آخرین تحولات برجامی همزمان با نشست شورای حکام؛
«نه» ایران به «مذاکره» و موضع جدید آژانس
روزنامه وال استریت ژورنال با اعلام این خبر که ایران پیشنهاد مذاکره مستقیم با واشنگتن درباره توافق هسته‌ای را رد کرده است، نوشت: «دیپلمات‌های ارشد می‌گویند ایران گفته است که تحریم‌های هسته‌ای باید لغو شود.»
ولی نصر، مشاور سابق اوباما هم با تایید تلویحی این خبر در توئیتی نوشت: «گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای با اروپا و آمریکا را رد کرده است.» وی افزود: «دلایل؟ ایران نمی‌خواهد به جلسه‌ای برود که با محکومیت آغاز شود و نمی‌خواهد بر سر بازگشت آمریکا به برجام مذاکره کند. این در واقع همان مذاکره در مورد توافق جدیدی است که ترامپ می‌خواست.»
ایران زمان را برای گفت‌وگو مناسب نمی‌داند
پس از این اخبار غیررسمی درباره مخالفت ایران برای مذاکره مستقیم با واشنگتن، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری خود این خبر را تایید کرد و گفت: «با توجه به مواضع و اقدامات اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی ایران زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی توسط هماهنگ کننده اروپایی برجام مناسب نمی‌داند.»
پیشنهاد این جلسه مربوط به اوایل اسفند و اعلام ایران برای توقف اجرای پروتکل الحاقی می‌شود که آمریکا برای اثبات حسن نیت خود نامه ترامپ به شورای امنیت درباره بازگشت خودکار تحریم‌های این شورا علیه ایران را پس گرفت و محدودیت تردد دیپلمات‌های ایرانی در سازمان ملل را نیز لغو کرد. اتحادیه اروپا پیشنهاد برگزاری نشستی با حضور ایران و آمریکا را داد.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به ایران آمد و طی توافقاتی، اجرای پروتکل الحاقی از پنجم اسفند در ایران متوقف شد.
طی چند روز اخیر اما دولت بایدن مواضع متفاوتی اتخاذ کرده است. رسانه‌ها اوایل هفته جاری از تصمیم دولت بایدن برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام خبر دادند.
دولت بایدن سیاست ترامپ را کنار نگذاشته
بر همین اساسا سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دیروز در نشست خبری خود تاکید کرد: هنوز هیچ تغییری در مواضع و رفتار ایالات متحده صورت نگرفته و دولت بایدن نه تنها سیاست شکست خورده فشار حداکثری ترامپ را کنار نگذاشته، بلکه حتی تعهد خود به اجرای کلیات وظایفش در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام نکرده است.
وی گفت: اجرای تعهدات همه طرف‌ها در برجام موضوع مذاکره و بده بستان نیست و همه بده بستان‌ها پنج سال پیش انجام شده است. مسیر پیش رو بسیار روشن است: «آمریکا باید به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه خود خاتمه دهد و به تعهدات برجامی خود بازگردد.» این امر نه به مذاکره احتیاج دارد نه به قطعنامه در شورای حکام!
خطیب‌زاده در عین حال اضافه کرد که جمهوری اسلامی ایران به رایزنی‌های نزدیک خود با کشورهای عضو کنونی برجام و نیز با آقای بورل به عنوان هماهنگ کننده برجام به صورت دوجانبه و چندجانبه ادامه خواهد داد.
رافائل گروسی: طبق بند ۳۹ توافق پادمانی، تفاهم‌های مکمل مورد توافق قرار گرفته را نمی‌توان به صورت یکجانبه تغییر داد. به همین دلیل، ایران ملزم است اجرای کد ۳.۱ در تفاهمات مکمل از این توافق را ادامه دهد
ظریف: امیدواریم عقل غلبه کند
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز دیروز نسبت به تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام واکنش نشان داد. وی در حاشیه نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: اروپایی‌ها حرکت غلطی را با حمایت از آمریکا در شورای حکام شروع کرده‌اند، فکر می‌کنیم این حرکت باعث به هم ریخته شدن شرایط خواهد شد.
ظریف تاکید کرد: بهم ریختگی شرایط کنونی را از طریق سفیر ایران در وین به همه اعضای شورای حکام شرایط توضیح داده‌ایم، امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود راهکارهایی داریم.ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز دیروز گفت که ظریف در جلسه با این کمیسیون گفته است آمریکا تا تعهداتش را انجام ندهد، حق بازگشت به برجام را ندارد.
موضع جدید آژانس
همزمان با این هشدارها در ایران، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که اخیرا ایران را با یک توافق ترک کرده بود، روز گذشته در شروع جلسه شورای حکام آژانس اتمی، گفت: «در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۲۱، مکالمه‌ای با [علی‌اکبر] صالحی و [محمد جواد] ظریف در تهران داشتم تا به راهکار دوجانبه قابل قبولی برای تداوم فعالیت‌های ضروری راستی‌آزمایی آژانس برسیم. همانطور که اعلام شد، توانستیم به یک تفاهم فنی موقت برسیم... تاکید می‌کنم که این، یک تفاهم فنی موقت است و با قانون ایران نیز همخوانی دارد. این تفاهم همچنین آژانس را قادر می‌سازد که در صورت از سر گیری اجرای تعهدات هسته ای ذیل برجام توسط ایران، نظارت و راستی‌آزمایی کامل از آن تعهدات را ادامه بدهد.»
وی در ادامه به موضوع توافق پادمانی ان‌پی‌تی با ایران پرداخت و افزود: «یادآوری می‌کنم که طبق بند ۳۹ توافق پادمانی، تفاهم‌های مکمل مورد توافق قرار گرفته را نمی‌توان به صورت یکجانبه تغییر داد. به همین دلیل، ایران ملزم است اجرای کد ۳.۱ در تفاهمات مکمل از این توافق را ادامه دهد. انجام ندادن این کار، با الزامات ایران ذیل تفاهمات مکمل در توافق پادمانی همخوانی ندارد.»
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس دیروز گفت که ظریف در جلسه با این کمیسیون گفته است آمریکا تا به تعهداتش عمل نکند، حق بازگشت به برجام را ندارد
ایران درباره ماهیت فعالیت‌های غیرعلنی‌اش پاسخ نداده
مدیرکل آژانس در بخش دیگری از اظهاراتش توضیح داد: «گزارش من درباره راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت‌های ما طی چند ماه اخیر در حوزه راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را پوشش داد.»
گروسی با بیان اینکه از آن زمان تا کنون ۱۱ گزارش برای به‌روز رسانی درباره این فعالیت‌های آژانس منتشر کرده است، گفت: «این رقم، نشانگر تحولات قابل توجه مربوط به برنامه [هسته‌ای] ایران طی چند ماه اخیر است.»
مدیر کل آژانس اتمی ضمن اشاره به تصمیم ایران برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، اظهار داشت: «پیشتر گفته بودم که توقف یا محدود شدن فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی آژانس در این مرحله، باعث تاثیر جدی بر توانایی آژانس جهت گزارش درباره اجرای تعهدات ایران می‌شود.»
آژانس دیروز اعلام کرد که ایران تا الان به درخواست‌ها درباره ماهیت فعالیت‌های غیرعلنی‌اش پاسخ نداده و نبود تفسیر درباره وجود آثار اورانیوم در محلی که پیشتر اعلام نشده بود، آژانس را نگران می‌کند. گروسی در عین حال تاکید کرده که بازرسی از فعالیت هسته‌ای ایران نباید به برگ چانه‌زنی دیپلماتیک تبدیل شود.
بدین ترتیب با «نه» ایران به پیشنهاد مذاکره، تصمیم آمریکا برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام و موضع جدید آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران، وضعیت پیچیده برجام کماکان ادامه دارد.
دیدگاه تان را بنویسید