گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی»-رئیس‌جمهور روز چهارشنبه ۱۲ دی در همایش کارگزاران گزینش کشور، با انتقاد از گزینش عقیدتی در استخدام‌ها، گفت: «طرف هیچ تجربه‌ای ندارد، اما ناگهان مدیرکل سازمانی می‌شود، چون حزب‌اللهی است، حزب‌اللهی باید بدون تجربه و امتحان بالا بیاید؟ می‌شود مسئولیت را به کسی سپرد که تجربه و علم آن را ندارد؟ آیا خیانتی بالاتر از این وجود دارد؟» 

سید محمود میرلوحی در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی»: دعوای دو قطبی تعهد و تخصص در طول ۴۰ سال گذشته، مانع از ایجاد شایسته‌سالاری و رقابت در استخدام و مدیریت شده است. نیاز به یک نهاد مستقل و معتبر است که به ارزیابی عملکرد مدیران در حوزه‌های مختلف از جمله بپردازد

ازسوی‌دیگر، جشنواره شهید رجایی که به ارزیابی عملکرد دستگاه‌های دولتی اختصاص دارد، در سال‌های اخیر با انتقادات متعددی مواجه شده است. عدم کسب رتبه عالی توسط دستگاه‌های اداری یکی از مواردی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در سال‌های اخیر، هیچ یک از دستگاه‌های دولتی موفق به کسب رتبه عالی در این جشنواره نشده‌اند. رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور اعلام کرده است که در سال گذشته نیز هیچ دستگاهی نتوانسته است این رتبه را کسب کند و این موضوع نشان‌دهنده نواقص و مشکلات در عملکرد دستگاه‌ها است. همچنین عدم ارائه گزارش عملکرد از دیگر مواردی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، برخی دستگاه‌ها به ویژه در زمینه‌های اقتصادی و تولید، گزارش عملکرد خود را ارائه نکرده‌اند. همچنین انتقاداتی به فرایند ارزیابی دستگاه‌ها وجود دارد. برخی معتقدند که ارزیابی‌ها باید به صورت مستمر و در طول سال انجام شود تا دستگاه‌ها بتوانند به طور واقعی جایگاه خود را نسبت به اهداف مشخص کنند. از سوی دیگر برخی معتقدند که نباید در ارزیابی‌ها، تنها به فرآیندهای اداری توجه شود، بلکه نتایج حاصله و رضایت مردم نیز باید در نظر گرفته شود و این موضوع به عنوان یکی از معیارهای سنجش دستگاه‌ها مطرح شود.

افرادی صرفاً انقلابی به سیستم مدیریتی کشور تزریق شده‌اند

محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» درمورد انتقاد رئیس‌جمهور از گزینش عقیدتی در استخدام‌‌ها و بالا آمدن حزب‌اللهی‌ها بدون تجربه و امتحان در پست‌های مدریتی در همایش کارگزاران گزینش کشور و نیز انتقادهایی که به جشنواره شهید رجایی مطرح می‌شود، گفت: در دوره شهید رجایی موضوعی با عنوان دو قطبی تعهد و تخصص شروع شد. در سال‌های اول انقلاب، نیاز به مدیرانی احساس می‌شد که به‌رغم نداشتن سابقه و تجربه کافی، به سیستم مدیریتی کشور تزریق شدند. این مدیران، اغلب دارای تحصیلات غیرمرتبط و حتی گاهی بدون تحصیلات عالی بودند، و این روند به تدریج به دو قطبی‌های دیگری تبدیل شد.

فعال سیاسی اصلاح طلب: فساد و به ویژه فساد سیستماتیک در کشور زاییده تفکر و نظام گزینشی است که مانع از ورود افراد توانمند به سطوح مدیریتی می‌شود. این فرآیند که کسی با رانت و ارتباطات خاص وارد سطوح مدیریتی می‌شود سبب می‌شود که افراد با شایستگی و صلاحیت کمتر، به نمایندگی و مدیریت بپردازند

وی ادامه داد: با ورود دولت اصلاحات و بهبود شرایط، فرصتی برای جایگزینی شایسته‌ها به جای افراد صرفاً انقلابی فراهم شد. دانشگاه‌ها و نخبگان تحصیل‌کرده در داخل و خارج کشور به صحنه آمده بودند و به جای معیارهای قدیمی، شاخص‌های جدیدی از جمله ظرفیت، تجربه و دانش در نظر گرفته می‌شد. اما بعد از آن دوباره متأسفانه، این تغییرات به دو قطبی ارزشی و انقلابی جدیدی منجر شد که مسیر را تغییر داد و مشکلاتی را به همراه آورد. در این راستا، تزریق حدود ۳۰۰۰ هیأت علمی به دانشگاه‌ها و نادیده گرفتن نخبگان تحصیل‌کرده و تبدیل به خودی و غیرخودی، واکنش‌های منفی را به دنبال داشت.

 نظارت استصوابی مانع از حضور   و    ورود نخبگان به سیستم‌های مدیریتی می‌شود

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: نظارت استصوابی در نهادهای مختلف مانند مجلس، نظام مهندسی و نظام پزشکی حتی اتاق بازرگانی، مانع از حضور و ورود نخبگان و به فاصله‌ای میان تحصیل‌کردگان و سیستم‌های مدیریتی تبدیل شد. در نهایت، این وضعیت به جایی رسید که حتی افراد باتجربه و با صلاحیتی چون آقای ظریف نیز با توجه به قانون به‌کارگیری افراد در مشاغل حساس  در سیستم تحمل نمی‌شوند.

میرلوحی خاطرنشان کرد: حال اینکه چگونه باید این موضوع را رفع و رجوع کرد تا در استخدام‌ها در ادارات شایسته‌سالاری و رقابت جانشین شود و نیروهای نخبه و باظرفیت، باتجربه و با صلاحیت‌های عمومی که صرفا یکی از آنها پاکدستی است وارد سیستم شود، موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد اما نباید به پاکدستی به عنوان یک ابزار نگاه کنیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر اگر میزان فساد و به ویژه فساد سیستماتیک در کشور را بررسی کنیم، می‌بینیم که این فساد زاییده تفکر و نظام گزینشی است که مانع از ورود افراد توانمند به سطوح مدیریتی می‌شود. وقتی کسی با رانت و ارتباطات خاص وارد تحصیل می‌شود، طبیعی است که او نیز با همان رانت به مشاغل و ادارات وارد شده و در سطوح مدیریتی قرار می‌گیرد. این فرآیند سبب می‌شود که افراد با شایستگی و صلاحیت کمتر، به نمایندگی و مدیریت بپردازند. در این وضعیت، برای جلب اعتماد مردم و تأمین نظر آنها، لازم است که شاخص‌هایی که در دنیا به عنوان ملاک‌های سالم بودن یک دولت یا سازمان شناخته می‌شوند،  در ایران نیز رعایت شوند.

در جشنواره شهید رجایی که برای ارزیابی دستگاه‌های دولتی در نظر گرفته می‌شود، هر سال خودشان، خودشان را ارزیابی کرده و به خودشان مدال می‌دهند اما مردم هم رضایتی از عملکرد دستگاه‌ها ندارند

وی با اشاره به برگزاری جشنواره‌هایی مانند جشنواره شهید رجایی که برای ارزیابی دستگاه‌های دولتی در نظر گرفته می‌شود، گفت: یک سازمان سالم و شفاف به‌گونه‌ای عمل می‌کند که خود به خود مورد تأیید قرار می‌گیرد. اگر سازمان‌ها رقابتی باشند، بخش خصوصی در کشور شکل می‌گیرد و دانشگاه‌ها به محل حضور بهترین اساتید تبدیل می‌شوند. در چنین شرایطی، دولت دیگر به‌تنهایی مسئول ارزیابی عملکرد سازمان‌ها نخواهد بود و می‌تواند این وظیفه را به مراکز مستقل و دانشگاهی واگذار کند. اما همانطور که می‌بینیم هر سال خودشان، خودشان را ارزیابی کرده و به خودشان مدال می‌دهند اما مردم هم رضایتی از عملکرد دستگاهها ندارند.در حال حاضر، با وجود فسادهای چند هزار میلیاردی که به‌طور مداوم از گوشه‌های مختلف سر باز می‌کند، رضایت مردم کاهش یافته است.

برای ارزیابی عملکرد سازمان‌ها نیاز به یک نهاد مستقل و معتبر است 

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: دعوای دو قطبی تعهد و تخصص در طول ۴۰ سال گذشته، مانع از ایجاد شایسته‌سالاری و رقابت در استخدام و مدیریت شده است. این تعارض منافع به این شکل است که افراد نمی‌توانند خود را به‌طور مستقل ارزیابی کنند. ارزیابی مدیران در استان‌ها، اگرچه وجود دارد، اما به نظر نمی‌رسد کارآمد باشد. نیاز به یک نهاد مستقل و معتبر است که به ارزیابی عملکرد سازمان‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله مسکن، بهداشت و ... بپردازد. لذا باید شیوه ارزیابی این سازمان‌ها تغییر کند.

میرلوحی خاطرنشان کرد: در واقع محصول این وضعیت، نابرابری در استخدام زنان و مردان است. در حال حاضر، تعداد زنان دارای مدرک لیسانس بیشتر از مردان است، اما درصد استخدام زنان در مدیریت تنها ۱۳ درصد است. این در حالی است که در کشورهای همسایه مانند ترکیه و قطر، این آمار به ترتیب ۳۱ و ۶۴ درصد است. حتی در اندونزی، این رقم برابر با ۵۳ درصد است. علاوه بر این، مشکلاتی نیز در استخدام اقوام وجود دارد. این مسائل نیاز به اصلاحات جدی در فرآیند استخدام و ارزیابی دارند تا بتوان به سمت یک سیستم رقابتی و عادلانه حرکت کرد اگرچه به نظر می‌رسد خیلی دیر شده است.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد برای رسیدن به این هدف، باید یک بازنگری جدی در تمامی سیستم‌ها از جمله پذیرش دانشجو، استخدام معلمان و کارمندان، نیروهای مسلح و قضات، و همچنین در فرآیندهای ارتقا و مدیریت انجام شود.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: این بازنگری باید شامل تغییر در قوانین و شاخص‌هایی باشد که برای شایسته‌سالاری تعیین می‌شوند. باید از معیارهای شخصی مانند دوستی، وابستگی جناحی و گروهی فاصله بگیریم و به جای آن، معیارهای جهانی را در نظر بگیریم. در این راستا، شاخص‌هایی مانند استعداد، خلاقیت و تجربه باید ملاک ارزش‌گذاری قرار گیرند. علاوه بر این، سلامت و پاکدستی باید در کنار فداکاری برای ملت و کشور لحاظ شود. همچنین، تعریف «بیگانه» باید تغییر کند. بیگانه تنها به معنای عدم همکاری با خارجی‌ها نیست، بلکه به معنای ناکارآمدی در مدیریت منابع و ثروت‌های کشور است. این ناکارآمدی می‌تواند باعث آسیب به ظرفیت‌ها، دارایی‌ها و آینده کشور شود. در نهایت، سیستم‌های رانتی و ویژه‌گزینی نه تنها به منابع کشور آسیب می‌زنند، بلکه امنیت و توسعه کشور را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برای بهبود وضعیت، نیاز به یک رویکرد جامع و تغییر در ساختارهای موجود داریم.