کاهش ۶۱۱ هزار نفری جمعیت فعال در زمستان ۹۹

بررسی‌های مرکز پژوهش های مجلس از آمار نیروی کار در زمستان ۹۹ نشان می‌دهد کاهش اشتغال در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی کاهش اشتغال رخ داده و در این بین سهم کاهش اشتغال بخش خدمات در مناطق شهری بیشتر است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مطابق آخرین تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل زمستان 99 که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده، یکی از مهمترین آثار شوک ویروس کرونا بر بازار کار ایران، توقف مسیر رشد جمعیت فعال بالاخص در جمعیت شاغل است که از زمستان 1398 شروع شده و تا زمستان 1399، ادامه و استمرار داشته است.

نتایج طرح آمارگیری نیروی کار زمستان 1399 نشان می‌دهد که در زمستان سال گذشته نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت شاغل، بیکار و جمعیت فعال به ترتیب 300هزار، 311هزار و 611هزار نفر کاهش داشته است. طبق این گزارش اولاً در زمستان 1399 نسبت به بهار 1399 درصد کمتری از بیکاران و شاغلان غیرفعال شده و از بازار کار خارج شده‌اند. ثانیاً درصد تغییرات جریان نیروی کار در زمستان 1399 تا حدودی با زمستان 1398 که بازار کار به لحاظ حفظ شغل در وضعیت بهتری قرار داشت، برابری می‌کند و در زمستان 1399 نسبت جریان از شاغل به غیرفعال در شاغلین دارای بیمه و فاقد بیمه تقریباً با زمستان سال قبل برابری می‌کند.

بررسی ترکیب بخشی اشتغال نشان می‌دهد در بخش کشاورزی ثبات نسبی اشتغال ایجاد شده و بخش صنعت نیز 384هزار نفر افزایش اشتغال داشته که 98درصد از افزایش اشتغال بخش صنعت، مربوط به بخش ساختمان است. بررسی نسبت خروج شاغلان به تفکیک بخش‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که بخش خدمات بیشتر از سایر بخش‌ها تحت تأثیر تداوم آثار ویروس کروناست. در این میان شاغلین غیررسمی بخش خدمات، بیشترین آسیب‌پذیری را دارند.

کرونا، تهدید اصلی برای اشتغال زنان

همچنین درحالی‌که در زمستان 1399 نسبت به فصل مشابه سال قبل جمعیت زنان شاغل 440هزار نفر کاهش یافته، جمعیت شاغلین مرد در این دوره 140هزار نفر افزایش داشته است. شواهد نشان می‌دهد در تمامی بخش‌های اقتصادی، اشتغال زنان به مراتب بیشتر از مردان از شیوع ویروس کرونا در سال 1399 آسیب دیده است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت افزایش جریان جمعیت زنان شاغل و بیکار به جمعیت غیرفعال در زمستان 1399 در مقایسه با بهار 1399 کاهش یافته و این امر نشان‌دهنده کاهش آثار کرونا بر بازار کار زنان و شرایط رو به بهبود زنان در بازار کار کشور است.

به طورکلی آسیب‌پذیری شاغلان زن در دو بخش صنعت و کشاورزی در زمستان 1399 نسبت به بهار 1399 کاهش یافته ولی در بخش خدمات بهبودی از این نظر مشاهده نمی‌شود.

کاهش اشتغال در مناطق شهری در زمستان 99

بررسی ترکیب شهری و روستایی کاهش اشتغال در زمستان 1399 نشان می‌دهد که در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی کاهش اشتغال رخ داده و در این بین سهم کاهش اشتغال بخش خدمات در مناطق شهری بیشتر است. همچنین بیشترین کاهش اشتغال در زمستان 1399 مربوط به گروه سنی 25 تا 34 ساله است زیرا این افراد سهم بالایی در رشته فعالیت‌های آسیب‌دیده از کرونا را دارند. علاوه بر این کاهش تعداد شاغلین غیررسمی در فصل زمستان 1399 نسبت به فصل بهار 1399 (1389هزار نفر)، کمتر بوده و حدود 552هزار نفر است. حدود 90درصد کاهش اشتغال بخش خدمات در زمستان 1399 مربوط به اشتغال غیررسمی است در حالی‌که در سایر بخش‌ها، این آسیب‌پذیری نسبت به بخش خدمات کمتر است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در زمستان 1399، تصویب قانون بودجه 1400 و تعیین حداقل دستمزد برای سال 1400 از مهمترین عوامل مؤثر بر بازار کار بوده‌اند. بررسی محتوای قانون بودجه 1400 نشان می‌دهد که اولاً محوریت اصلی قانون بودجه 1400 نسبت به اشتغالزایی، رفع محرومیت و توجه به مناطق با نرخ بالای بیکاری از طریق پرداخت وام و تسهیلات بانکی است و برای ایجاد رشد و توسعه اقتصادی این مناطق جهت‌گیری مشخصی ندارد. ثانیاً با توجه به عملکرد ناموفق اجرای این بند طی سال‌های اخیر، نمی‌توان به ایجاد اشتغال پایدار از این طریق امیدوار بود. از سوی دیگر حدود 39درصد افزایش در دستمزد سال 1400 به منظور حمایت از نیروی کار در شرایط رکود تورمی و شیوع ویروس کرونا پیش‌بینی شده اما بدیهی است که افزایش دستمزد باید در کنار سایر مکانیزم‌های حمایتی (توجه به رفع مشکلات زیرساختی و نهادی بنگاه‌های اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار، تکمیل سیاست‌های حامی اشتغال و تکمیل حمایت‌های اجتماعی و...) قرار گیرد تا بتواند بر شاخص‌های بازار کار تأثیر مثبتی داشته باشد. در غیر این صورت منجر به افزایش هزینه تولید برای بنگاه‌های خرد، افزایش شاغلان غیررسمی و فاقد بیمه و همچنین استخدام نیروی کار با شرایط دستمزد بسیار پایین خواهد شد.