ابهامات یک آزادسازی مرموز!

ایمان ربیعی

 روز گذشته مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در توئیتی با هشتگ خبر خوب اعلام کرد: امروز حدود یک میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی اختصاص یافت که بخشی از این یک میلیارد دلار، از محل منابعی است که به تازگی در دسترس بانک مرکزی قرار گرفته است.

مصطفی قمری وفا نوشت: روند تامین ارز تجاری به صورت روان در جریان است و بخشی از این یک میلیارد دلار تخصیص یافته به واردات کالاهای اساسی، از محل منابعی است که به تازگی در دسترس بانک مرکزی قرار گرفته است.پیش از این مدیر عامل ایرنا نیز نه در اطلاعیه‌ای رسمی که در توییتی خبر از آزادسازی سه و نیم میلیارد دلار از منابع بلوکه شده ایران داد. علی نادری در حساب کاربری خود در صفحه توییتر آورده اسـت: کمتر از ۱۰۰ روز پس از آغاز دولت سیزدهم، اخیرا بیش از ۳.۵ میلیارد دلار از منابع مسدود ایران در یکی از کشورها در دسترس قرار گرفته و بخش قابل توجهی از این منابع در حال ورود به چرخه تجاری کشور است.

گذشته از آنکه مقامات جمهوری اسلامی ایران اطلاع‌رسانی در شبکه‌ فیلتر شده‌ی توییتر را به خبررسانی در رسانه‎های رسمی کشور ترجیح می‌دهند، اصل ماجرای آزادسازی پول‌ها با اما و اگرهای بسیاری روبروست. نه تنها علی نادری که حتی مدیر جدید روابط عمومی بانک مرکزی پاسخی نداده‌اند که این پول در کدام کشور آزاد شده است.

  ایران در کدام کشورها  پول بلوکه شده دارد؟

اردیبهشت ماه امسال بود که احسان خاندوزی، نمایند سابق مجلس شورای اسلامی و وزیر کنونی امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد: بنا بر اعلام بانک مرکزی، نزدیک به ۷ میلیارد دلار در کره جنوبی و حدود ۴ میلیارد دلار در عراق بلوکه شده که با سایر کشورها در مجموع، به حدود ۱۵ میلیارد دلار می‌رسد. بخشی از پول ایران البته در کشورهایی دیگر بلوکه شده است. ژاپن، عمان، هند و حتی ترکیه کشورهایی هستند که گفته می‌شود ایران در آنها پول بلوکه شده دارد .

 برخی رقم منابع بلوکه شده ایران را بیش از این میزان اعلام می کنند. در حالی که هنوز مقامات داخلی درباره این موضوع و منبع آزادسازی دلارهای بلوکه شده توضیحی نداده‌اند. تنها توضیحات موجود مربوط به رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق است که در گفتگو با ایلنا تصریح کرد: «۳٫۵ میلیارد دلار از منابع آزاد شده مربوط به عراق نیست.» از طرف دیگر هم رئیس اتاق ایران و کره جنوبی نیز اعلام کرد: «پولی از سوی کره جنوبی آزاد نشده است»  تنهایی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی درباره آخرین وضعیت مبادلات دو کشور گفته است: مبادلات دو کشور بسیار کم است و بیشتر شرکت‌های کوچک و متوسط به صورت غیررسمی کار می‌کنند ولی شرکت‌های بزرگ در کره‌جنوبی از آنجا که بیشتر با آمریکا کار می‌کنند، با ایران کار نمی‌کنند. حجم مبادلات کشور بسیار اندک و کمتر از 150 میلیون دلار است.

البته ادعای جدیدی نیز در این میان مطرح است. روزنامه جوان در گزارشی ادعا کرده است که لندن پذیرفته ۴۰۰ میلیون پوند (۵۳۵ میلیون دلار) از بدهی‌های ایران را آزاد کند. این روزنامه در گزارش خود این مبلغ را در کنار اعلام مبهم مقامات دولتی قرار داده و تاکید کرده منابع نزدیک به دولت هم از آزاد شدن بیش از 3.5 میلیارد دلار از منابع ایران خبر می‌دهند، با این وصف این روزنامه حجم پول آزاد شده ایران را چهار میلیارد دلار اعلام کرده است.

سئوال مهم اما اینجاست که اگر آزادسازی این منابع صحت دارد، چرا دلار ارزان نشده است و همچنان در کانال 28 هزار تومان معامله می‌شود؟ قیمت دلار با ثبت رکوردی تازه در روزهای اخیر به 29 هزار تومان نزدیک شده است و با اعلام این خبر عقب‌نشینی محدودی در این بازار به ثبت رسید

چرا دلار ارزان نشد؟

سئوال مهم اما اینجاست که اگر آزادسازی این منابع صحت دارد، چرا دلار ارزان نشده است. قیمت دلار با ثبت رکوردی تازه در روزهای اخیر به 29 هزار تومان نزدیک شده است و با اعلام این خبر عقب‌نشینی محدودی در این بازار به ثبت رسیده اما دلار همچنان در کانال 28 هزار تومان معامله می‌شود.

بسیاری از کاربران در فضای مجازی به بالا ماندن قیمت دلار در شرایطی که مقامات دولتی معتقدند 3.5 میلیارد لار منابع ایران ازاد شده واکنش نشان می‌دهند.

 همین امر سبب شده بسیاری از گفته‌ها و نوشته‌های مقامات امروز دولت در فضای مجازی بازنشر شود. در روزهای اخیر سخنان عبدالملکی درباره قیمت دلار، وقتی در مقام وزارت حضور نداشت، منتشر شده است. عبدالملکی، پیش از اینکه وارد کابینه رئیسی شود در توییتی گفته بود: «دولت با ارزپاشی به میزان ۳۰۰ میلیون دلار می‌تواند قیمت دلار را به کمتر از ۱۵ هزار تومان رسانده و دو ماه در همان سطح نگه دارد. تأمین این مبلغ برای بانک مرکزی از آب‌خوردن آسان‌تر است». حالا اما پنهان‌کاری دولت درباره این‌که کدام کشور منابع ایران را آزاد کرده، روشن نیست و از سوی دیگر برخی می‌پرسند چرا این اتفاق در بازار ارز نمودی معکوس داشته و زمینه را برای رشد قیمت دلار و سایر ارزها مهیا کرده است.

پیش‌بینی رئیس‌کل  از وضعیت بازار ارز

رئیس ‌کل بانک مرکزی حالا در سخنانی با اشاره به اینکه وضعیت درآمدهای ارزی کشور و ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه تجاری کشور نسبت به قبل بهبود پیدا کرده است، گفت: رفع تعهد ارزی از واردکنندگان برای ما بسیار اهمیت دارد و جزو سیاست‌های بانک مرکزی است.

علی صالح‌آبادی با بیان اینکه اکنون خوشبختانه در حوزه بازار ارز از یک ثبات نسبی برخوردار هستیم، گفت: از برنامه‌های جدی بانک مرکزی بحث برگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی و عرضه آن در سامانه نیماست که در حال انجام است.طبق اعلام بانک مرکزی، وی ادامه داد: در هفت ماه و نیم ابتدایی امسال نسبت به کل سال گذشته، عرضه ارز در سامانه نیما بیشتر انجام شده و این موضوع حاکی از آن است که وضعیت درآمدهای ارزی کشور و ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه تجاری کشور نسبت به قبل بهبود پیدا کرده است. ورود ارز به کشور یک نقطه مثبت بوده و این سیاست را حتما تداوم خواهیم داد.

به نظر می‌رسد ماجرای دلار و دولت سیزدهم حالا از پیچیدگی‌های بالایی برخوردار شده است. پیچیدگی‌هایی که به ابهامات افکار عمومی در وضعیت کنونی دامن زده و سبب شده است برخی کارشناسان حتی اصل مساله آزادسازی پول را منتفی دانسته و آن را نوعی گفتاردرمانی برای مدیریت بازار تلقی کنند . بی‌تردید افکار عمومی بیش از هر زمان دیگری در انتظار مشخص شدن ابعاد این آزادسازی است.