رشد ۷۸درصدی هزینه دستمزد و زیاندهی شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی در سال گذشته
«شستا»؛ عصای دست یا وبال گردن؟

سازمان تامین اجتماعی با هدف سرمایهگذاری حق بیمههای کارگران در حوزههای سودآور، اقدام به تاسیس شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی (شستا) کرد اما وضعیت این شرکت نشان میدهد که نه فقط موفق به صیانت از حق بیمههای کارگران نکرده بلکه به محلی برای حضور گروههای سیاسی و توزیع رانت و حقوقهای نجومی شده است.
در همین زمینه سایت تابناک خبر داد که صورتهای مالی میاندوره ۹ ماهه منتهی به ۳۰ اسفندماه ۱۴۰۳ که در سامانه کدال منتشر شده، نشان میدهد شستا در این دوره زمانی با زیان خالص ۲ هزار و ۲۶۸ میلیارد تومانی مواجه بوده است. این رقم نسبت به دوره مشابه سال 1402 رشدی ۱۰درصدی داشته و عملاً مهر تأییدی است بر تداوم روند نامطلوب عملکرد مالی این مجموعه.
صورتهای مالی میاندوره ۹ ماهه منتهی به ۳۰ اسفندماه ۱۴۰۳ که در سامانه کدال منتشر شده، نشان میدهد شستا در این دوره زمانی با زیان خالص ۲ هزار و ۲۶۸ میلیارد تومانی مواجه بوده است
این سطح از زیاندهی، تأثیر مستقیمی بر سود انباشته شرکت نیز گذاشته، بهگونهای که سود انباشته شستا در پایان سال گذشته با افت چشمگیر ۹۳درصدی همراه شده است؛ وضعیتی که برای یکی از بزرگترین هلدینگهای بورسی کشور، یک عقبگرد جدی محسوب میشود.
از دیگر نکات نگرانکننده در گزارش مالی منتشر شده، افزایش ۲۶درصدی زیان ناشی از فروش سرمایهگذاریهاست. در واقع شستا نهتنها در حوزه فعالیتهای عملیاتی موفق نبوده، بلکه حتی در فروش داراییها و سرمایهگذاریها نیز به سودآوری نرسیده و با زیان مواجه شده است. همین مسأله سبب شد تا در مجموع، درآمدهای عملیاتی شرکت به محدوده منفی وارد شود.
جهش خیرهکننده هزینههای حقوق و دستمزد در شستا
طبق این گزارش، در بخش هزینهها نیز تصویر روشنی از بهرهوری یا کنترل مالی دیده نمیشود. هزینههای مربوط به حقوق، دستمزد و مزایا با رشد چشمگیر ۷۶درصدی به بیش از ۱۲۸ میلیارد تومان رسیده؛ رشدی که بهمراتب بالاتر از سطح مجاز قانونی برای افزایش حقوق در سال گذشته بوده و نیازمند شفافسازی است. همچنین هزینههای استهلاک با جهش عجیب ۱۳۱درصدی مواجه شده که بیانگر ضعف در بهرهبرداری بهینه از داراییهاست.
هزینههای مالی نیز در این میان سهم قابل توجهی در تضعیف صورت مالی داشتهاند. طبق صورتهای ارائهشده، شستا در پایان سال گذشته بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه مالی ثبت کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۵درصد افزایش یافته است.
زیان شناساییشده به ازای هر سهم نیز گویای اوضاع نابسامان شرکت است، بهگونهای که این رقم در پایان سال ۱۴۰۳ به ۱۴ ریال رسیده که نسبت به سال قبل، افزایش ۸درصدی را نشان میدهد.
از منظر ساختار مالی نیز وضعیت مطلوبی به چشم نمیخورد. بدهیهای غیرجاری شرکت در بخش تسهیلات بلندمدت به حدود ۴هزار میلیارد تومان رسیده و در حوزه بدهیهای جاری نیز بیش از ۶ هزار و ۴۸۱ میلیارد تومان تسهیلات کوتاهمدت شناسایی شده است. این حجم از تعهدات مالی در حالیکه شرکت توان سودسازی ندارد، زنگ خطر جدی برای آینده این هلدینگ و سازمان تامین اجتماعی را به صدا درآورده است.
هزینههای مربوط به حقوق، دستمزد و مزایای شستا با رشد چشمگیر ۷۶درصدی به بیش از ۱۲۸ میلیارد تومان رسیده؛ رشدی بهمراتب بالاتر از سطح مجاز قانونی برای افزایش حقوق در سال گذشته
تداوم چرخه تصمیمات نادرست در شستا
با توجه به این آمار و ارقام، عملکرد مدیریتی «محمدرضا سعیدی» که هنوز طبق اطلاعیههای رسمی کدال، صلاحیت وی در حال بررسی است تا اینجا نمیتواند واجد نمره قبولی تلقی شود. شستا نهتنها از مسیر زیاندهی خارج نشده، بلکه به نظر میرسد همچنان در همان چرخه تصمیمات نادرست و هزینهسازیهای بیبرنامه گرفتار مانده است.
حال باید دید در ماههای پیشرو، آیا با تثبیت احتمالی مدیریت فعلی، شاهد اصلاح روند و حرکت این غول سرمایهگذاری به سمت سودآوری خواهیم بود یا اینکه شستا همچنان در گرداب حواشی مدیریتی و خطاهای گذشته گرفتار خواهد ماند، موضوعی که توجه نهادهای نظارتی و سازمان تأمین اجتماعی را بیش از پیش میطلبد.
توضیحات شستا
در مقابل شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی (شستا) توضیحاتی ارائه کرده است. در این توضیح آمده است: «شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی همچون بسیاری شرکتهای سرمایهگذاری دیگر درآمد اصلی یا اصطلاحاً عملیاتی خود را از دو محل سود تقسیمی سهام شرکتهای سرمایهپذیر و درآمد حاصل از فروش سهام و داراییهای مالی به دست میآورد که این امر در خصوص شستا عمدتاً مبتنی بر درآمد حاصل از سود تقسیمی دریافتی است. در مقابل در بخش هزینههای عملیاتی برخلاف درآمدها مانند هزینههای حقوق و دستمزد و مانند آن شناسایی طی دوره صورت میگیرد. از آنجایی که مجامع سالانه شرکتهای سرمایهپذیر شستا به موعد برگزاری نرسیده، بدیهی است که درآمد حاصل از سود تقسیمی که به واقع عمده درآمد شستا در سال مال جاری است، شناسایی نشده باشد. در همین حال هزینههای دوره ازجمله هزینههای عملیاتی و مالی همچون سنوات گذشته طبق استانداردهای حسابداری شناسایی میشود و زیان مورد اشاره قابل استناد نخواهد بود.
شستا سال 1402 نیز در پایان دوره نه ماهه زیانی معادل ۱۳ ریال به ازای هر سهم شناسایی کرد که در پایان دوره مالی منجر به شناسایی سود ۱۶۳ ریالی شد. بررسی صورتهای مالی حسابرسی نشده شرکتهای سرمایهپذیر شستا در سال مالی ۱۴۰۳ نشان میدهد که با وجود همه مشکلات پیش روی بخش واقعی اقتصاد، سود گروه شستا در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل آن رشد قابل قبولی را رقم خواهد زد و این امر در کنار بهینهسازی پرتفوی سهامداری شستا مبتنی بر قوانین و مقررات بالادستی و بررسیهای کارشناسی نویدبخش آیندهای با سود پایدار و جذاب برای سهامداران خواهد بود».
روابطعمومی شستا در بخشی از متن مذکور بیان داشته که سال 1402 (در پایان دوره نه ماهه) زیانی معادل ۱۳ ریال به ازای هر سهم شناسایی شده است. این در حالی است که طبق اطلاعات کدال، رقم زیان معادل ۱۴ ریال بوده و نه ۱۳ ریال. از سوی دیگر، تاکید شده سود شستا در سال ۱۴۰۳ رشد قابل قبولی را رقم خواهد زد. اما کدام سود؟ چرا که در بخش زیان خالص ۹ ماهه پایانی سال ۱۴۰۳، زیان خالص ۲ هزار و ۲۶۸ میلیارد تومانی ثبت شده و خبری از سود نیست! همچنین توضیح شفاف و دقیقی درباره چرایی رشد چشمگیر ۷۶درصدی هزینههای مربوط به حقوق، دستمزد و مزایا بیان نشده است.
دیدگاه تان را بنویسید