد.

به گزارش تجارت‌نیوز، گروه بهمن پیش از واگذاری به کروز، نامی نکو در صنعت خودروسازی ایران داشت. این شرکت به‌عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور با تولید محصولات باکیفیت ژاپنی جایگاه ویژه‌ای در بازار کسب کرده بود، اما ورود کروز به میدان و مشکلات ناشی از تحریم‌ها مسیر این شرکت را به‌کلی تغییر داد. تحریم‌ها، نبود سیاست صنعتی و چرخش مدیریت، این شرکت را به حیاط‌خلوت مونتاژکاران بدل کرد. مونتاژگرانی که محصولاتی را با کمترین میزان بومی‌سازی به بازار ایران تزریق کردند، بی‌آنکه فناوری منتقل یا زنجیره تأمین بومی تقویت شود.

هونگچی، گریت‌وال و چری به‌عنوان شرکای چینی بهمن‌موتور نه‌تنها نتوانستند توسعه‌ای پایدار را رقم بزنند، بلکه تجربه شکست‌خورده‌ای را در کارنامه این شرکت ثبت کردند. هاوال که پیش‌تر در ایران عرضه شده بود به‌دلیل مشکلات تحریمی زمین خورد و هونگچی نیز با وعده‌های لوکس‌ خود نتوانست فراتر از نام یک وارداتی چینی عمل کند. این روند نشان می‌دهد که کروز پس از نزدیک به یک دهه مدیریت گروه بهمن به‌جای تحقق وعده‌های پرطمطراق تولید خودرو ملی و انتقال تکنولوژی تنها به مونتاژ محصولات کم‌کیفیت چینی بسنده کرده است. محصولاتی که نه‌تنها از نظر تیراژ و کیفیت با انتقادات گسترده روبه‌رو شده‌اند، بلکه خدمات پس از فروش ضعیف و جنجال‌هایی چون گران‌فروشی و اعتراضات کارگری را نیز به‌دنبال داشته‌اند. شعار «درآمد دلاری، کارگر ریالی» که از زبان کارکنان این شرکت شنیده شده است، آیینه تمام‌نمایی از ناکارآمدی مدیریتی بخش اصطلاحاً خصوصی حاکم بر این 

شرکت است.

هاوال، تانک و هونگچی نام‌هایی آشنا در بازار چین‌ هستند که قرار  است همکاری خود را با ایران خودرو آغاز کنند. تجربه نشان داده عرضه این خودروها در ایران اغلب با مشکلات زیادی همراه بوده که منجر به شکست این برندها در بازار ایران شده است. ایران‌ خودرو به‌عنوان قدیمی‌ترین خودروساز کشور، همواره نقشی کلیدی در ذهنیت جامعه ایرانی داشته است. اکنون کروز با تکرار تجربه بهمن موتور در ایران‌ خودرو باید ریسک فروپاشی اعتبار قدیمی‌ترین خودروساز کشور را به جان بخرد. ایران خودرو با اهدافی چون تولید انبوه برای کاهش وابستگی به واردات، تسهیل دسترسی عموم مردم به خودرو ملی و انتقال تکنولوژی از شرکای خارجی شکل گرفته و گرچه در تحقق کامل این اهداف ناکام مانده، اما همچنان ظرفیت تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در صنعت خودروسازی را دارد. با این حال واگذاری این شرکت به گروهی که کارنامه‌اش در گروه بهمن پر از نقاط تاریک است، آینده آن را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. مدیران جدید ایران‌ خودرو با تکیه بر تجربه گروه بهمن به‌ سراغ همان شرکای چینی رفته‌اند که پیش‌تر ناکارآمدی خود را اثبات کرده‌اند.

اکنون با ورود کروز، بیم آن می‌رود که توانایی‌ها و ظرفیت‌های این شرکت در مسیر منفعت‌طلبی‌های کوتاه‌مدت از میان برود و به جای تقویت مهندسی داخلی، استفاده از دانش بومی و سرمایه‌گذاری در طراحی، مسیر مونتاژ  خودروهای چینی در پیش گرفته شود؛ مسیری که سال‌هاست هیچ دستاوردی برای صنعت خودرو کشور نداشته است.

در کشوری که در آن تورم اقتصاد خانوار را بلعیده است، اولویت نه خودروهای لوکس چینی، بلکه وسایل نقلیه اقتصادی و بادوام هستند. خودرویی که تعمیرپذیر باشد، خدمات پس از فروش شفاف داشته باشد و قطعات آن با سهولت در دسترس قرار گیرد. مردم خواهان خودروهایی‌ هستند که با نیاز زندگی روزمره‌شان سازگار باشد، نه ویترین برندهای بی‌ریشه شرقی که هیچ دستاوردی برای صنعت خودرو ایران نداشته‌اند.

ایران‌ خودرو بر سر یک دوراهی‌ ایستاده که پیش‌تر گروه بهمن از آن گذشته و اکنون در گرداب آن گرفتار شده است. اگر مدیران فعلی این شرکت به مسیر توسعه‌محور بی‌توجهی کنند، تاریخ دوباره تکرار می‌شود؛ با این تفاوت که این‌بار ابعاد فاجعه به‌مراتب گسترده‌تر است. تصمیم امروز درباره آینده صنعت خودرو ایران را تعیین می‌کند. یا تکیه بر توسعه، بومی‌سازی و استفاده از توانمندی  مهندسان واقعی صنعت زیان‌ده خودروسازی داخلی را نجات می‌دهد یا آنکه نماد صنعتی ایران در قاب مونتاژی‌ها از هم می‌پاشد.