«بغزیان» در واکنش به اظهارات اخیر فرزین، سامانه‌های جایگزین سوئیفت را هزینه‌زا و ناکافی دانست
بجز در تابلوها، اثری از ریال دیجیتال دیده نمی‌شود
رامتین موثق
بحران پولی و بانکی ایران هر روز در حال تعمیق است زیرا دوری از ابزارهای مورد قبول جامعه بین‌الملل، ایران را در مبادلاتش منزوی کرده در حدی که تنها چند شریک تجاری معدود برای ایران باقی مانده است؛ اما مسئولین بانک مرکزی روی قوت این نظام تاکید دارند.
یک اقتصاددان: ریال دیجیتال در ابتدا در کیش پایلوت شده بود اما اثری از این ریال در ایران دیده نمی‌شود. به‌رغم تاکیدی که بر انجام این سیاست شده بود صرفا تابلوهایش نصب شده است؛ حتی سخت‌افزارهای آن پیاده شده بود اما ردی از آن دیده نمی‌شود
محمدرضا فرزین در یازدهمین همایش سالانه «بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت» با بیان اینکه این همایش فرصتی است که با توجه به شرایط خاصی که در کشور وجود دارد، مروری بر نقاط ضعف و قوت داشته باشیم، اظهار داشت: از موضوعات مطرح شده در این همایش در سیاست‌گذاری‌ها استفاده خواهد شد، نظام بانکی ایران از نقاط قوت و ضعف برخوردار است که نظام پرداخت از نقاط قوت آن محسوب می‌شود و یکی از قوی‌ترین سیستم‌های پرداخت‌های منطقه است.
او همچنین به عدم استفاده ایران از سوئیفت اشاره کرد و درباره روابط بینالمللی اظهار داشت: در تعاملات بانکی به دلیل تحریم‌ها بیشترین چالش را در این حوزه داریم، اما تلاش سال‌های گذشته این بوده که بتوانیم در تعاملات بینالمللی اقداماتی داشته باشیم که یکی از آنها طراحی سامانه «ای سیومر» ( ACUMER) با منشا یک اتحادیه پولی برای آسیا است و زمانی که ایجاد شد هدف آن کاهش تسلط دلار بود. در سال‌های گذشته این دبیرخانه را احیا کردیم تا بتوانیم برای مدیریت تحریم این ابزار را فعال کنیم و با کشورهای هند و پاکستان عضو این اتحادیه همکاری داریم.
طراحی ریال دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها
در ادامه این همایش، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به اظهارات فرزین درمورد ارزهای دیجیتال و راه‌اندازی ریال دیجیتال، گفت: بانک مرکزی طی سال‌های اخیر با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مربوط به حوزه پرداخت و نیز توسعه تاب‌آوری و بهبود کارآیی ابزارهای پرداخت نوین اقداماتی را در زمینه امکان‌سنجی، طراحی و پیاده‌سازی آزمایشی «ریال دیجیتال» انجام داده است.
کوروش پرویزیان ادامه داد:«علاوه بر جنبه‌های قانونی، توجه به ابزارهای عملیاتی در زمینه سیاست‌گذاری و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوین نظیر استفاده از روش محیط‌های آزمون تنظیم‌گری (یا سندباکس‌های رگولاتوری) از اهمیت بالایی برخوردار است. بانک مرکزی از چند سال گذشته اقدامات سازنده‌ای درخصوص طراحی و پیاده‌سازی سندباکس در جهت حمایت از بانک‌ها و کسب و کارهای نوآورانه به انجام رساندند. ادامه این مسیر و رفع خلاهای موجود با همکاری و تعامل نزدیک با فعالان صنعت می‌تواند به تسهیل ورود فناوران مالی و در عین حال مدیریت بهتر مخاطرات احتمالی کمک کنند.»
اما یکی از محورهای اساسی این سیاست مقابله با تحریم‌هاست و رئیس بانک مرکزی در همین راستا اظهار کرد: مقررات رمز پول توسط دستگاه‌های مختلف صورت می‌گیرد و چون تحریم هستیم مسأله تحریم باعث می‌شود که از این ابزار برای مدیریت تحریم استفاده بیشتری داشته باشیم. در قانون جدید بانک مرکزی به مقررات رمز پول‌ها اشاره شده و این مقررات باید ابلاغ شود و محورهای اصلی آن مشمول چند حوزه است و موضوع اصلی این است که باید درباره قدرت آن مقرره‌گذاری شود.
فرزین همچنین توضیح داد: اکنون کشورهایی مثل چین، روسیه، عربستان، امارات، ترکیه و هند در مرحله آزمایشی هستند و مطالعات اولیه را پشت سر گذاشته‌اند؛ ما نیز در همین مرحله قرار داریم و اکنون اجرای آزمایشی آن در کیش برقرار است. ریال دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دارد و اکنون بانک‌های ملت تجارت و ملی از آن استفاده می‌کنند و امیدواریم پنج بانک دیگر نیز به این سیستم متصل شوند.
آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: ریال دیجیتال در ابتدا چون دیجیتال است، از طریق سوار شدن روی سامانه‌ها، می‌تواند دور زدن تحریم‌ها را تسهیل کند. اما بستگی به این دارد که با چه حجمی شروع کنیم و اینکه پول‌هایی که قرار است تسویه شود، با چه نسبتی برمی‌گردد؟ آیا هزینه معامله آن معقول است یا ممکن است ۲۰ درصد در فرآیند تبدیل، از دست ایران خارج شود؟
سامانه‌های جایگزین سوئیفت هزینه‌زا هستند
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، با عنوان اینکه معاملات یورویی و دلاری با سوئیفت جابه‌جا می‌شوند، اظهار کرد: ولی سامانه‌های دیگری که ما از آن استفاده می‌کنیم برای انتقال ارزهای غیر دلار و یورو هستند. بنابراین مشکلی که برای انتقال پول با طرف‌های تجاری که عضو این سامانه‌ها هستند، داریم، برطرف می‌شود.
آلبرت بغزیان افزود: اما گاه از چین یوآن می‌گیریم و برای معامله با کشوری مانند روسیه، اعلام می‌شود که یوآن قبول نمی‌کند و تنها روبل می‌پذیرد بنابراین مجبوریم از رابطه بین یوان و روبل استفاده کنیم.
او تصریح کرد: معمولا رابطه این ارزها متغیر است و وقتی به یکدیگر تبدیل می‌شوند، هزینه تبدیل آن زیان ایجاد می‌کند.
این استاد دانشگاه در تحلیل خود از این سامانه‌ها تاکید کرد: این سامانه‌ها مشکلات ما را حداقل در زمینه گرفتن پول‌های صادراتی با کشورهای عضو برطرف می‌کنند؛ اما ضررهایی مانند هزینه تبدیل و یا تهاتر با کالاهای دیگر نیز دارند.
به گفته او، این سامانه‌ها جایگزین کاملی برای دلار و یورو و سوئیفت نیستند اما به عنوان یک ابزار بهینه دوم می‌توان از این سامانه‌ها استفاده کرد.
بانک‌های قدیمی انطباق کمتری
با بانکذاری دیجیتال دارند
بغزیان با اشاره به اظهارات فرزین در همایش دیروز درمورد نظام پرداخت ایران، بیان کرد: وضعیت بانک‌های ما همه مانند هم نیست و برخی به بانکداری نوین و دیجیتال ورود نکرده‌اند؛ بانک‌های جدید ورود بیشتری به اقتصاد دیجیتال داشتند اما قدیمی‌ها انطباق کمتری پیدا کردند.
او ادامه داد: اگر صحبت از این باشد که بیشترین تراکنش‌ها را با کمترین پول و به صورت اسکناس انجام می‌دهیم، از این جهت جزو برترین‌ها هستیم؛ ولی خود نظام بانکی ما شاید از نظر کارکرد ماهیتی، نقطه قوتی نداشته باشد.
معاملات یورویی و دلاری با سوئیفت جابه‌جا می‌شوند، اظهار کرد: ولی سامانه‌های دیگری که ما از آن استفاده می‌کنیم برای انتقال ارزهای غیر دلار و یورو هستند. بنابراین مشکلی که برای انتقال پول با طرف‌های تجاری که عضو این سامانه‌ها هستند، داریم، برطرف می‌شود؛ اما گاه هزینه مبادله بین دو ارز، برای مثال یوآن و روبل، متغیر و هزینه مبادله آن زیان‌آفرین است
اثری از ریال دیجیتال دیده نمی‌شود
این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره ریال دیجیتال گفت: ریال دیجیتال در ابتدا در کیش پایلوت شده بود، اما اثری از این ریال در ایران دیده نمی‌شود.
بغزیان افزود: به‌رغم تاکیدی که بر انجام این سیاست شده بود، صرفا تابلوهای آن نصب شده است؛ حتی سخت‌افزارهای آن پیاده شده بود اما ردی از آن دیده نمی‌شود.
او با عنوان اینکه امیدست که در مدیریت جدید سازمان منطقه آزاد کیش این موضوع تحقق‌پذیر و ساده، جدی گرفته شود؛ درباره ظرفیت‌های آن تاکید کرد: وقتی ریال دیجیتال باشد، می‌توانیم معاملاتمان را با کشورهای دیگر هم از طریق ریال دیجیتال عملی کنیم. هم سرعت بیشتری را برای انتقال ایجاد می‌کند، هم شفاف‌سازی آن بیشتر است و هم مانند کشورهایی که پول ملی دیجیتال دارند، می‌توانیم راحت‌تر تسویه‌ها را انجام دهیم.
قدرت پایین ریال
ناشی از ضعف اقتصادی است
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه «احتمال تسری بی‌ارزشی ریال به ریال دیجیتال هم می‌رود؟»، اظهار کرد: پول ما مانند چین قوی نیست اما قوی بودن و باارزش بودن را باید از یکدیگر جدا کرد. قوی بودن به معنای مورد قبول بودن به لحاظ ذخیره جهانی است، اما باارزش بودن را نسبت آن پول با دلار تعیین می‌کند.
بغزیان یادآور شد که ارزش ریال از سال‌ها پیش تنزل پیدا کرده است اما در وهله اول تنزل ارزش این پول نشانه ضعف نیست؛ ضعف به دلیل ضعیف بودن اقتصاد است یا گاه کشورها برای بهبود تراز تجاریشان پولشان را کم‌ارزش می‌کنند.
این اقتصاددان ضعف پول ایران را ناشی از ضعیف بودن اقتصاد کلان دانست و گفت: ضعیف بودن پول ما برای بهبود تراز تجاریمان نیست و همین وضعیت، صحبت برخی مبنی بر شناور و آزاد شدن نرخ ارز در ایران را باطل می‌کند. جنگ یوان و دلار و یورو، سر تراز تجاری است که صادرات یا وارداشان تحت تاثیر قرار می‌گیرد اما این سیاستی نیست که در ایران جاری باشد.
آیا هزینه معامله با ریال دیجیتال معقول است؟
بغزیان درباره تاثیر ریال دیجیتال بر خنثی شدن تحریم‌ها، بیان کرد: در ابتدا چون دیجیتال است، از طریق سوار شدن روی سامانه‌ها، می‌تواند دور زدن تحریم‌ها را تسهیل کند.
او ادامه داد: اما بستگی به این دارد که با چه حجمی شروع کنیم و اینکه پول‌هایی که قرارست تسویه شود، با چه نسبتی قرار است برگردد؟ آیا هزینه معامله آن قرار است یک چیز معقول باشد یا ممکن است ۲۰ درصد در فرآیند تبدیل، از دست ایران خارج شود؟
این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان خاطرنشان کرد: برای تحلیل نهایی باید دید تا چه حد طرف‌های تجاری ما، خارج از این صحبت‌های کنفرانسی و این نشست‌ها، روی حرفشان خواهد ماند.
دیدگاه تان را بنویسید