اسرائیل چگونه و از چه مسیری توانست به ایران حمله کند؟

گفته می‌شود در مجموع ۱۰۰ فروند جنگنده از جمله جنگنده‌های پیشرفته اف-۳۵ در سه موج به ۲۰ تاسیسات موشکی و پهپادی ایران حمله کردند.

به گزارش عصرایران به نقل از یورونیوز، حمله اولیه اسرائیل به اهداف راداری در سوریه با هدف «کور کردن» توانایی‌های هشدار اولیه ایران انجام شد، و در موج دوم و سوم، تهران، کرج و چند مکان دیگر در ایران را هدف قرار داد.

اسرائیل در حمله بامداد ۲۶ اکتبر (۵ آبان) به ایران از جنگنده‌های رادار گریز اف-۳۵ که ارتش اسرائیل نام «ادیر» به معنای «قادر و توانا» را بر روی آن گذاشته، استفاده کرد که می‌بایست احتمالا نزدیک به ۲ هزار کیلومتر را برای انجام این حمله طی کرده باشند. با توجه به استفاده از مهمات سنگین، حملات از راه دور مانند این حمله، نیاز به سوخت‌گیری قابل توجهی دارد و واحد نجات ۶۶۹ اسرائیل نیز قاعدتا در حالت آماده‌باش بود. روزنامه هندی «ایندیا تودی» درباره این حملات نوشت: «اسرائیل از جنگنده‌های نسل پنجم اف-۳۵، جت‌های تهاجمی زمینی  اف-۱۵ رعم (رعد) و جت‌های پدافند هوایی اف-۱۶ صوفا (طوفان) استفاده کرد که تقریباً ۲ هزار کیلومتر را پوشش دادند.» این مطلب در ادامه اشاره می‌کند که «تسلیحات انتخاب شده برای این عملیات شامل موشک مافوق صوت دوربرد «خشم - Rampage» و موشک هوا به سطح توسعه یافته نسل جدید «صخره‌ها – Rocks» بود.»

این روزنامه بدون اشاره به منبع خود نوشت: «جنگنده‌های اسرائیلی حملات را در دسته‌های ۲۵ تا ۳۰ تایی انجام دادند.» بر این اساس تنها «۱۰ جت حملات موشکی هماهنگ را انجام دادند، و بقیه وظیفه پوشش و انحراف را بر عهده داشتند.» این آمار هنوز از سوی منابع رسمی تایید نشده است. رسانه‌های ایران به نقل از منابع اردنی ویدیویی را منتشر کردند که نشان می‌دهد جنگنده‌های اسرائیلی که نوع آن‌ها احتمالا اف-۳۵ باشد، بامداد روز شنبه از آسمان اردن عبور کرده‌اند.

 اسرائیل از آسمان اردن استفاده کرده؟

یک کارشناس رسانه به نام سمیر شوهانی روز شنبه در مصاحبه با شبکه خبری العالم گفت: «این که هیچ جنگنده اسرائیلی در حریم هوایی ایران دیده نشده است این یعنی چه؟ یعنی این ۱۰۰جنگنده‌ای که درباره آنها صحبت می‌کند، از خارج از مرزهای ایران شلیک کرده و رژیم [اسرائیل] جرات نقض حریم هوایی ایران را نداشته است.» وی تصریح کرد: «جنگنده‌های اف ۳۵ و اف ۱۶ می‌توانند از مسافت ۱۰۰تا ۲۰۰، ۳۰۰ و حتی ۵۰۰ کیلومتری موشک پرتاب کنند، بنابراین نکته مهم این است که پدافند هوایی ایران از این جهت با جنگنده‌های اسرائیلی مقابله نکرد که آنها در اصل در حریم هوایی ایران حضور نداشتند.»

شوهانی افزود: «تصاویری وجود دارد که جنگنده‌های اسرائیلی را در ارتفاع کم در اردن نشان می‌دهد که بعید هم نیست، بلکه احتمال دارد که این جنگنده‌ها وارد حریم هوایی عراق شده و از آنجا موشک‌هایی به سمت اهداف نظامی ایران شلیک کرده باشند.» هر چند که نمی‌توان به طور مستقل این ویدئو و مکان آن را تایید کرد، اما ارتش اردن روز شنبه اعلام کرد که اردن به هیچ هواپیمای نظامی طرف‌های درگیر در منطقه اجازه عبور از حریم هوایی خود را نداده است. عربستان اعلام کرد از حریم هوایی این کشور برای حمله به ایران استفاده نشده است.

حریم هوایی یک کشور به منطقه هوایی بالای قلمرو خشکی و دریایی آن کشور اطلاق می‌شود، اما جو بیرونی آن را شامل نمی‌شود. اگرچه هیچ ارتفاع ثابت جهانی وجود ندارد که فضای هوایی را از جو بیرونی جدا کند، اما خط فرضی موسوم به «کارمان» در حدود ۱۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح دریا عموما به عنوان این مرز برای اهداف هوانوردی و فضایی پذیرفته شده است. در زیر این ارتفاع، همه چیز بخشی از حریم هوایی مستقل یک کشور محسوب می‌شود.

فراتر از این ارتفاع، «جو بیرونی» قرار دارد که از حاکمیت ملی کشورها آزاد است و بر اساس اصول معاهده فضای ماورای جو در سال ۱۹۶۷ اداره می‌شود که آزادی فعالیت‌های بین‌المللی در آن را مجاز می‌داند. 

هواپیماهای تجاری معمولاً بین ۹ تا ۱۲ کیلومترپرواز می کنند، در حالی که جت های جنگنده نظامی می توانند در ارتفاعات بالاتر پرواز کنند. به عنوان مثال، اف-۱۶ حداکثر ارتفاع عملیاتی در حدود ۱۵ کیلومتر دارد و اف-۳۵ می‌تواند تقریباً تا ۱۸ کیلومترارتفاع و اوج بگیرد. در نتیجه، اگر هواپیماهای نظامی در این ارتفاعات بر فراز اردن پرواز کرده باشند، می‌تواند به عنوان نقض حریم هوایی اردن 

تلقی شود.