اکنون، زمان هوشمندی ایران در مواجهه با تجاوزگری و حمله محدود اسرائیل است؛
تهران- تل آویو محتاط در عبور از خط قرمزها
نهال فرخی
ساعت 2:20دقیقه بامداد شنبه 5 آبان ماه، ارتش رژیم اسرائیل حملاتی را به سوی ایران ترتیب داد که به گفته مقامات کشورمان بر تهران، ایلام و خوزستان تمرکز داشته است. همزمان رسانه‌های غربی به نقل از منابعی در اسرائیل و امریکا خبرهای مرتبط با این حمله را منتشر کردند.
منطقه در التهاب یک تنش تمام عیار و یا وقوع درگیری تازه بود که اسرائیل اعلام کرد در پاسخ به حملات موشکی اول اکتبر ایران علیه پایگاه‌های نظامی اسرائیل که تهران آن را «عملیات وعده صادق ۲» نامگذاری کرد، ارتش اسرائیل نیز بامداد روز شنبه ۲۶ اکتبر در عملیاتی تلافی‌جویانه که «روزهای توبه»(ایام الحساب یا روز جزا) نامیده، تأسیسات نظامی ایران را هدف قرار داده است.
تایمز اسرائیل نیز ساعتی پس از حمله نوشت که «موج اول حملات که با رمز عملیاتی «روزهای توبه» نامیده شده، ظاهرا توانایی‌های پدافند هوایی ایران را هدف قرار داده و موج‌های بعدی به سایت‌های تولید پهپاد و موشک‌های بالستیک انجام شده است.»
در مقابل اما یک مقام اسرائیلی به نقل از ان بی سی نیوز گفت که، اسرائیل تاسیسات هسته‌ای یا میادین نفتی ایران را هدف قرار نداده و بر اهداف نظامی تمرکز کرده است. این مقام گفت: «ما چیزهایی را هدف قرار می‌دهیم که ممکن است در گذشته ما را تهدید کرده باشند یا در آینده تهدید کنند.»
تایید هدف قرار داده شدن ۳ استان ایران و ۳ نقطه از تهران
کمی بعدتر اما پدافند هوایی استان تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که اسرائیل تلاش کرد تا به سه نقطه در خارج تهران حمله کند. خبرگزاری تسنیم نیز حدود ساعت ۵ بامداد به وقت تهران گزارش داد که صدای ممتد پدافند هوایی در مرکز تهران به گوش رسیده است.
خبرگزاری فارس ساعتی بعدتر از هدف قرار گرفتن چندین پایگاه نظامی در «غرب و جنوب غرب تهران» توسط اسرائیل خبر داد.
خبرگزاری تسنیم نیز صبح روز شنبه به نقل از منبع آگاه گزارش داد که «تاکنون گزارشی مبنی بر اصابت موشک یا ضربه به مراکز سپاه در غرب و جنوب غرب تهران» به وقوع نپیوسته است. در نهایت تا زمان تنظیم این گزارش ارتش به طور صریح خبر از شهادت 4 نفر از نظامیان در حملات اسرائیل داد.
حال اما همه چشم‌ها به ایران دوخته شده است و آن هم با یک پرسش که پاسخ ایران چگونه خواهد بود؟
بیانیه وزارت خارجه ایران و تاکید سخنگو بر رفتار دیپلماتیک
وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای به این تجاوز اسرائیلی‌ها واکنش نشان داد. در بخشی از این بیانیه آمده است که: «اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی علیه چند مرکز نظامی در ایران را نقض آشکار حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل می‌دانیم و به شدیدترین وجه محکوم می‌کنیم. ایران با ابتنای بر حق ذاتی دفاع مشروع، خود را محق و موظف به دفاع در برابر اعمال تجاوزکارانه خارجی می‌داند. بی‌تردید استمرار اشغالگری، اقدامات غیرقانونی و جنایات رژیم صهیونیستی در منطقه، عامل اصلی تنش و ناامنی در منطقه است.»
در بخشی دیگر از این بیانیه نیز آمده: «جمهوری اسلامی ایران با یادآوری مسئولیت تک‌تک دولت‌های عضو سازمان ملل متحد، دولت‌های عضو «کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی» و دولت‌های عضو «کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹»، برای اقدام عاجل و جمعی در برابر نقض‌های فاحش حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد، کنوانسیون منع نسل کشی و حقوق بشردوستانه بین‌المللی که همزمان به مثابه نقض جدی صلح و امنیت بین‌المللی به شمار می‌آیند، بر ضرورت تحرک فوری و عاجل جامعه جهانی برای توقف نسل‌کشی، جنگ و تجاوز علیه غزه و لبنان و مهار جنگ افروزی رژیم اسرائیل
تاکید می‌کند.»
همچنین فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در این رابطه گفت: «مردم ایران از توان دفاعی کشور احساس غرور می‌کنند و نسبت به آن اطمینان دارند. همانطور که بیانیه‌های رسمی پدافند هوایی کشور نشان می‌دهد، تنها خسارات محدودی وارد شده و لازم است مردم عزیز ضمن حفظ آرامش از دل دادن به شایعات دوری کنند و اخبار را تنها از رسانه‌های رسمی و بیانیه‌های نیروی پدافند دنبال کنند.»
سه شنبه نیمه آبان ماه یعنی حدود 10 روز دیگر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار می‌شود و به نظر می‌رسد هر واکنش سریع و فوری ایران می‌تواند مهره‌های بازی در امریکا را به نفع دونالد ترامپ جابه‌جا کند و کاملا هریس را در موضع ضعف قرار دهد
اثر پروانه‌ای جنگ ایران و اسرائیل بر انتخابات آمریکا
در این بین اما برخی تحلیلگران می‌گویند که اکنون زمان صبر و تامل است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی در همین باره نوشت: «حمله ادعایی اسرائیل به ۲۰ سایت نظامی در کشوری با ۲۰ هزار سایت نظامی و... تحلیل سیاسی حمله این است که واشنگتن و تل آویو به دنبال بازدارندگی و پایان چرخه انتقامی جنگ هستند. هم جنگ و هم دیپلماسی می تواند به غزه و لبنان محدود شود.»
در همین حال احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی نیز در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «یک پاسخ فوری از سوی ایران به معنای تشدید جنگ و بروز عواقب سیاسی و اقتصادی آن بخصوص کمک به کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ در آمریکاست و تعلل در پاسخ و یا عدم پاسخ هم مایۀ تشدید فشارِ نیروهای تندروی داخلی به بدنۀ حاکمیت و متهم کردن آنان به تسلیم و در نتیجه ایجاد التهاب سیاسی در کشور است.»
شاید آن چه احمد زیدآبادی به آن اشاره کرد را باید یکی از عوامل مهم در مساله واکنش ایران دانست و ارزیابی کرد. سه شنبه نیمه آبان ماه یعنی حدود 10 روز دیگر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار می‌شود. انتخاباتی که دونالد ترامپ با سابقه تشدید تحریم‌ها در دوران ریاست جمهوری اش یکی از طرف‌هاست و سوی دیگر آن کاملا هریس، معاون جو بایدن قرار دارد. به نظر می‌رسد هر واکنش سریع و فوری ایران می‌تواند مهره‌های بازی در امریکا را به نفع دونالد ترامپ جابه جا کند و با فشار بر دولت جو بایدن؛ کاملا هریس را در موضع ضعف قرار دهد و این مساله‌ای است که بارها به آن توجه داده شده است.
محکومیت‌های جهانی پیش روی اسرائیلی‌ها
از سوی دیگر بیانیه وزارت خارجه ایران به وضوح نشان از افزایش فعالیت‌های دیپلماتیک داشت و خواستار افزایش واکنش‌های جهانی به تجاوزگری اسرائیلی‌ها بود.
کما این که بیانیه اتحادیه اروپا نیز نشان داد که تلویحا اسرائیل را محکوم کرده است. اتحادیه اروپا اعلام کرد: حمله اسرائیل به ایران در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای شدید و فزاینده انجام شد. چرخه خطرناک حملات، تهدیدی برای گسترش درگیری‌ها در منطقه است.
همچنین یکی از بی‌سابقه‌ترین محکومیت‌ها توسط عربستان رقم خورد. کشوری که درباره حمله قبلی اسرائیلی‌ها سکوت کرده بود این بار به صراحت این رژیم را محکوم کرد. در واقع ریاض، یکی از نخستین بازیگران تاثیرگذار منطقه بود که به حمله تل‌آویو به ایران واکنش نشان داد و آن را بر خلاف قوانین و عرف بین‌الملل و ناقض حاکمیت ارضی ایران دانست.
با همه تنش‌های رخ داده همچنان تمرکز ایران و اسرائیل بر خطوط قرمزی است که هنوز از آن عبور نشده است. هدف قرار نگرفتن غیرنظامیان و تاکید بر هدف قرار دادن مراکز نظامی و نه تاسیسات زیربنایی خطوط قرمزی نانوشته اما عملی شده از سوی طرفین در تبادل حملات اخیر بوده است
وزارت امور خارجه ترکیه نیز در بیانیه‌ای ضمن محکومیت شدید حمله اسرائیل به ایران؛ تصریح کرد: اسرائیل با این حمله منطقه ما را در آستانه یک جنگ گسترده‌تر قرار داده است. اکنون واضح است که پایان دادن به ترور اسرائیل در منطقه به یک وظیفه تاریخی برای تضمین امنیت و صلح بین‌المللی تبدیل شده است.
امارات متحده عربی، دیگر کشوری بود که در پی این حملات، ضمن محکومیت شدید آن، طرفین را به نهایت خویشتنداری دعوت کرده و تدوام آن را تهدیدکننده بزرگ امنیت و ثبات در منطقه و جهان دانست. بسیاری این پیام امارات را حتی از عربستان نیز مهم‌تر دانسته و آن را نشان از پیروزی دیپلماسی ایران در این جدل خواندند.
عمان نیز در بیانیه‌ای شدیدالحن، حملات هوایی اسرائیل به ایران را به شدت محکوم کرده و آن را نقض آشکار حاکمیت ایران دانست. در بیانیه این کشور آمده؛ سلطنت عمان این اقدامات مداوم اسرائیل را محکوم می‌کند؛ اقداماتی که منطقه را به سمت بی‌ثباتی‌های بیشتر می‌کشاند.
همچنین وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ای تجاوز هوایی اسرائیل به ایران را به شدت محکوم و آن را نقض آشکار حاکمیت ایران و قوانین بین‌المللی دانست.
در این میان اما واکنش روسیه متفاوت و قابل‌پیش‌بینی بود. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به حمله اسرائیل علیه ایران، ضمن امتناع از محکوم کردن آن، گفت: «ما به شدت نسبت به تشدید پرشتاب تنش میان اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران که تهدیدی واقعی علیه ثبات و امنیت در منطقه است، نگران هستیم.»
در واقع در شرایطی که کشورهایی چون مالزی، پاکستان، مصر و ده‌ها کشور دیگر به صورت صریح و اتحادیه اروپا تلویحا اسرائیل را محکوم کرده‌اند، عدم ابراز محکومیت توسط روسیه سوالات بسیاری را ایجاد کرد.
اما در این بین باید توجه داشت که این ابراز محکومیت‌ها در نهایت برخلاف خواسته طرف اسرائیلی که تمایل به مظلوم نمایی دارند آنان را در موضع متجاوز و ایران را در موضع کشور صلح‌طلب قرار می‌دهد و این مساله اکنون باید توسط دستگاه دیپلماسی کشور بیش از همیشه مورد توجه قرار بگیرد.
خطوط قرمزی که هنوز هست
اما در این بین تحلیل چند روز قبل از حمله، سردار عزیز جعفری، فرمانده پیشین کل سپاه مورد توجه بسیاری قرار گرفت که پیش‌بینی کرده بود اسرائیل حمله‌ای محدود به ایران خواهد داشت و سپس تاکید کرده بود: اگر کار بزرگ و قابل توجهی انجام بدهد، قطعاً چند برابر پاسخ آن را می‌بیند. بسیاری این جمله را چنان تعبیر کرده بودند که ایران در راند دوم پاسخگویی در صورتی که حمله چنان بزرگ نباشد دست به اقدام متقابل نخواهد زد.
در نهایت اما برخی از تحلیلگران خارجی و داخلی باور دارند که با همه تنش‌های رخ داده همچنان تمرکز ایران و اسرائیل بر خطوط قرمزی است که هنوز از آن عبور نشده است. هدف قرار نگرفتن غیرنظامیان و تاکید بر هدف قرار دادن مراکز نظامی و نه تاسیسات زیربنایی خطوط قرمزی نانوشته اما عملی شده از سوی طرفین در تبادل حملات اخیر بوده است.
چه آنکه واشنگتن پست هم به نقل از یک مقام اسرائیلی نوشت: «هدف از حمله اسرائیل تنها این بود که به ایران برساند که اسرائیل توانایی حمله به اهدافی را در داخل کشور دارد».
جو بارنز خبرنگار تلگراف در بروکسل نیز دیروز نوشت: «اگر پاسخ نهایی ایران بیشتر از ۱۸۱ موشک بالستیک شلیک شده به اسرائیل در اول اکتبر باشد، شاید این واضح‌ترین نشانه باشد که ما به سمت یک جنگ تمام عیار پیش می‌رویم».
عابد اکبری، کارشناس سیاست خارجی نیز در همین باره و با اشاره به پرهیز از هر اقدامی برای ماجراجویی بیشتر نتانیاهو گفت: «نهادهای بین‌المللی و به ویژه شورای امنیت باید مسئولیت‌های خود را جدی بگیرند و برای توقف سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده و اقدامات غیرقانونی رژیم وظایف خود را انجام دهند. با اقدام اخیر رژیم صهیونیستی، هدف واقعی اسرائیل برای کشاندن کل منطقه به یک جنگ تمام عیار نمایان تر شده و قبل از اینکه دیر شود باید جلوی ماجراجویی نظامی این رژیم جنایتکار گرفته شود.»
اکنون با این روند می‌توان چنین ارزیابی کرد که نحوه پاسخ ایران و مهم‌تر از آن نحوه اطلاع‌رسانی اخبار حمله اسرائیل به ایران در ارزیابی واکنش احتمالی ایران اهمیت فوق‌العاده‌ای خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید