پاسخ منفی به پیشنهاد مذاکره ترامپ؛
تیـر ی که دوباره به سنگ خورد
محبوبه ولی
تیرماه پارسال ترامپ در سالنی پر از خبرنگار و دوربین گفت: «به شما می‌گویم که ایرانی‌ها بالاخره یک روزی با من تماس می‌گیرند و می‌گویند بیایید توافق کنیم و ما هم توافق خواهیم کرد!» از آن زمان 10 ماه می‌گذرد! ترامپ انواع فشارها را در این 10 ماه امتحان کرده است، اما هنوز موفق به مذاکره با ایران نشده است.
چهارشنبه گذشته دوباره رویای مذاکره با ایران را بافته است. ترامپ این بار حتی سعی کرد با ادبیاتی ملایم و و بیانی دوستانه دل ایران را به دست بیاورد؛ حتی گفت: «دنبال آسیب زدن به ایران نیستم. چشم به راه روزی هستم که به ایران کمک کنم! می‌خواهم آنها قوی و فوق‌العاده باشند و اقتصاد فوق‌العاده‌ای داشته باشند.»
او تمایلش به مذاکره با ایران را در لفافه و پیچیده مطرح نمی‌کند بلکه خیلی صریح و شفاف به خبرنگاران گفت: «می‌دانید دوست دارم درباره ایران چه اتفاقی بیافتد؟ دوست دارم به من زنگ بزنند. کاری که آنها باید بکنند این است که با من تماس بگیرند و [پای میز مذاکره] بنشینند. می‌توانیم توافق کنیم و به یک توافق منصفانه دست پیدا کنیم. ما فقط می‌خواهیم که آنها سلاح هسته‌ای نداشته باشند. چیز زیادی از آنها نمی‌خواهیم.»
البته این گفته ترامپ که چیز زیادی از ایران نمی‌خواهد و فقط می‌خواهد ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد، در تعارض کامل با شروط و خواست‌های 12 گانه‌ای است که سال گذشته برای ایران گذاشت؛ شروطی که بسیار فراتر از موضوع هسته‌ای بود.
اما به هر حال گذشته از این تعارضات در اظهارات تازه دونالد ترامپ، بیان نرم و ظاهرا دوستانه اخیرش هم نتوانست تیر او برای مذاکره با ایران را به هدف بنشاند. در پشت این به قول خودش «انتظار او برای کمک به ایران» نیز همچنان احوالات قلدرمابانه پیداست؛ مثلا آنجایی که می‌خواهد طرف ایرانی به او زنگ بزند. ترامپ تصور می‌کند که فشارها کار خود را کرده‌اند و حالا فقط کافی است با توجه به غرور ایرانی‌ها، اندکی چاشنی دیپلماسی دوستانه را به تحریم‌ها بیفزاید تا ایران پای میز مذاکره بیایند.
اما تصوری که در ایران درباره مذاکره با او وجود دارد، این است که او با مقامات ایرانی دست می‌دهد، رو به لنز دوربین دست آنها را می‌فشارد، لبخند می‌زند و بعد وقتی می‌نشیند پشت میز مذاکره از همان موضع بالا خواهد گفت «خوب حالا مذاکره از این قرار است که هر چه من بگویم!» این همان کاری است که او در مذاکره با کره شمالی نیز انجام داد و آن مذاکره را صرفا به یک تجربه تاریخی بی‌حاصل در جهان ثبت کرد.
جمهوری اسلامی تن به مذاکره تحت‌فشار نمی‌دهد
واکنش یک مقام نظامی و یک مقام دیپلماتیک ایران به اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره در روز گذشته، حاکی از این است که موضع ایران در این خصوص هنوز تغییری نکرده و حتی تحریم تازه در زمینه فلزات و رد ضرب‌الاجل 60 روزه ایران از سوی اتحادیه اروپا و بیان نرم دونالد ترامپ برای گفتگو با ایران نیز آن را تغییر نداده است.
سردار جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران روز گذشته به تسنیم گفته است که مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها انجام نخواهد شد.
او توضیح داده: «آمریکایی‌ها دچار نوعی برآشفتگی و عصبانیت هستند و به خاطر استیصالی که دارند هر آنچه که در توان دارند به میدان آورده‌اند تا بتوانند مقاومت ۴۰ ساله ملت ایران را بشکنند و نماد این امر هم تن دادن جمهوری اسلامی به مذاکره تحت فشار با دولتمردان آمریکا است.»
بدین ترتیب مشخص است که برای مقامات ایرانی تن دادن به مذاکره با آمریکا به معنای تن دادن به ذلت و شکست است و تنها چیزی که می‌تواند این معنی را تغییر دهد، این است که دونالد ترامپ رفتار خود در قبال ایران را تغییر دهد. اما ترامپ نه تنها رفتار خود را تغییر نمی‌دهد، بلکه مداوم آن را تشدید می‌کند. او دو روز پیش در حالی حرف از مذاکره و کمک به ایران می‌زد که ساعاتی قبل‌ترش صنایع آهن، فولاد، آلمینیوم و مس ایران را تحریم کرده بود.
واکنش دو مقام نظامی و دیپلماتیک ایران به اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره، حاکی از این است که نه تحریم‌های چهارشنبه فلزات، نه رد ضرب‌الاجل 60 روزه ایران از سوی اروپا و نه بیان نرم دونالد ترامپ، موضع ایران در قبال مذاکره با آمریکا را تغییر نداده است
سوالی که ترامپ پاسخش را نمی‌دهد
علاوه بر معاون سیاسی سپاه، مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد نیز واکنش مثبتی به درخواست مذاکره ترامپ نداشته است. او درباره این موضوع به شبکه خبری ام اس ان بی سی آمریکا گفته است: «نخستین سوالی که او باید جواب دهد این است که چرا از میز مذاکره خارج شد. ما که با همه طرف‌های این توافق از جمله آمریکا در چارچوب کمیسیون مشترک در حال مذاکره بودیم؛ ترامپ بود که به طور ناگهانی تصمیم گرفت از میز مذاکره خارج شود. چرا او به این سوال پاسخ نداده است؟
تخت روانچی با بیان اینکه ترامپ سابقه پاره کردن توافق هسته‌ای که نه فقط بین ایران و آمریکا بلکه بین ایران و قدرت‌های دیگر جهانی بود را دارد، ادامه داده: برجام، توافقی است مورد تایید شورای امنیت و بخشی از قانون بین‌المللی شده است، اما ناگهان ترامپ گفت که این توافق را نمی‌خواهد و بیایید بنشینیم و دوباره مذاکره کنیم. چه تضمینی وجود دارد که او مذاکره بعدی را هم بر هم نزند؟
نماینده ایران در سازمان ملل درباره ادعای ترامپ نسبت به برنامه هسته‌ای ایران نیز پاسخ داده است. ترامپ همزمان که حرف از مذاکره با ایران زده، گفته است که چیز زیادی از ایران نمی‌خواهد و صرفا نگران برنامه هسته‌ای ایران است. تخت روانچی در این خصوص به فتوای رهبری درباره سلاح هسته‌ای اشاره و گزارش‌های آژانس انرژی اتمی را نیز یادآوری کرده است: «ظاهرا ترامپ 14 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نخوانده که می‌گوید ایران به تمام تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای پایبند بوده است.»
آمریکا جرأت حمله نظامی به ایران را ندارد
و اما جنگ! جنگ ابزار دیگری است که دولت ترامپ سعی می‌کند از آن نیز برای راضی کردن ایران به مذاکره استفاده کند.
وقتی از ترامپ پرسیدند که آیا خطر درگیری نظامی وجود دارد یا نه، گفت: «بله، این چیزی است که همیشه مطرح است. نمی‌خواهم بگویم، نه، ولی امیدوارم این اتفاق نیافتد.»
او حتی درباره اعزام یک ناو هواپیمابر به منطقه برای مقابله با ایران نیز، ادعا کرد: «اطلاعاتی در دست است که تهران قصد حمله به نیروهای آمریکایی را داشته است!»
سردار جوانی، معاون سیاسی سپاه که روز گذشته نسبت به اظهارات ترامپ واکنش داشته، درباره این بخش از سخنان رئیس‌جمهوری آمریکا به اقدامات دولت او در خصوص قرار دادن نام سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی و اعزام ناو هواپیمابر آمریکایی در منطقه اشاره کرد و توضیح داد: «به نظر می‌رسد تصور آنها این است که اگر یک نوع ادبیات نظامی را چاشنی تحریم‌ها و فشار‌های اقتصادی خودشان بکنند، ملت ایران مرعوب شده و دولتمردان جمهوری اسلامی تن به مذاکره می‌دهند. این همان چیزی است که ترامپ در سخنان اخیر خودش اعلام کرده که آماده است تا مقامات جمهوری اسلامی با او تماس بگیرند و پای میز مذاکره بنشینند اما ملت ما به خوبی این صحنه را می‌شناسد و آمریکا را غیرقابل اعتماد می‌داند.»
او این را هم تاکید کرده که آمریکایی‌ها جرأت اقدام نظامی علیه ایران را نخواهند داشت.
تخت روانچی نیز درباره ادعاهای دولت آمریکا برای جنگ و اینکه ترامپ همچنان ایران را یک تهدید می‌نامد، به «ام اس ان بی سی» گفت: «این ادعاهای همان کسانی است که در گذشته آمریکا را به جنگ عراق هم کشاندند. بنابر این ما چنین ادعاهایی را نمی‌پذیریم و همه اینها اطلاعات جعلی است.»
ایران هنوز چندین برگ برای بازی در دست دارد و دست کم تا نتیجه نهایی بازی با آن برگ‌ها، روی خوشی برای مذاکره با آمریکا نشان نخواهد داد، چراکه امیدوار است بتواند از طریق آنها و بدون «زنگ زدن به ترامپ»، به اهداف خود برسد
فاصله بعید از میز مذاکره
پس از اظهارات ترامپ درباره مذاکره با ایران، بیانیه روز گذشته وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز دوباره به این موضوع اشاره کرده است. در پایان این بیانیه که ادعاهای خصمانه همیشگی علیه ایران را مطرح کرده، آمده است: «همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ روز گذشته گفت، او امیدوار است که روزی با رهبران ایران برای انجام دادن یک توافق دیدار کند.»
اما واکنش مقامات ایرانی به این درخواست، نشان می‌دهد که آنها همچنان حاضر به چنین دیداری نیستند. علاوه بر این واکنش‌ها، دلایلی دیگری وجود دارد، دال بر اینکه ایران دست کم در موقعیت فعلی با آمریکا وارد مذاکره نخواهد شد. یکی از مهمترین دلایل این است که ایران هنوز چندین برگ برای بازی در دست دارد؛ به تازگی خروج مرحله به مرحله از برجام را در دستور کار خود قرار داده و قطعا نتیجه نهایی پیروزی یا شکست بازی با این برگ مدتی به طول خواهد انجامید و ایران دست‌کم تا نتیجه نهایی این اقدامش، به هیچ وجه روی خوشی برای مذاکره با آمریکا نشان نخواهد داد، چراکه امیدوار است بتواند از این طریق و بدون اینکه مجبور شود برای مذاکره به ترامپ «زنگ بزند»، به اهداف خود برسد.
ایران بارها و بارها اعلام کرده که بدون تغییر رفتار آمریکا، آماده مذاکره با آن نیست، اما حتی اگر قصدی برای مذاکره باشد، آن قصد در شرایط فعلی نخواهد بود. ایران و آمریکا هنوز در مرحله «بچرخ تا بچرخیم» هستند و این غائله همچنان ادامه داد؛ به ویژه که ایران هنوز راه‌های نرفته متعددی پیش روی خود می‌بیند که قصد دارد پیش از نشستن پای میز مذاکره آنها را امتحان کند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد ترامپ به‌رغم همه اشتیاقش به نشستن بر سر میز مذاکره با ایران، هنوز فاصله قابل‌توجهی با این میز دارد.
دیدگاه تان را بنویسید