یافته‌های جدید تیمز ۲۰۲۳ حاکی است؛
ضعف شدید دانش‌آموزان ایرانی در قدرت استدلال
تحلیل نتایج ضعیف ایران در آزمون‌های تیمز سال ۲۰۲۳ از چالش‌برانگیزترین مباحث روز آموزش و پرورش شده است چرا که افت عملکرد ایران در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۱۹، به نوعی گزارشی از حال ناخوش نظام آموزشی کشور است، مساله‌ای که یک کارشناس و پژوهشگر نظام آموزشی، علل مختلفی برای آن بیان می‌کند از تنوع مدارس و جداسازی دانش‌آموزان گرفته تا تغییر عجولانه ساختار نظام آموزشی، استخدام‌های بی‌قاعده، به روز نبودن محتوای آموزشی و....
به گزارش ایسنا، نتایج آزمون‌های تیمز سال ۲۰۲۳ درحالی اعلام شد که در پایه چهارم ابتدایی ۵۸ کشور و در پایه هشتم ۴۴ کشور شرکت کردند اما در این میان دانش‌آموزان ایرانی در دروس «ریاضی» و «علوم» عملکردی «ضعیف» و «نامطلوب» داشتند؛ تحلیل این بخش از نتایج این روزها در حالی داغ شده که نکاتی جدید و مهم در مطالعه تیمز ۲۰۲۳ وجود دارد از جمله دستیابی به اطلاعات اضافه‌تری در مورد «غیبت»، «علاقه دانش‌آموزان به دروس»، «وضعیت مدرسه»، «آزار و اذیت در مدرسه» که جای آن‌ها در ارزیابی‌های رسمی خالی است. همچنین ضعف شدید دانش‌آموزان ایرانی در «قدرت استدلال» نسبت به محفوظات از دیگر نتایج این مطالعه است که به اذعان کارشناسان نیازمند تحلیل دقیق و
مفصل است.
افت ۱۱ نمره‌ای «ریاضی» چهارمی‌های ایران
از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳
عملکرد ایران در سال ۲۰۲۳ کمتر از چهار کشور آذربایجان، قزاقستان، امارات و ژاپن است و با عربستان برابر است. اما نکته مهم این است که به جز ژاپن، چهار کشور دیگر از سال ۲۰۱۱ در این آزمون شرکت کرده‌اند و توانسته‌اند هم در جایگاه مناسب قرار گیرند و به جز قزاقستان، مسیر رشد قابل قبولی را نیز طی کنند. ولی ایران در همین بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ از نمره ۴۳۱ به ۴۲۰ افت داشته است.
وضعیت ایران در «علوم» چهارم
وضعیت ایران در علوم چهارم در سال۲۰۲۳ کمتر از سه کشور قزاقستان، امارات و ژاپن است و بیشتر از عربستان و آذربایجان است. نمره ایران در سال ۲۰۱۱ از ۴۵۳ به ۴۳۲ کاهش یافته ولی نسبت به سال ۱۹۹۵ از ۳۸۰ به ۴۳۲ افزایش یافته است. در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ کشور امارات به صورت پیوسته رشد داشته و نمراتش از ۴۲۸ به ۴۹۵ افزایش
یافته است.
همچنین عملکرد ایران در سال ۲۰۲۳ ضعیف‌تر از چهار کشور قزاقستان، امارات، گرجستان و ژاپن است و از عربستان بهتراست. وضعیت ایران در مقایسه با ژاپن نشان می‌دهد که امتیاز ژاپن در بازه زمانی (۱۹۹۵ تا ۲۰۲۳.۱۰۴ امتیاز افزایش داشته و از ۵۸۱ به ۵۹۵ افزایش یافته است. گرجستان نیز در بازه زمانی (۲۰۰۷ تا ۲۰۲۳) امتیاز خود را از ۴۱۰ به ۴۶۷ افزایش داده است ولی ایران در بازه زمانی (۱۹۹۵ تا ۲۰۲۳) فقط ۵ امتیاز وضعیت خود را ارتقاء داده است. در سال ۲۰۲۳ ایران با افت ۲۳ امتیازی، امتیاز ۴۳۶ سال ۲۰۱۹ را به ۴۲۳ تنزل داده است.
علوم» پایه هشتم و باز هم کاهش نمره
وضعیت ایران در علوم هشتم در مقایسه با ژاپن و برخی کشورهای منطقه در سال۲۰۲۳ ضعیف‌تر از چهار کشور قزاقستان، امارات، گرجستان و ژاپن است و از عربستان بهتراست. عملکرد ایران در بازه زمانی مذکور از ۴۶۳ به ۴۱۹ کاهش یافته است. نکته دیگر این که ایران در سال ۲۰۱۱ با امتیاز ۴۷۴ بالاتر از گرجستان، و عربستان بوده ولی در سال ۲۰۲۳ پایین‌تر از گرجستان و هم امتیاز با عربستان است.
حجت الله بنیادی پژوهشگر نظام آموزشی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بیان اینکه نتایج آزمون‌های بین‌المللی در واقع نشانگر عملکرد و کارنامه مدیران و برنامه‌ریزان نظام آموزشی و سازمانها و نهادهای مختلف مرتبط در درون وزارت آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌هاست. در یک تحلیل ابتدایی نتایج این آزمون‌ها بیشتر متأثر از ضعف عملکرد نهادها، سازمانها و بخش‌های زیر است.
به گفته وی، اگر فرض کنیم دامنه زمانی مشخص شدن اثر هر تغییر در برنامه‌ها و فرایندهای آموزشی در نتایج آزمون تیمز و پرلز برای پایه هشتم ۱۰ سال قبل‌تر و برای پایه چهارم ۶ سال قبل‌تر از زمان آزمون باشد؛ همچنین این محدوده زمانی را برای تاثیر در نتایج امتحانات نهایی پایه دوازدهم، ۱۴سال قبل‌تر فرض کنیم، آنگاه ما می‌توانیم نتایج کنونی آزمون‌های تیمز، پرلز، امتحانات نهایی را متاثر از تغییرات، برنامه‌ها و اقدامات مهم آموزش و پرورش و جامعه در ۱۴ سال قبل یعنی از سال۱۳۸۹.۱۳۸۸ تا ۱۴۰۲.۱۴۰۳ بدانیم.
این پژوهشگر با ناگاهی اجمالی مهمترین تغییرات، برنامه‌ها و عوامل مرتبط و اثر گذار بر عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های تیمز و پرلز که در این بازه زمانی در آموزش و پرورش رخ داده است را اینگونه نام برد: تصویب قانون تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریس، آموزشیاران نهضت، مربیان پیش دبستانی، معلمان مهرآفرین در سال ۱۳۸۸ و تصویب بیش از ۱۱ اصلاحیه و الحاقیه برای آن که سبب شد عده قابل‌توجهی از افراد بدون داشتن حداقل‌های لازم (سن، تحصیلات، شایستگی‌های پایه و. .) به استخدام در آیند.
همچنین تغییر عجولانه ساختار نظام آموزشی مغایر با اهداف سند و تغییر مدارس ۵ پایه ابتدایی به ۶ پایه یکی دیگر از مواردی است که حجت الله بنیادی بدان اشاره داشت و افزود: اتخاذ رویه‌های نادرست در تامین و تربیت معلم مورد نیاز برای تغییر ساختار دوره‌های آموزشی و اجبار و الزام معلمان دوره راهنمایی برای تدریس در دوره ابتدایی و از سوی دیگر بی‌سامان شدن و حتی تعطیلی برنامه‌های ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای (دوره‌های ضمن خدمت) معلمان و معلق ماندن آن بین دانشگاه فرهنگیان و بخش ستادی و ناپویا بودن، ایستایی و سکون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در به روز آوری محتوا و روش‌های آموزشی متناسب با نیازهای دانش‌آموزان و پیشرفت‌های بین‌المللی از مواردی است که به این افت تخصیلی دانش‌آموزان ایرانی انجامیده است.
به گفته این پژوهشگر نظام آموزشی؛ ضعف عملکرد و ناتوانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش- مرکز مطالعات تیمز و پرلز) در تحلیل و ارائه گزارش پژوهشی دقیق از عوامل و تغییرات مرتبط با نتایج و سهم هر یک از آن‌ها و ضعف در برنامه‌ریزی منابع انسانی و ساخت و ساز مدارس و در نتیجه افزایش تراکم کلاسی بسیار بیشتر از حدود مقرر شده و معیارهای جهانی و استخدام و اعزام به کلاس بیش از ۲۰۰ هزار معلم از طریق آزمون‌های استخدامی پر عیب و نقص و بدون طی دوره‌های آموزشی حداقلی و وعده‌های تحقق نایافته مختلف و پر زرق و برق برای بهبود وضعیت معیشت و رفاه معلمان و آثار منفی‌عدم تحقق این وعده‌ها بر کاهش انگیزه معلمان و افزایش تورم سالانه و کاهش قدرت خرید و توان مالی معلمان در کنار عقب ماندن معلمان از کاروان افزایش حقوق سایر کارکنان دولت و دهها مورد دیگر به کاش کیفیت آموزش در مدارس و افت دانش‌آموزان منجر شده است.
دیدگاه تان را بنویسید