یک و نیم قرن انتظار برای خرید خانه

رشد قیمت مسکن در نیم قرن گذشته، دسترسی دهک‌های مختلف به مسکن در ایران را کاهش داده طوری‌که طبق داده‌های مرکز آمار ایران، در حال حاضر ۲۴.۵ میلیون نفر در کشور اجاره‌نشین هستند. این میزان برابر با ۳۷درصد از شهرنشینان و ۵۱درصد از خانوارهای پایتخت‌نشین است.

به گزارش اقتصاد آنلاین، در سال ۱۳۷۵، قیمت یک مترمربع خانه مسکونی در تهران ۶۲۷۰۰ تومان بود و خرید یک خانه ۷۰ متری در تهران، به طور میانگین ۴ میلیون و ۴۸۹هزار تومان هزینه داشت. این نرخ در آذرماه سال ۱۴۰۱، به ۴۸.۷ میلیون تومان رسیده یعنی خرید یک خانه ۷۰ متری در آذر سال گذشته،  ۳.۴ میلیارد تومان هزینه داشت. در واقع در یک بازه زمانی ۲۶ ساله، هزینه خرید مسکن در شهر تهران ۷۷۶ برابر شده؛ رشدی بیش از ۷۷۵۰۰درصد!

در سطح کشور نیز طبق داده‌های مرکز آمار ایران، میانگین قیمت یک مترمربع واحد مسکونی در کل کشور در سال ۱۳۷۲ معادل ۲۲۰۵۲ تومان بود و خرید یک خانه ۷۰ متری در آن زمان، ۱.۵۴ میلیون تومان هزینه داشت. میانگین قیمت یک مترمربع واحد مسکونی در بهار سال ۱۴۰۰، به ۸.۱میلیون رسیده یعنی در زمان ذکر شده، خرید یک خانه ۷۰ متری ۵۷۰ میلیون هزینه دارد. به عبارتی در یک بازه زمانی ۲۸ ساله، قیمت هر مترمربع مسکن نزدیک به ۳۷۰ برابر شده؛ رشدی برابر ۳۶۸۵۹درصد!

اما برای خرید یک خانه ۷۰ متری چقدر باید صبر کرد؟ در آذر ماه سال ۱۴۰۱، مدت زمان مورد انتظار برای خرید یک خانه ۷۰ متری برای حداقل‌بگیران، در صورتی‌که یک‌سوم دستمزدشان را پس‌انداز کنند، حدود ۱۵۰ سال است. این در حالی‌ست که این عدد برای سال ۱۳۸۰، حدود ۳۷ سال بود. از آنجایی که سن امید به زندگی در کشور ۷۴ سال است، یعنی خرید خانه در تهران برای حداقل‌بگیران تنها یک رویاست. البته باید در نظر داشت که این محاسبات برای حداقل‌بگیران و با فرض پس‌انداز یک‌سوم درآمد است. در حال حاضر، نرخ پس‌انداز در شهر تهران براساس داده‌های هزینه درآمد خانوار در سال ۱۴۰۱ معادل ۱۶درصد و میانگین درآمد یک خانوار ۳.۳ نفره، حدود ۱۹ میلیون تومان در ماه است. بنابراین با فرض پس‌انداز نزدیک به ۳ میلیون تومان در ماه، خرید خانه برای تهرانی‌ها حدود ۹۴ سال زمان می‌برد که این رقم نیز بیشتر از میانگین امید به زندگی‌ست! همچنین میانگین قیمت یک مترمربع واحد مسکونی برای کل کشور در اسفند سال ۱۳۹۹ حدود ۷.۶ میلیون تومان گزارش شده یعنی در زمان ذکر شده، خرید یک خانه ۷۰ متری ۵۳۵ میلیون هزینه دارد. با فرض حداقل حقوق ۲.۵ میلیون تومانی در سال ۱۳۹۹ و پس‌انداز حدود ۸۰۰هزار تومانی در ماه، میانگین کشوری زمان مورد انتظار برای خرید خانه ۵۳.۷ سال در سال 1399 بود.