رمزریال شوخی است یا جدی؟!

باران زرین قلم

رئیس هیات مدیره انجمن بلاکچین ایران معتقد است بانک مرکزی باید با اتخاذ سیاست‌هایی اعتماد به پول ایران یعنی ریال را احیا کند و تا زمانی که این اعتماد احیا نشود، استفاده گسترده از رمزریال بیشتر به شوخی شباهت دارد.

رمز ریال در حالی رونمایی می‌شود که ارزهای دیجیتال به دغدغه مهم سرمایه‌گذاران در جهان تبدیل شده‌اند.

 رئیس کل بانک مرکزی پیش از این وعده داده بود که تا پایان شهریور ماه رمزریال یا ابزار جدید پول ایران، بدون تغییرماهیت پولی رونمایی خواهد شد.

طبق آخرین گزارش اعلامی رمز ریال بانک مرکزی که از ۱۴ شهریورماه به صورت پیش آزمایشی و با مبلغ یک میلیارد تومان رسماً منتشر شده است، اکنون در اختیار تعداد محدودی از افراد قرار دارد و برای آنان هم امکان خرید کالا از برخی فروشگاه‌ها فراهم شده است.

بانک مرکزی هدف خود از طراحی رمزریال را تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی اعلام کرده تا با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند شود.

مسئولان بانک مرکزی درباره ویژگی‌های رمز ریال اینگونه توضیح داده‌اند که در رمزریالی که در داخل گوشی قرار می‌گیرد، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود.

البته یکی از ویژگی‌های حائز اهمیت رمز ریال در مقایسه با اسکناس، سطح امنیت بالای آن اعلام شده است؛ اینگونه که طراحی رمز ریال به صورتی است که ردیابی وجوه در آن به طور دقیق قابل انجام بوده و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی آن وجود دارد.

رمزریال

 ارز دیجیتال تلقی می‌شود؟

موضوع رمزریال در شرایطی مطرح شد که در ایران استقبال گسترده‌ای از انواع رمزارز‌های جهانی شده و تصور عام این بود که رمز ریال هم کارکردی شبیه به رمزارز‌های بین‌المللی دارند، اما طبق آن چیزی که از سوی بانک مرکزی توضیح داده شده، رمزریال در واقع ارز دیجیتال بانک مرکزی ایران است که نیاز به تسویه بین بانکی نیست و پول نقد الکترونیکی محسوب می‌شود و مکمل پول نقد خواهد بود. رئیس کل بانک مرکزی اما در این زمینه توضیح داد: رمزریال به‌جای همین اسکناسی که مردم در دست دارند، خواهد بود و فرد به‌جای اینکه اسکناس داشته باشد رمزریال دارد.

شاید بتوان رمزریال را ابزار نوین پولی و نه پول جدید تلقی کرد. در سال‌های قبل، بارها ابزارهای جدید پولی در ایران رونمایی شده است. چک‌پول‌ها به نوعی ابزارهای جدید پولی در زمان خود بودند و کارت‌های بانکی نیز نوع دیگری از بازارهای پول تلقی می‌شوند که افراد جامعه را از نقل و انتقال مداوم پول در کشور بی‌نیاز کردند. حالا نیز درست در زمانی که شکلی جدید از سرمایه در قامت ارزهای دیجیتال وارد عرصه عمومی اقتصادهای جهان شدند، ارزهای مجازی یا شکل دیگری از پول حقیقی در ایران همزمان با دیگر کشورها رونمایی می‌شود که به رمزریال شهرت دارد.

غلامرضا مرحبا، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره راه‌اندازی رمز ریال و ماهیت کارکرد آن در نظام مالی ایران گفت: رمزریال همان ریال خودمان است که در شکل دیجیتال عرضه می‌شود و مردم می‌توانند آن را به صورت دیجیتال مصرف کنند.

وی تاکید کرد: اشتباهی درباره رمز ریال مصطلح شده و نباید این تصور را داشته باشیم که رمز ریال همان رمز ارز‌ها هستند. در واقع رمزریال هیچ شباهتی به رمزارز‌های مورد مصرف در دنیا ندارند.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی با تاکید بر اینکه پشتوانه رمزریال، خود ریال است، گفت: صرف کار با رمزریال سودی را دربرنخواهد داشت و رمز ریال ارز رایج کشور محسوب می‌شود که پشتوانه آن ریال است و از مهم‌ترین ویژگی‌های رمز ریال این است که سرعت مبادلات پولی را بالا می‌برد.

ریال رمزی می‌شود

امید علوی، رئیس هیات مدیره انجمن بلاکچین ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره اینکه آیا رمزریال می‌تواند جای خود را در اقتصاد ایران باز کند یا خیر، گفت: هر صحبتی درباره رمزریال به بحث درباره پول ملی منجر می‌شود. در حقیقت ما با موضوع ماهیت پول ملی و میزان اعتماد مردم به ان روبرو هستیم .

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: کافی است نگاهی به آمارهای موجود بیاندازیم تا ببینیم اکنون مردم چه میزان از دارایی خود را به صورت غیرنقدی نگه‌داری می‌کنند و برای پس‌انداز چه میزان طلا و سکه و ارز دارند.

 وی گفت: این سرمایه‌ها چرا به اصطلاح «زیر بالشت» نگهداری می‌شود، باید این موضوع را بررسی کرد. اقبال مردم به خرید ارز و سکه و طلا برای سرمایه‌گذاری، به جای نگهداری پول نقد به کاهش اعتماد مردم به پول ملی کشور بازمی‌گردد. از این رو مردم به سمت منابع ذخیره ارزش دیگری مانند طلا، سکه و ارز و ... روی آورده‌اند. بنابراین تا زمانی که اقتصاد ما در شرایط فعلی است، امکان افزایش اعتماد مردم به ریال وجود ندارد و تا این اتفاق نیفتد به حتم استفاده از رمزریال شوخی بسیار مضحکی خواهد بود.

رئیس هیات مدیره انجمن بلاکچین در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اقبال مردم به خرید ارز و سکه و طلا برای سرمایه‌گذاری، به جای نگهداری پول نقد به کاهش اعتماد مردم به پول ملی کشور بازمی‌گردد و تا زمانی که اقتصاد ما در شرایط فعلی است، امکان افزایش اعتماد مردم به ریال وجود ندارد و تا این اتفاق نیفتد به حتم استفاده از رمزریال شوخی بسیار مضحکی خواهد بود

خطر رمزریال چیست؟

احمد عزیزی، مدیر اسبق بانکی اما در آستانه رونمایی از رمزریال با هشدار نسبت به ناکافی بودن مطالعات به اهمیت انجام مطالعات کافی درباره رمزریال پرداخت و به تجارت نیوز گفت: نمی‌توان گفت که این مسائل اقتصادی و نوآوری‌ها، مثبت هستند یا منفی. باید دید که چگونه مطرح شده و جلو برده می‌شوند. در دنیا، سال‌ها روی این موارد مطالعه می‌کنند و این مطالعات را در اختیار متخصصان قرار می‌دهند. این مطالعات مورد بحث عمومی گذاشته شده و ایرادات آنها بررسی می‌شوند. سپس هزینه و فایده آنها مشخص شده و فرض بر این است که اگر هزینه طرح، بیشتر از فایده آن باشد، کنار گذاشته می‌شود.

وی افزود: ما ندیدیم که در ایران، مقاله‌ای به زبان فارسی در این مورد منتشر شود اما به نظر می‌رسد که به یکباره طرح رمزریال از شهریور ماه اجرایی شود. اجرای این طرح با شرایط ذکر شده، می‌تواند سیستم بانکی فشل ما را با ریسک‌های بسیار بزرگی مواجه کند.

این مدیر باسابقه بانکی در ادامه به بیان ریسک‌های اجرای طرح ریال دیجیتال پرداخت. وی در این مورد گفت: بانکداری یعنی واسطه‌گری وجوه. طرح رمزریال قطعا واسطه‌گری وجوه توسط بانک‌ها را تضعیف می‌کند و تردیدی در آن نیست. اگر اجرای این طرح محدود باشد، کاهش واسطه‌گری بانک‌ها نیز کم خواهد بود اما اجرای مطلق آن، کل واسطه‌گری را از بین می‌برد. این موضوع روی دارایی‌ و تسهیلات بانک‌ها تاثیر شگرف می‌گذارد و زیاندهی آنها را افزایش می‌دهد.

باید دید رمزریال چگونه و در چه شرایطی راه خود را در اقتصاد باز می‌کند. آیا رمزریال کارت‌های بانکی را چون اسکناس به حاشیه خواهد راند؟ باید ماند و دید.