در پایان دور دوم، ایران و آمریکا برای ورود به مرحله بعدی مذاکرات توافق کردند؛
پیشرفت دیپلماسی در نشست رم
دومین دور مذاکرات ایران و آمریکا عصر دیروز در رم ایتالیا به پایان رسید.
سیدعباس عراقچی و استیو ویتکاف، وزیر خارجه ایران و نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، در سفارت عمان که محل مذاکرات تعیین شده بود، به طور غیرمستقیم و با واسطه‌گری سفیر عمان گفت‌وگو کردند.
وزیر خارجه کشورمان در پایان دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم گفت: امروز حدود چهار ساعت مذاکره داشتیم. در ادامه جلسه گذشته این بار هم جلسه خوبی بود و می‌توانم بگویم مذاکرات رو به جلو است. امروز توانستیم درباره اصول و اهداف به تفاهم بهتری برسیم. قرار شد مذاکرات ادامه پیدا کرده و وارد مرحله بعدی شود و جلسات کارشناسی شروع شود.
سید عباس عراقچی ادامه داد: از چهارشنبه این هفته مذاکرات فنی در سطح کارشناسان در عمان آغاز خواهد شد. طبیعی است که کارشناسان فرصت بیشتری برای این دارند که وارد جزئیات بیشتری برای توافق شوند. ما شنبه آینده در عمان ملاقات خواهیم کرد تا نتیجه کار کارشناسان را بررسی کرده و ببینیم چقدر به توافق نزدیک هستیم.
وزیر امورخارجه تاکید کرد: مذاکرات در فضای سازنده برگزار شد و می‌توانم بگویم رو به جلو است.
وی درخصوص گمانه‌زنی‌ها و شایعات منتشر شده در دور دوم مذاکرات گفت: گمانه‌زنی و تفسیر و تحلیل‌های شخصی یا با اهداف و اغراض مختلف همیشه در هر مذاکره‌ای وجود داشته است؛ اما من هیچ کدام از این گمانه‌زنی‌ها را تایید نمی‌کنم.
عراقچی افزود: آنچه پشت میز مذاکرات می‌گذرد مذاکره برای مذاکرات است وقتی که مذاکرات به نتیجه برسد، نتیجه خودش را نشان خواهد داد. مردم و رسانه‌ها به این گمانه‌زنی‌ها توجه نکنند تا مذاکرات به نتیجه برسد.
وزیر خارجه گفت: آمریکایی‌ها تاکنون هیچ بحث غیرمرتبط با موضوع هسته‌ای را مطرح نکردند. ما گفته‌ایم که مذاکره ما مرتبط با مسائل هسته‌ای است و موضوع دیگری را نمی‌پذیریم.
در همین راستا، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «امروز گفت‌وگوهای غیرمستقیم مفیدی میان ایران و آمریکا با وساطت وزیر خارجه عمان در فضایی سازنده برگزار شد. دو طرف توافق کردند گفت‌وگوهای غیرمستقیم را طی چند روز آینده در سطح فنی از سر گیرند و متعاقباً در روز شنبه آینده در سطح دو مذاکره‌کننده ارشد ادامه دهند.»
تأکید طرفین بر دستیابی به توافقی عادلانه، پایدار و الزام‌آور
حساب کاربری وزارت خارجه عمان در شبکه اجتماعی ایکس خبر داد که مذاکرات در چند روز آینده در مسقط ادامه پیدا خواهد کرد و نوشت: «عباس عراقچی و استیو ویتکاف موافقت کرده‌اند که وارد مرحله بعدی مذاکرات شوند؛ مذاکراتی که با هدف دستیابی به توافقی عادلانه، پایدار و الزام‌آور انجام می‌شود؛ توافقی که اطمینان خواهد داد ایران کاملاً عاری از سلاح‌های هسته‌ای باقی بماند و تحریم‌ها لغو شود، در حالی که توانایی توسعه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز خود را حفظ کند.»
تا بدین جای کار، گویا طرفین، هم خط قرمزهای خود را حفظ کرده‌اند و هم از خط قرمزهای مقابل عبور نکرده‌اند. یعنی ایران موفق شده اصل غنی‌سازی را حفظ کند و آمریکا نیز روی عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای پابرجا مانده است. اگر در ادامه مذاکرات نیز این تعامل برقرار باشد، امضای سند صلح، بسیار نزدیک است
این بیانیه ادامه داده است که «تنها از طریق گفت‌وگو و ارتباط شفاف است که می‌توانیم به توافق و درکی معتبر و متقابل برای منافع همه طرف‌های ذی‌ربط در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دست یابیم.»
نشانه‌هایی که امید به مصالحه را تقویت کردند
چندین دهه است که روابط ایران و آمریکا تحت‌الشعاع اختلافات سیاسی، تحریم‌های اقتصادی و تنش‌های منطقه‌ای قرار گرفته است. با این حال، آغاز مذاکرات اخیر نشان‌دهنده تمایل دو طرف برای عبور از این وضعیت است. در هفته گذشته، فضای دیپلماتیک میان ایران و آمریکا با پیام‌هایی از حسن‌نیت و گاهی هم تهدید همراه بود. ایران با تأکید بر حفظ عزت ملی و حقوق خود وارد مذاکرات شد و طرف آمریکایی هم به نظر می‌رسد درصدد است تا مواضع خود را در قالبی سازنده‌تر ارائه دهد. دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا نیز فضایی مثبت و سازنده داشت و امیدها را به مصالحه تقویت کرد. جعفر محمدی در عصر ایران 5 نکته را در این باره قابل تأمل دانسته است:
1- هر چند مذاکرات ایران و آمریکا در رم، پایتخت ایتالیا برگزار شد، ولی رم میزبان نبود و فقط مکان مذاکره بود؛ این بار نیز میزبان عمان بود و گفت و گوها در سفارت این کشور در رم و با واسطه گری وزیر خارجه عمان برگزار شد. اگر این مذاکرات به نتیجه برسد و صلح را برای منطقه به ارمغان بیاورد، جایگاه منطقه ای و جهانی عمان، بسیار تقویت خواهد شد. نگاه مثبت مردم ایران به عمان نیز مثبت تر می شود و روابط دو ملت، بیش از هر زمان دیگری مستحکم خواهد شد. حسن نیت عمانی‌ها تا بدین جای کار نیز، ستودنی است.
2- برگزاری دور اول مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، از آن نظر که بالاخره تابو شکست و دو طرف به طور علنی با یکدیگر گفت و گو کردند، حائز اهمیت فراوان بود و ارزش راهبردی داشت. با این حال، در مرحله نخست، موضوعات کلی مورد بحث قرار گرفتند و از این رو، تفاهم اولیه و کلی دور از انتظار نبود. نگرانی از این بود که بعد از بازگشت مذاکره کنندگان به کشورهایشان و بررسی نتایج دور اول، مذاکرات در دور دوم، با موانع جدی روبرو شود خاصه آن که در طول هفته گذشته، مواضع ضد و نقیضی از سوی آمریکا شنیده شد.
پس از پایان دور دوم مذاکرات؛ حساب کاربری وزارت خارجه عمان در شبکه اجتماعی ایکس خبر داد که مذاکرات در چند روز آینده در مسقط ادامه پیدا خواهد کرد: «عباس عراقچی و استیو ویتکاف موافقت کرده‌اند که وارد مرحله بعدی مذاکرات شوند؛ مذاکراتی که با هدف دستیابی به توافقی عادلانه، پایدار و الزام‌آور انجام می‌شود؛ توافقی که اطمینان خواهد داد ایران کاملاً عاری از سلاح‌های هسته‌ای باقی بماند و تحریم‌ها لغو شود، در حالی که توانایی توسعه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز خود را حفظ کند.»
با این حال، بعد از 4 ساعت مذاکره در رم، این نگرانی از بین رفت و با گزارش عراقچی از مذاکرات، مشخص شد که روند، همچنان رو به جلوست و مذاکره کنندگان توانسته اند گام‌های مثبتی برای رسیدن به مصالحه بردارند.
مهم ترین نشانه مثبت بودن روند مذاکرات 2 چیز است:
اول این که قرار شده کار کارشناسی هیأت‌های فنی طرفین آغاز شود. معنای این سخن آن است که عراقچی و ویتکاف درباره چارچوب اصلی به توافق رسیده اند و حالا قرار است روش اجرای آن توسط هیات‌های فنی بررسی شود. مثلاً ممکن است درباره حد غنی‌سازی توافق شده باشد و حالا باید کارشناسان، روش‌های اجرایی و راستی آزمایی را بررسی کنند یا ممکن است درباره اصل رفع تحریم‌ها توافق شده باشد و کارشناسان باید موانع بانکی و قانونی و ... را مورد مداقه قرار دهند.
دوم این که کارشناسان چهارشنبه کار خود را آغاز می‌کنند و عراقچی و ویتکاف روز شنبه نتایج کار آنها را بررسی می کنند. این فاصله اندک زمانی نشان می دهد که کار سخت و زمان بری در میان نیست و این، نشانه مثبتی است.
3 - تا بدین جای کار، گویا طرفین، هم خط قرمزهای خود را حفظ کرده‌اند و هم از خط قرمزهای مقابل عبور نکرده‌اند. یعنی ایران موفق شده اصل غنی‌سازی را حفظ کند و آمریکا نیز روی عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای پابرجا مانده است. اگر در ادامه مذاکرات نیز این تعامل برقرار باشد، امضای سند صلح، بسیار نزدیک است.
4 - مکاتبه رهبر انقلاب و رئیس جمهور روسیه و نیز سفر عراقچی به مسکو قبل از عزیمت به رم هم نشانه قدرتمندی است از این که مذاکرات ایران و آمریکا به خوبی و با سرعت مناسب پیش می‌رود. روس‌ها همواره مخالف عادی سازی روابط ایران و آمریکا بوده‌اند ولی بعد از مکاتبه اخیر، از روند مذاکرات ابراز رضایت کرده‌اند. گو این که تهران توانسته سیاست توازن را برقرار کند و نگرانی روس‌ها را مرتفع یا دستکم مدیریت کند.
حضور رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رم همزمان با مذاکرات ایران و آمریکا نیز نشان می‌دهد که آژانس به روند مذاکرات خوش‌بین شده است.
5 - هر چند مذاکرات تا این مرحله، حتی بهتر از آنی که تصور می‌شد پیش رفته و طرفین از آن رضایت دارند، ولی سیب سیاست که به هوا پرت می‌شود تا به زمین برگردد، هزار چرخ می‌خورد. بنابراین باید همچنان با نگرانی و دقت روند را پایید خاصه آن که سرسخت‌ترین دشمن مصالحه ایران و آمریکا، یعنی اسرائیل از هیچ کاری برای ایجاد اخلال مضایقه نمی‌کند، هر چند که تا بدین جای کار و علی‌الظاهر، ترامپ، ترمز تل‌آویو را کشیده است ولی نمی‌توان احتمال سنگ‌اندازی را منتفی دانست.
در مجموع، تاکنون، امید بر ناامیدی غالب است و امید که تا پایان نیز چنین باشد.
دیدگاه تان را بنویسید