آرگون: صادرات و واردات همزمان، نباید به پیاز تقلیل داده شود؛
اقتصاد پیازی با خروجی رانت و فساد!
باران زرین قلم
واکاوی دلایل صادرات پیاز با قیمت ارزان و واردات پیاز با قیمت بالاتر می‌تواند از بحران اصلی اقتصاد ایران که نارسایی سیاست‌ها و تصمیمات اقتصادی است، پرده‌برداری کند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام این روزها اظهارنظری جنجالی داشته است. وی اعلام کرده است: ما در ایران پیاز صادر می‌کنیم و از طرفی پیاز را با قیمت‌های بالا برای مردم از خارج وارد کنیم، این یک پدیده عجیب است!
این اولین باری نیست که از چنین پدیده‌های عجیبی در اقتصاد ایران پرده‌برداری می‌شود. پیش از این نیز مساله صادرات رانتی در ایران به یک مساله چالش‌برانگیز در اقتصاد ایران بدل شد.
محمد جواد ایروانی که در سال‌های گذشته تصدی وزارت امور اقتصادی و دارایی و ریاست ستاد اجرایی فرمان امام را نیز عهده‌دار بود، در سخنان اخیر خود این عبارت را تکرار کرده است که شکستن تحریم‌ها و غلبه بر آن مستلزم تولید بیشتر است. وی با اشاره به اینکه نظام نفت‌بری باید به سوی تولید تغییر جهت دهد، گفته است: عموما در بودجه ایران احکام مختلفی می‌آید که در راستای این سیاست‌ها نیست. وی با انتقاد از اینکه مصوبه داده‌اند هر کسی خواست بدون نظارت بانک مرکزی می‌تواند بانک تاسیس کند، می‌گوید: در کدام کشور و کدام منطقه آزاد چنین جوازی وجود دارد.
او با انتقاد از اینکه وقتی تولیدکننده به صادرات می‌رسد نیاز کشور را فراموش می‌کند، گفته است: این وظیفه دولت است که تنظیم‌گری کند. ما این همه پیاز صادر می‌کنیم بعد به چند برابر قیمت وارد می‌کنیم. طبیعی است کم شدن عرضه داخلی در عمل ایجاد تورم را نیز در پی دارد.
سخن اخیر وی درباره ماجرای پیاز البته از سوی عباس عبدی، فعال رسانه‌ای رمزگشایی شد. وی در توئیتی در صفحه شخصی خود نوشت: «عجیب نیست، در این ساختار کاملا عقلایی است. پیاز را کیلویی یک دلار صادر و همان پیاز را کیلویی ۱.۲ دلار وارد کنید برنده‌اید.
چون یک دلار صادراتی می‌شود ۵۶ هزار تومان و ۱.۲ دلار وارداتی می‌شود ۳۴ هزار تومان که تفاوت آن سود است. البته از جیب مردم و اتلاف هزینه حمل و نقل و ....»
نایب رئیس اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران، پیش از این در آغاز بحران ارزی ایران، پس از خروج ترامپ از برجام اعلام کرد: وجود ارز رانتی همواره با ایجاد فساد همراه است و زمانی که گفته شد صرفاً به طیفی از کالاها ارز ارزان‌قیمت داده می‌شود، برای اولین بار پدیده «صادرات قاچاق» هم توسعه یافته است.
حسین سلاح‌ورزی معتقد بود در تدوین سیاست جدید بانک مرکزی، مکانیزم تعیین قیمت باید بر عهده بازار ثانویه گذاشته شود. اتفاقی که البته هنوز هم به درستی و تمام و کمال رخ نداده است چرا که از یک سو دولت نسبت به حذف ارز 4200 تومانی اقدام کرد و از سوی دیگر ارز 28هزار و 500 تومانی را در سامانه نیما برای کالاهای اساسی برقرار کرد.
پیش از حذف ارز 4200 تومانی بسیاری از کارشناسان، آمار صادرات ماکارونی، شیرینی و شکلات را زیر علامت سئوال بزرگی قرار داده و تاکید داشتند بازارهای صادراتی ایران به واسطه قیمت یارانه‌ای روغن و شکر و آرد در کشور حاصل شده و در حقیقت ایران در حال صادرات یارانه است.
سخنان اخیر ایروانی بار دیگر این پرونده را در حالی گشود که ایران چند ماهی است با ارز ترجیحی 4200 تومانی خداحافظی کرده و تورم بالایی را در حوزه مواد غذایی و ... تحمل می‌کند.
تقلیل موضوعات ممنوع
عباس آرگون؛ عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره دلایل شکلگیری پدیده‌هایی چون صادرات و واردات همزمان کالایی چون پیاز گفت: این انتظار وجود دارد که مشکلات کلان ایران در بعد کلان مورد بررسی قرار گیرد و ماجرا به صادرات و واردات یک کالای خاص تقلیل داده نشود.
وی در توضیح این مطلب افزود: ایران سالانه بین 80 تا 90 میلیارد دلار گردش تجاری دارد. کاش اشاره می‌شد حجم صادرات و واردات پیاز در ایران چقدر است و در کلان این موضوع چقدر تاثیرگذار است.
وی با تاکید بر اینکه این سیاست‌هاست که روش‌ها را شکل می‌دهد، گفت: مساله ارز و تنظیم بازار در ایران فراتر از این مساله است. اصلاح سیاست‌های داخلی و خارجی ضرورت دارد و تا زمانی که این سیاست‌ها اصلاح نشود، با حل موردی مشکل و وصله پینه موضوع کاری از پیش نخواهد رفت.
عباس آرگون در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: درباره دلایل شکلگیری پدیده‌هایی چون صادرات و واردات همزمان کالایی چون پیاز، این انتظار وجود دارد که مشکلات کلان ایران در بعد کلان مورد بررسی قرار گیرد و ماجرا به صادرات و واردات یک کالای خاص تقلیل داده نشود
وی گفت: برخورد با سایر موضوعات نیز همین‌طور است. شما ببینید بهای دلار از سال 1390 تاکنون چه میزان رشد کرده است، آن وقت هر مسئولی بخواهد توضیح دهد چرا قیمت بالا رفته، رسانه و شبکه‌های اجتماعی و ... را متهم می‌کند به اینکه قیمت را بالا برده و سبب ایجاد اخلال در بازار شده‌اند.
سیاست رایجی به نام فرافکنی
وی در توضیح این مطلب افزود: همه می‌گویند این نرخ‌ها را قبول ندارند و قیمت واقعی دلار به زودی کاهش می‌یابد؛ اما در عمل ببینید دلار سال 1390 به دلاری با چه قیمت در سال 1401 تبدیل شده است . اصلا راه دور نرویم. دلار در فاصله مهرماه سال 1401 تا بهمن ماه چه میزان افزایش قیمت را شاهد بوده است و مگر می‌شود با تکرار یک اتهام مشابه فرافکنی کرد.
او گفت: از سوی دیگر می‌گویند مردم ارز می‌خرند و همین موضوع سبب گرانی دلار شده است، غافل از اینکه کسی برای سود ارز نمی‌خرد، همه ارز می‌خرند تا بتوانند ارزش پولشان یا به عبارت دیگر قدرت خریدشان را حفظ کنند. این گونه است که کسی دو ماه پیش دلار 30 هزار تومانی گرفته باشد، امروز توانسته قدرت خرید پولش را از گزند تورم مصون بدارد .
او گفت: تقلیل مشکلات به موضوعات خرد و اشاره نکردن به نارسایی‌های متعدد و مهم سیاستگذاری کلان، اشتباهاتی را در تصمیم‌گیری ایجاد می‌کند. اگر موضوع صادرات پیاز با قیمت کمتر و واردات آن با بهای بیشتر است، باید به سرعت روندها و سیاست‌ها مورد بررسی قرار گیرد تا روشن شود چرا چنین پدیده‌ای شکل گرفته است نه اینکه با برخورد با صادرکننده و واردکننده پیاز مشکل را برطرف کنند.
به گفته وی جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام جایگاهی برای بحث‌های کلان سیاستگذاری‌های بزرگ است .
بررسی‌ها نشان می‌دهد سیاست‌گذاران ایران مدتهاست به جای اصلاح علت‌ها درصدد برخورد با محصول سیاستگذاری اشتباه هستند و همین امر سبب شده است تفکری موردی و جزیره‌ای به جای تمرکز بر امور کلان بر کشور حاکم شود.
دیدگاه تان را بنویسید