دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» و با پیش‌بینی ناترازی ۲۵ هزار مگاواتی برای امسال:
ناترازی برق، نتیجه فقدان مرکزیت تصمیم‌گیر است
رامتین موثق
در سال گذشته مدام تاکید شد که ناترازی برق به صورتی درآمده است که هم در فصل گرما و هم در فصل سرما شاهد خاموشی‌های خانگی و صنایع هستیم اما به نظر می‌رسد ناترازی برق امسال شدیدتر هم باشد زیرا از بهار شروع شده است.
روز دوشنبه وزیر نیرو از 20 هزارمگاوات ناترازی در سال جدید هشدار داد، اما دیروز معاون اول رئیس‌جمهور معلوم نیست بر چه مبنایی تاکید کرد که امسال ناترازی برق نخواهیم داشت! اما واقعیت عینی زودتر از همیشه اظهارات محمد‌رضا عارف را باطل کرد و از یکشنبه برخی مناطق در خاموشی فرورفتند و شایعه‌ای در خصوص جداول قطع برق خانگی منتشر شد که مدیرعامل توانیر آن را تکذیب کرد اما روز گذشته یک برنامه خاموشی برنامه‌ریزی شده مشترکان در سایت شرکت توزیع برق تهران بزرگ منتشر شد. در این وضعیت، هشدارها درباره بروز ناترازی بی‌سابقه در شبکه برق کشور جدی‌تر از همیشه به گوش می‌رسد.
مصطفی رجبی مشهدی، همچنین عنوان کرده است که هنوز هیچ برنامه‌ای برای محدودیت شهرک‌های صنعتی اعلام نشده و به طور کامل شهرک‌های صنعتی و صنایع متوسط در حال مصرف برق هستند اما خبرهای موثق بیانگر وضعیت دیگری است به صورتی که دبیر انجمن سیمان اعلام کرده که از ۱۶ فروردین ماه محدودیت برق صنایع آغاز شده و به تشدید نگرانی‌ها درباره بروش مشکل و تنش قیمتی در فصل گرم سال دامن زده است. برای بررسی وضعیت ناترازی برق در سال جاری، «توسعه ایرانی» گفت‌وگویی با دبیر سندیکای صنعت برق داشته است که مشروح آن را می‌خوانید.
نه‌تنها مشکل برق داریم که مشکل انرژی هم داریم
دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره شروع خاموشی‌های 1404 اظهار کرد: صنعت برق ناتراز است و ناترازی آن هم به علت کسری است. کسری داشتن این صنعت هم ناشی از چند عامل است که پایه‌ای‌ترین عامل اقتصادی است.
مهدی مسائلی افزود: اگر برای ناترازی‌ها مربعی را متصور شویم، اضلاع این مربع شامل آب، سوخت، پول و مدیریت است و در این حالت یکی از عوامل موثر بر این یک بخش، وزارت نیرو است. سایر ارگان‌ها مانند بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و به ویژه مجلس در این موضوع دخیلند و در یک کلام، ریشه آن فقدان مرکزیت تصمیم‌گیری برای صنعت برق است.
او تصریح کرد که اینها ریشه‌هایی هستند که میوه آن وضعیت موجود امروز است؛ یعنی ما نه تنها امروز مشکل خود برق را داریم که مشکل انرژی هم داریم زیرا سوختی موجود نیست.
این فعال صنعت برق با اشاره به کسری 18 هزار مگاواتی سال گذشته، درباره ناترازی برق امسال توضیح داد: جالب اینجاست که امسال نیروگاه‌های آبی را هم نداریم. حال سوال اینست که چرا این اتفاق افتاده؟ زیرا در دولت قبل با تصمیمات کلانی که گرفته شده نیروگاه‌های آبی را خرج تولید برق کردند و اکنون آب هم نداریم.
به گفته او، از آنجایی که 8 هزار مگاوات کسری ناشی از نبود نیروگاه‌های آبی به ناترازی سال گذشته اضافه می‌شود، انتظار کسری برق امسال 25 هزار مگاوات است.
نمی‌توانیم برقی را که می‌فروشیم درست اندازه‌گیری کنیم
مسائلی درباره مصرف برق عنوان کرد: وقتی پایین‌دست و حوزه مصرف را بررسی می‌کنیم، حدود ۳۵ درصد برقی که در کشور داریم، در صنایع مصرف می‌شود و ۳ تا ۴ درصد آن هم در بخش خانگی.
در سال ۱۴۰۴، که به نظر می‌آید با گرمای زودرس مواجهیم، مشکلات ناترازی خواهیم داشت که این مشکلات هم آثار خود را در اقتصاد نشان می‌دهد و هم در حوزه اجتماعی زیرا مردم با قطعی برق آسایش ندارند و به نظر می‌آید این آثار کوتاه‌مدت هم نخواهد بود
او ادامه داد: در حوزه مصرف هم مشکل داریم و علت اینست که هنوز در مسئله مصرف، در واردات تجهیزاتی که به صنایع و خانه‌ها می‌دهیم، میزان مصرف و مهمتر از آن، راستی‌آزمایی مصرف آنها ملاک نیست. در گمرکات و مبادی ورودی کشور و حتی سازمان ملی استاندارد کنترل دقیقی بر این موضوع وجود ندارد. از طرف دیگر نقطه اتصال مصرف‌کننده با تولید برق قسمت کنترهاست؛ در بسیاری از جاها کنترها هوشمند نیستند و ما نمی‌توانیم آن چیزی را که می‌فروشیم، درست اندازه‌گیری کنیم، به اندازه قطع و وصل کنیم و در نتیجه نمی‌توانیم پول را به اندازه کافی بگیریم.
دبیر سندیکای صنعت برق تاکید کرد: پس علاوه بر اینکه قیمت آن انرژی را که می‌فروشیم، واقعی نمی‌گیریم، و از طرف دیگر، میزان آن را هم دقیق نمی‌توانیم اندازه‌گیری کنیم و حتی اگر پول آن واقعی بود، نمی‌توانستیم پولش را به اندازه کافی بگیریم و از طرفی در بخش تولید هم معضلات خود را داریم.
اما و اگرهای راهکار تجدیدپذیرها
مسائلی بیان کرد: قطعا این میزان کسری وجود دارد و کاری هم نمی‌توان کرد؛ ریشه اصلی آن بحث‌های اقتصادی است و وجود نداشتن نقطه کانونی برای تصمیم‌گیری و دخالت‌هایی که معمولا قانونگذار در اجرا انجام می‌دهد، باعث می‌شود که نقشه کلان صنعت برق به‌هم بخورد و وقتی نقشه کلان به‌هم خورد، قاعدتا روی همین اقتصاد ناتراز هم اثر می‌گذارد و اثر اینها به صورت مضاعف برمی‌گردد روی انرژی که تولید می‌شود.
او به راهکار تجدیدپذیرها اشاره کرد و گفت: راهکاری که اکنون ارائه می‌شود و مد شده، اینست که می‌گویند باید به سمت تجدیدپذیرها برویم؛ من هم می‌گویم درست است اما مقدارش مهم است.
این کارشناس درباره اما و اگرهای راهکار تجدیدپذیرها افزود: امروز اگر یک دلار هزینه برای تولید برق بکنید، به همان اندازه هم بایستی برای اینکه شبکه برق را توسعه دهید، هزینه کنید در غیر اینصورت قدرت محبوس شده خواهید داشت. یعنی تولید داریم اما راهی برای انتقال آن نیست. بنابراین اگر امروز بر بحث خورشیدی‌ها تاکید داریم، باید تعیین کنیم چقدر خورشیدی باید تولید شود تا دید آیا شبکه ایران می‌تواند جوابگو باشد؟ همچنین در موضوع توسعه نیروگاه‌های خورشیدی باید توجه داشت که برق خورشیدی خیلی گرانتر از برق معمولی است. تقریب مالی این را که باید انجام دهد؟ اگر هزینه‌های این توسعه تامین نشد، ما در ادامه برق خورشیدی را نخواهیم داشت زیرا اگر پول آن برنگردد، سرمایه‌گذار آن را قطع می‌کند.
مهدی مسائلی: تنها یکی از عوامل موثر بر صنعت برق، وزارت نیرو است. بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و به ویژه مجلس هم در این موضوع دخیلند و در یک کلام، ریشه ناترازی فقدان مرکزیت تصمیم‌گیر و دخالت‌هایی است که معمولا قانونگذار در اجرا انجام می‌دهد و باعث می‌شود که نقشه کلان صنعت برق به هم بخورد و وقتی نقشه کلان به‌هم خورد، قاعدتا روی همین اقتصاد ناتراز هم اثر می‌گذارد
تزریق یک ناترازی دیگر به صنعت برق
مسائلی در ادامه تصریح کرد: ریشه این ناترازی مربوط به الان نیست و مربوط به مجلس هفتم به اینطرف است و این حل نخواهد شد تا زمانی که تنها نقطه تصمیم‌گیری این صنعت وزارت نیرو شود و کس دیگری دخالت نکند.
او همچنین مطرح کرد: اینکه اگر قیمت این برق واقعی شود، همه‌ی ارکان جامعه باید آن را پرداخت کنند. امروز ۱۰۰ همت خود دولت به وزارت نیرو بدهکار است و پرداخت نمی‌کند. ۴۲ همت هم سایر صنایعی به این صنعت بدهکارند که حاکمیتی هستند. در نتیجه ۱۴۲ همت پول این صنعت برنگشته و از طرفی در دولت قبلی، نرخ انشعاب برق به استناد ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق دیر ابلاغ شد. نکته‌ای که قابل توجه است اینست که نرخ انشعاب برق حدودا به طور متوسط حدود ۳ میلیون تومان بوده و در حالی اینطور بوده است که بهای آن حدود 25 میلیون تومان تمام می‌شده است.
دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: جالب اینجاست که امسال نیروگاه‌های آبی را هم نداریم. زیرا در دولت قبل با تصمیمات کلانی که گرفته شد نیروگاه‌های آبی را خرج تولید برق کردند و اکنون آب هم نداریم. پس از آنجایی که 8 هزار مگاوات کسری ناشی از نبود نیروگاه‌های آبی به ناترازی سال گذشته اضافه می‌شود، انتظار کسری برق امسال 25 هزار مگاوات است
این فعال اقتصادی تاکید کرد که یعنی یک ناترازی اقتصادی هم به این شکل به صنعت تزریق شده که یک بخشی از آن ناشی از قانونگذار بوده و یک بخش هم مربوط به تاخیر مجری قانون برای ابلاغ. حتی امروز هم که این نرخ ابلاغ شده، نسبت به بهای تمام شده آن نصف است و پس باز ناترازی اقتصادی حل نمی‌شود.
تشدید میزان و آثار ناترازی برق در سال 1404
مسائلی در جمع‌بندی سخنان خود اظهار کرد: اگر همه اینها را جمع کنیم، تا سال‌های پیش‌رو این وضعیت ناترازی را باید تحمل کنیم و هیچ راهی برای فرار از آن نیست. چون یا قانون نداریم و نداشته‌ایم یا قانونگذار موانعی را ایجاد کرده است و یا مجری قانون دیر عمل کرده است و از طرفی آنچیزی را هم که به عنوان اقتصاد این برق است، برخی نهادها از جمله دولت، به موقع برنمی‌گردانند؛ یک سر این صنعت هم به سوخت و وزارت نفت بند است که آنها هم هماهنگی لازم را ندارد و همه اینها دست به دست هم داده که در سال ۱۴۰۴، که به نظر می‌آید گرمای آن مقداری زودرس است، مشکلاتی را خواهیم داشت که این مشکلات بسیار می‌تواند روی جنبه اجتماعی مردم اثر نامطلوب داشته باشد.
او تصریح کرد: آسیب‌های ناترازی و مقدار خود ناترازی امسال بسیار بیشتر می‌شود، و شروع آن زودتر از سال‌های قبل است.
دبیر سندیکای صنعت برق یادآور شد: تلاش دولت قبل این بوده که بیشتر برق مردم را حفظ کند و برق صنایع را بدهد ولی اتفاقی که افتاد این بود که چون صنایع کمتر کار کردند، قاعدتا کسانی که سر سفره صنایع بودند، مشکلات کاری برایشان به وجود آمد و اقتصادها مقداری به‌هم ریخت و اثر آن به خانه‌های مردم برگشت. امسال می‌خواهند با یک کار ترکیبی هم از مردم کم کنند و هم از صنایع چون مقدار ناترازی بیشتر شده و قاعدتا این روش هم آثار نامطلوب خود را به جا می‌گذارد.
مسائلی در پایان خاطرنشان کرد: افزایش ناترازی هم آثار خود را در اقتصاد نشان می‌دهد و هم در حوزه اجتماعی زیرا مردم با قطعی برق آسایش ندارند و به نظر می‌آید این آثار کوتاه‌مدت هم نخواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید