مدارس و بیمارستان‌های ناایمن اخطار آتش‌نشانی گرفته‌اند، اما امکان تعطیلی ندارند؛
حضور ناگزیر در فضاهای نامطمئن
ریحانه جولایی
بافت‌های فرسوده مدتی است که تبدیل به دغدغه عمومی شده است و با وقوع هر حادثه‌ای بحث آن دوباره بر سر زبان‌ها می‌افتد. در ایران ساختمان‌های فرسوده بسیاری وجود دارد که بخش اعظم آن‌ها در تهران است. از مدارس قدیمی گرفته تا خانه‌هایی که عمدتاً در قسمت‌های جنوبی شهر قرار گرفته‌اند و بیمارستان‌هایی که روزانه صدها بیمار و مراجع‌کننده دارند و اخیراً هم نام بسیاری از آن‌ها در لیست ساختمان‌های ناایمن آمده است.
نمی‌توان بیمارستان‌های ناایمن را تعطیل کرد
درست چند روز پس از انتشار لیست بیمارستان‌های ناایمن در تهران، روز گذشته رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران از اقدامات انجام شده در جهت شناسایی ابنیه پرخطر تحت پوشش این دانشگاه خبر داد و گفت: خیلی از مراکز خصوصی و دولتی بیمارستانی در تهران اخطار آتش‌نشانی دارند که اگر بخواهیم همه آن‌ها را تعطیل کنیم، درمان در تهران مختل خواهد شد و این یک معضل است؛ بنابراین باید بیمارستان‌های شهر را در حال ارائه خدمت، اصلاح کرد. حسین قناعتی همچنین درباره وضعیت فرسودگی بیمارستان‌های پایتخت، گفت که تهران در نوار زلزله قرار دارد و بالقوه تهدید بزرگی به نام زلزله برای پایتخت وجود دارد که اگر رخ دهد آن وقت بی‌ثباتی‌های پنهان، آشکار خواهد شد؛ پس باید اقدامات مقتضی در این زمینه صورت گیرد.
به گفته قناعتی شناسایی مراکز بیمارستانی و درمانی پرخطر که حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند از مدت‌ها پیش به صورت جدی آغاز شده بود و تمام ابنیه پرخطر مشخص شده‌اند. او همچنین اعلام کرد که در همین راستا ساختمان سابق ستاد مرکزی وزارت بهداشت در تقاطع خیابان حافظ و جمهوری که متعلق به سه دانشگاه علوم پزشکی تهران است و ناایمن اعلام شده است؛ طی دو هفته آینده تخلیه خواهد شد تا به اماکن امن منتقل شوند.
همان‌طور که رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در صحبت‌های خود به آن اشاره کرده، عمده بیمارستان‌های تحت پوشش این دانشگاه قدمت ساخت بالایی دارند. به عنوان مثال در بیمارستان امام خمینی (ره) سازه‌ای مربوط به ۹۰ سال قبل هم وجود دارد. درست است که این بیمارستان با استاندارد آلمانی‌ها ساخته شده اما قطعاً استاندارد ۹۰سال پیش با الآن متفاوت است و از نظر مشخصات فنی دچار ایراداتی است.
با توجه به گزارش‌های منتشر شده بیمارستان امام خمینی (ره) به لحاظ پله‌های فرار و سازه‌ای دچار مشکل است و این در حالی است که روزانه ده‌ها هزار نفر در این بیمارستان تردد می‌کنند و نمی‌توان سرویس‌دهی را متوقف کرد.
کمبود بودجه؛ معضل یا بهانه؟
از سوی دیگر قناعتی درباره امکان بازسازی یا نوسازی سازه‌های بیمارستانی در تهران، اظهار کرد: این موضوع باید از نظر فنی مورد ارزیابی قرار گیرد. از نظر تجهیزات ایمنی باید ساختمان‌ها را مجهز کنیم.
او با بیان اینکه در بسیاری از نقاط دنیا به بازسازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی فکر می‌شود، گفت: به عنوان مثال بیمارستان سن بارت در لندن ۸۰۰ سال قدمت دارد، اما همچنان با تقویت سازه سرپا است. این عادت غلط ما است که ساختمان‌های قدیمی را تخریب و ساختمان جدید به جای آن می‌سازیم.
قناعتی در خصوص اعتبار بخشی برای ایمن‌سازی و بازسازی بیمارستان‌ها، تأکید کرد: در این وضعیت بودجه‌ای دردسرهای خود را داریم و تأمین اعتبار برای هر کاری سخت و مشکل است. بودجه امسال هم به اندازه‌ای نیست که بتوانیم نیازهای خود در این بخش را تأمین کنیم و باید با تمهیدات دیگری اعتبارات لازم را تأمین کنیم که ان‌شاءالله توفیق خواهیم داشت.
او درباره اتفاقاتی که در حوزه ایمن‌سازی بیمارستان‌ها پس از طرح تحول سلامت رخ داد، بیان کرد: کار اساسی بزرگی صورت نگرفت و به اندازه کافی مؤثر نبود. به نظر می‌رسد می‌توانستیم بودجه‌ای که در طرح تحول سلامت برای این بخش هزینه شد را بهتر مدیریت کنیم.
تهران بیشترین مدارس فرسوده را دارد
در کنار بیمارستان‌های ناایمن، مدارس فرسوده و قدیمی هم یکی از معضلات بزرگ پایتخت هستند. پیش‌تر علی شهری، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان تهران گفته بود که استان تهران دارای بیش از 2 میلیون دانش‌آموز است. همچنین 22 هزار و 500 کلاس درس فرسوده در تهران وجود دارد که به بودجه‌ای بیش از 6 هزار میلیارد تومان نیاز است.
طبق گفته‌های او تهران از یک سو بیشترین آمار مدارس فرسوده را دارد و از سویی به علت افزایش جمعیت دانش‌آموزی نیازمند ساخت مدارس جدید نیز هست. او همچنین میانگین تراکم دانش‌آموزی در تهران را بالاتر از استاندارد ایران دانست و تصریح کرد: میانگین تراکم دانش‌آموزی کلاس‌های درس در استان تهران 32 نفر است؛ در حالی که استاندارد کشوری 24 نفر در هر کلاس درس است.
40 درصد مدارس تهران برای دانش‌آموزان مناسب نیستند
با این اوصاف وضعیت مدارس فرسوده تهران بسیار بغرنج است. در همین راستا روز گذشته مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران گفت: بر اساس آمارهای موجود، حدود ۴۰ درصد از فضاهای آموزشی شهر تهران که مربوط به مدارس دولتی می‌شود، فرسوده است. علیرضا کریمیان با اشاره به وجود حدود چهار هزار و ۲۰۰ واحد آموزشی غیردولتی و دولتی در شهر تهران افزود: حساب مدارس غیردولتی جداست چرا که یا مکان مربوط به خود یا استیجاری است و مدیران این مدارس گواهی استحکام بنا دریافت می‌کنند، اگر این بخش از مدارس را کنار بگذاریم تقریباً ۴۰ درصد مدارس دولتی شهر تهران دچار فرسودگی است.
او در پاسخ به اینکه آیا مدارس فرسوده شهر تهران در وضعیت مناسبی برای تحصیل دانش‌آموزان قرار دارند، گفت: فضاهای آموزشی تهران به دلیل فرسودگی؛ نیازمند بازسازی، نوسازی و اقدامات مؤثر هستند.
براساس گفته‌های مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران، اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس شهر تهران به کمک آموزش و پرورش این شهر آمده و خیران مدرسه‌ساز نیز تلاش می‌کنند تا در این زمینه برنامه‌ریزی جدی برای حل مشکلات مدارس فرسوده داشته باشند. به همین منظور رایزنی‌هایی انجام شده تا از ظرفیت سایر دستگاه‌ها از جمله آموزش و پرورش و خیران مدرسه‌ساز استفاده شود.
یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش نیز با اشاره به فرسوده بودن فضاهای آموزشی کشور، گفت: نوسازی و بازسازی این کلاس‌های درس به ۱۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. آموزش و پرورش کشور برای تداوم روند علم‌آموزی مطلوب نیازمند ۱۲۰ هزار کلاس درس جدید است که اگر هزینه ساخت هر کلاس درس ۱۰ میلیارد ریال برآورد شود حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار موردنیاز است.
بی‌تفاوتی نسبت به جان دانش‌آموزان
این اخبار در حالی منتشر شده که سال گذشته آتش‌نشانی درباره ۸۲۷ مدرسه فرسوده پایتخت به آموزش‌وپرورش هشدار داده و وضعیت آن‌ها را بحرانی توصیف کرده بود. بر اساس اعلام سال گذشته آموزش‌وپرورش بیش از ۳۰ درصد مدارس کشور فرسوده بودند.
عبدالرضا فولادوند، مدیرکل آموزش‌وپرورش شهر تهران، به نقل از آتش‌نشانی تعداد مدارس فرسوده در پایتخت که وضعیت خطرناکی داشتند را اعلام کرده بود. او قبل از این در دی‌ماه سال ۱۳۹۹ نیز در گفت‌وگو با برنا از وجود همین تعداد مدرسه فرسوده در تهران خبر داده بود و تکرار این خبر در تیرماه ۱۴۰۰ نشان می‌داد که در فاصله پنج ماه حتی برای ایمن‌سازی یک مدرسه هم اقدامی جدی صورت نگرفته است. حالا همان اتفاق دوباره رخ داده و با گذشت یک سال نه تنها کاری برای بازسازی و بهسازی مدارس انجام نشده است، بلکه مدارس بیشتری به لیست مدارس ناایمن و فرسوده اضافه شده است.
قصة ساختمان‌های ناایمن سر دراز دارد
برخلاف تصور بسیاری که امکانات تهران را نسبت به سایر شهرهای کشور بیشتر می‌دانند، پایتخت پر از فضاهای فرسوده است و این مسئله معضلی برای پایتخت‌نشینان است. تهدیدی که هر لحظه می‌تواند جان صدها یا هزاران را نفر را بگیرد. بر اساس گفته‌های کارشناسان یک زلزله 6 ریشتری می‌تواند بیشتر تهران را با خاک یکی کند و کسی تا به حال نتوانسته میزان خسارت‌های احتمالی جانی و مالی را برآورد کند.
یکی از مسائل مهمی که باید به آن توجه خاص شود این نکته است که بسیاری از این ساختمان‌های ناایمن در شهر تهران کاربری اداری و تجاری داشته و هر لحظه می‌تواند همچون پلاسکو و متروپل با جان صدها انسان بازی کند.
در این گزارش تنها وضعیت بیمارستان‌ها و مدارس بررسی شد اما در تهران بر اساس گفته‌های مسئولین و مدیران شهری حدود 2 هزار ساختمان کم ایمن و ناایمن وجود دارد که بیش از ۹۰۰ ساختمان به لحاظ ایمنی در شرایط آسیب‌پذیری بیشتری قرار دارد و باید از این ساختمان‌ها بشدت مراقبت شود. همچنین گفته می‌شود ۴۰ درصد بافت‌های نوسازی شده در بافت فرسوده کیفیت ساخت ندارند و آمارهای ارائه شده بسیار شوکه‌کننده هستند چرا که تمام این ساختمان‌های ناایمن می‌تواند جان انسان‌های زیادی را بگیرند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران از اقدامات انجام شده در جهت شناسایی ابنیه پرخطر تحت پوشش این دانشگاه خبر داد و گفت: خیلی از مراکز خصوصی و دولتی بیمارستانی در تهران اخطار آتش‌نشانی دارند که اگر بخواهیم همه آن‌ها را تعطیل کنیم، درمان در تهران مختل خواهد شد و این یک معضل است
مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران گفت: بر اساس آمارهای موجود، حدود ۴۰ درصد از فضاهای آموزشی تهران که مربوط به مدارس دولتی می‌شود، فرسوده است
دیدگاه تان را بنویسید